Schaken door meesters/Duras

Dit boek is in ontwikkeling. Volg de wijzigingen door bij elk hoofdstuk op de ster te klikken of gebruik de toetscombinatie [alt+shift+w].

Profiel

Oldřich Duras of Důras werd geboren op 30 oktober 1882 in Pchery, Bohemen en overleed op 5 januari 1957 in Praag, Tsjechië (destijds Tsjecho-Slowakije).

Carriere

Duras werd geboren in Příbram, een stad in Bohemen, dat destijds deel uitmaakte van Oostenrijk-Hongarije. Hij leerde schaken op jonge leeftijd en begon al snel te spelen in lokale toernooien. In 1903 verhuisde hij naar Praag, waar hij begon te spelen in internationale toernooien en snel een reputatie opbouwde als een van de meest getalenteerde schakers van zijn generatie. Hij behoorde tot de top 10 spelers van de wereld in de jaren 1910 en 1920.

Duras speelde zijn eerste internationale toernooi in 1900, op slechts 18-jarige leeftijd. Hij werd al snel een vaste speler in de internationale schaakscene en speelde tegen veel van de beste schakers ter wereld, waaronder Emanuel Lasker, José Capablanca en Aleksandr Aljechin. Duras won vele toernooien in zijn carrière, waaronder het toernooi van San Sebastian in 1911, waar hij de legendarische schaker Capablanca versloeg in de finale. Hij won ook het toernooi van Praag in 1923 en de Tsjechische kampioenschappen in 1924 en 1926.

Duras kreeg als erkenning voor zijn prestaties in het begin van de twintigste eeuw, meteen de titel van Internationale Grootmeester van de FIDE in 1950, toen die voor het eerst werd geïntroduceerd. Hij was een van de meest succesvolle schakers van zijn tijd en speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van het schaken in Tsjechië en Europa. Duras speelde tot op hoge leeftijd schaak en bleef actief in de schaakwereld tot aan zijn dood in 1957.

Stijl

Duras was vooral bekend om zijn aanvallende speelstijl en zijn vermogen om complexe posities te beheersen. Hij stond bekend om zijn creativiteit en verbeeldingskracht en was een meester in het vinden van onverwachte wendingen en combinaties in de stelling. Hij was naast schaakmeester ook een bekend schaakcomponist.

Duras stond bekend om zijn vermogen om snel aanvallen op te zetten. Hij was ook een innovator in de openingstheorie en wordt gecrediteerd voor het introduceren van verschillende openingen en varianten, waaronder het Duras Gambiet en de Duras-variant van de Franse verdediging.

Gambiet

Het Duras Gambiet, die naar hem is vernoemd, kreeg bekendheid nadat Oldřich Duras het tijdens een oefenmatch tegen Ossip Bernstein speelde in 1907. De match werd gespeeld in Oostende, België, en duurde in totaal 18 partijen. Duras speelde het gambiet in drie van deze partijen en wist er twee van te winnen, waardoor hij de aandacht trok van andere schakers en de opening meer populariteit kreeg. Het was niet de eerste keer dat Duras het gambiet speelde, maar het was wel de eerste keer dat het op een hoog niveau werd getest en de schaakwereld werd gewezen op de mogelijkheden van de opening. Het gambiet werd later ook gespeeld door andere grote schakers zoals Frank Marshall, Aron Nimzowitsch en Savielly Tartakower.

Het Duras gambiet is een schaakopening die valt onder de categorie van de flankspelen. Het gambiet is niet erg populair onder schakers, maar kan wel verrassend effectief zijn als het correct wordt gebruikt. Het kan ook zeer verrassend zijn voor tegenstanders die het niet verwachten en kan hen uit hun comfortzone halen en dwingen om onbekende wegen te verkennen.

Fred

Dit zijn de reacties op het Duras Gambiet gerangschikt naar gespeelde partijen

Fred of de Duras gambiet is een openingsvariant in het schaakspel, genoemd naar Oldrich Duras. Het wordt gespeeld door wit en begint met de volgende zet: 1.e4 f5. Hiermee biedt zwart een pionoffer aan om ruimte te winnen op de koningsvleugel. Het gambiet komt vaak voor in partijen tussen spelers van verschillende sterktes, omdat een agressieve zet zoals f4 vaak onverwacht is.

Het Duras gambiet wordt over het algemeen als riskant beschouwd, omdat zwart een pion opoffert en zichzelf blootstelt aan aanvallen op de koningsvleugel. Toch kan het gambiet effectief zijn als wit niet goed reageert en de dynamische mogelijkheden van zwart niet goed beheert. Als zwart snel ontwikkelt en zich onder druk op de koningsvleugel uit weet te werken, kan een overmoedig en te gretig wit in de problemen komen.

1.e4 f5

De Fred verdediging of de Duras gambiet is een ongebruikelijke opening in welke zwart vasthoudt aan de Hollandse verdediging en de zwakke pion f6 opoffert om een voordeel in ontwikkeling te bemachtigen. Een voorbeeld van deze voorsprong is na 2.exf5 Nf6. Het gevaar is echter dat zwart zijn koningsflank aan diggelen schiet zeker na de zetten 2... Kf7 3. Qh5+ g6.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Duras gambiet

Omdat zwart een pion opgeeft zonder enige compensatie kan men zonder meer stellen dat de Duras Gambit een onorthodoxe opening is waarin zwart meteen flink achter staat. De reden om toch hiervoor te kiezen is omdat de tegenstander al na twee zetten uit zijn openingstheorie is. Die verrassing heeft zelfs op professioneel niveau voor een overwinning met zwart gezorgd, hoewel de opening uiteraard weinig op dat niveau wordt gespeeld.

De enige zinvolle zet, nadat wit de pionoffer heeft geaccepteerd, is Nf6 te spelen. Daarmee voorkomt zwart dat de witte koning naar Qh5 gaat, waarna zwart zijn koning moet verplaatsen (als die mogelijkheid er is) naar Kd7. Een blokkade door g6 maakt de zaak nog hopelozer, omdat zwart deze pion niet terug kan slaan zonder de toren te verliezen en zodoende de zwarte koning alsnog naar Kd7 moet gaan met een extra pion verlies. De toren kan wit alsnog winnen door met zijn witte paard via Nf3 en tussen schaak te geven, ernaar toe te laten springen via bijvoorbeeld 3...Kd7 4.Nf3 Qe8 5.Ne5+ Kd8 6.Nf7+ Kd7 7.f6 Nxf6 8.Qh3+ e6 9.Nxh8.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Een lastige positie als zwart niet zijn koningspaard inbrengt

Zwart moet nog steeds blijven opletten als wit een batterij vormt met zijn koningin en witte loper om Bh5 te bezetten, waardoor het beschermende paard deze moet ruilen en wit alsnog zijn koningin naar Qh5 brengt. Zwart moet dan al ruimte voor zijn koning hebben gecreëerd, bijvoorbeeld met het opschuiven van de pion op d7. De koning kan dan stuivertje wisselen - na schaak te zijn gezet - met zijn koningin.

We onderscheiden voor het gemak twee situaties; het accepteren of het weigeren van de gambiet. We zien uit beide uitwerkingen dat wit een voordeel heeft en kan behouden na het aanbieden van de Duras gambiet. Echter de posities en de beste zetten zijn de witte speler misschien dusdanig onbekend dat zwart hier een mentaal voordeel heeft. Dus de gambiet heeft vooral een voordeel als wit deze niet kent, wat waarschijnlijk is gezien de geringe wedstrijden die zo verlopen statistisch gezien.

Accepteren

Duras Gambit Accepted, de verscheidenheid in mogelijkheden nadien per zet door wit

2. exf5

Hieronder volgen gangbare reacties van wit na 2. ... Nf6 de enige verstandige zet door zwart na het accepteren van de gambiet. Op de meeste gangbare zetten van wit daaropvolgend kan zwart met d5 reageren, behalve bijvoorbeeld op d4, g4, Be2 of Bd3.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

De meest voorkomende opstelling na het accepteren van de Duras gamniet is het aanbieden van de e-pion door zwart 1. e4 f5 2. exf5 Nf6 3. d4 e6

3. b3

Deze reactie is zeer ongebruikelijk en heeft blijkbaar als instreek om de gewonnen pion terug te geven en verder te gaan met de beoogde ongebruikelijke Charles' Opening of te switchen naar de Nimzowitsch-Larsenaanval. Dat is ook een prima vervolg want wit heeft hiermee een licht voordeel. Hier een voorbeeld van hoe een lijn 3. b3 zich via 3. ... d5 4. Bd3 e5 5. fxe6 Bd6 6. Qe2 O-O 7. f4 Nc6 8. Bb2 Bxf4 zou kunnen ontwikkelen tot

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Voorbeeldpositie van een Nimzowitsch-Larsenaanval als reactie op de Duras gambiet

Wits positie is beter, hoewel zwart een ontwikkelingsvoordeel heeft. Zwart heeft geen serieuze poging ondernomen de witte pion terug te winnen.

3. c3

Ook deze reactie is zeer ongebruikelijk en heeft blijkbaar als instreek om de gewonnen pion terug te geven en verder te gaan met Saragossaopening om misschien zwart op zijn beurt te verrassen. Wit heeft hiermee een licht voordeel.

3. d3

Beter is 3. d4.

3. d4

Het beste wat wit kan doen als vervolg op het accepteren van de gambiet.

3. Be2

Deze reactie kan leiden voor zwart tot het opgeven van de mogelijkheid tot rokeren. De beste reactie voor zwart d6 leidt namelijk tot deze optie als wit met zijn loper schaak geeft op Bh5+.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Witte loper inbrengen zorgt voor blokkeren rokeren

Het beste voor zwart is namelijk eerst de loper te ruilen voor het paard Nxh5 en daarna pas de koning naar het eerder vrijgemaakte Kd7 veld te brengen. Het blokkeren met de pion leidt tot het verlies van de toren ('5. ... g6 6.fxg6 hxg6 7. Qxh8 gxh7+) of twee pionnen (5. ... g6 6.fxg6 Bg7 7. gxh7+) of na h6 door de aftrekaanval g7+ tot toren winst en een extra koningin voor wit, waarna de koning alsnog moet worden verplaatst.

Als na 1. e4 f5 2. exf5 Nf6 3. Be2 d6 4. Bh5+ Nxh5 5. Qxh5+ Kd7 wit vervolgt met Qg4 dan is voor zwart de beste optie de koning terug te zetten naar Ke8. Dit kan leiden tot een herhaling van zetten dus een remise, wat gezien de positie voor zwart een gunstige uitkomst is. Als zwart dit niet wil dan kan hij in plaats van naar Ke8 te vluchten ook via h5 de witte koningin beletten schaak te blijven zetten. Deze keuze maakt de positie voor zwart echter nog hopelozer.

De beste zet voor wit is echter niet Qg4 maar Nf3, waarna zwart het beste een koninginnenruil kan aanbieden middels Qe8. De koning heeft dan meteen een veilige vluchtveld beschikbaar op d8.

Weigeren

2. Bc4

Als wit gewend is snel de witte loper in te brengen - zoals bij de Bowdler aanval bij het Siciliaans (Sicilian Defense) of het Loperspel (Bishop's opening) na de Koningspionopening - dan kan zwart ondanks de schijnbare dreiging de koningspion op e4 veilig nemen. Wit kan dan de optie tot rokeren aan de koningszijde wegnemen door Bxg8. Uiteraard zal de zwarte toren de loper terugslaan, maar dit geeft wit de kans om ongehinderd een pion terug te winnen op h7 door de witte koningin in te brengen met schaak; 1. e4 f7 2. Bc4 fxe4 3. Bxg8 Rxg8 4. Qh5+ g6 5. Qxh7 Rg7.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Witte loper inbrengen zorgt voor terugpakken pion op h7 en blokkeren rokeren aan de koningszijde

Verder heeft wit de pionnenstructuur van zwart aan de koningsflank doorbroken. Toch valt het niet mee voor wit deze lichte voordelen te verzilveren zonder scherp spel. De zwarte koning is namelijk de eerstvolgende zetten verrassend goed beschermd tegen aanvallen die vooral gericht zullen zijn op de geïsoleerde g6 pion. De witte koningin zal opgejaagd kunnen worden waardoor zwart een ontwikkelingsvoordeel kan opbouwen. Aangezien zwart het initiatief neemt tot de Duras gambiet, zal hij weten wat te doen afhankelijk van waar de koningin zich heen verplaatst. Zo is uiteraard het opschuiven van de g6 niet verstandig omdat dit verlies van deze pion zal betekenen, door een hernieuwde schaak en de enige verdediging is dan door de toren te verplaatsen. Hoewel zwart zijn koning goed kan blijven verdedigen blijkt, heeft wit een te sterk voordeel om voor deze optie te kiezen ondanks dat zwart zich op bekend terrein begeeft. Het gevaar komt dan vooral van het witte paard Ng6 omdat wit zijn witte loper al heeft geruild.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Het witte paard tart vernietigend de zwarte koningsflank als zwart zijn g pion verschuift, wat dus sterk af te raden is

Bronnen

Verdieping

De volgende open en gratis bronnen kunnen helpen bij verdere verdieping in deze materie:

Soort	Bron	Link	Beschrijving

Verwijzingen

Personen

Organisaties

Begrippen

Referenties