Wikibooks

Basisboek internet/Zoeken op internet

< Basisboek internet

Basisboek internet

  1. Inleiding
  2. Toegang
  3. Faciliteiten
  4. Veiligheid - zie Wikibook
  5. Netiquette - zie Wikipedia
  6. Zoeken op internet
  7. Index


Iedereen kan in een zoekmachine een zoekterm invullen en krijgt dan resultaten. Soms zit wat je zoekt bij de bovenste 10 zoekresultaten, andere keren staat het met een beetje geluk op nummer 52. Maar wie scrolt er naar nummer 52?

Dit hoofdstuk biedt tips en trucs om sneller te vinden wat je zoekt op internet, in het bijzonder op een World Wide Web. Er zijn vele mogelijkheden, waarvan hier de belangrijkste worden besproken. Probeer ze allemaal ten minste één keer uit. Kies in de praktijk welke je op dat moment nodig hebt of het beste lijkt te passen. En probeer weer een andere (of een combinatie) als je niet vindt wat je zoekt.

Gebruikte terminologie

bewerken

Internet komt oorspronkelijk uit Amerika. En hoewel er inmiddels miljarden websites in het Nederlands en andere talen zijn, blijft Engels de voertaal op internet. Veel termen die met internet te maken hebben, zijn dan ook in het Engels, vele zijn wel vertaald in het Nederlands. Andere zijn echter zo ingeburgerd dat er geen Nederlands equivalent is. Hieronder een lijst met termen die in dit hoofdstuk worden gebruikt, met, indien van toepassing, het Engelse origineel ernaast.

  • Bron (Eng: source), informatiebron: (uiting van) een persoon of organisatie; dat kan een uitspraak, artikel, boek, krant, ander document, website of andere basis zijn waarop een bewering, conclusie of andere mededeling is gebaseerd.
  • Full text: bestand met de volledige tekst van een werk, bijvoorbeeld een boek, rapport of tijdschriftartikel. Dit in tegenstelling tot een catalogus die in de regel alleen beschrijvingen biedt, zoals titel, auteur, jaar van uitgave en soms een samenvatting.
  • Geavanceerd zoeken: mogelijkheid om specifieke velden in te vullen waardoor de zoekopdracht wordt verfijnd, bijvoorbeeld: land, taal en bestandstype.
  • Hits: zoekresultaten. Meestal een lijst met antwoorden of websites die voldoen aan je zoekvraag. Je kunt doorklikken naar de vermelde webpagina's en daar meer informatie vinden.
  • Ranking: volgorde waarin de zoekresultaten worden getoond. In het algemeen zullen de belangrijkste zoekresultaten bovenaan staan, afhankelijk van het algoritme van de zoekmachine. "Belangrijkste" kan zijn: zoekresultaten waarin alle of de meeste zoektermen voorkomen en bij voorkeur in de titel van de webpagina. Soms kun je zelf een volgorde aangeven. Zelf de ranking proberen te beïnvloeden:
    • Zet de belangrijkste zoektermen vooraan in de zoekopdracht.
    • Herhaal belangrijke zoektermen in de zoekopdracht.
  • Relevant zoekresultaat: antwoord of website waarnaar je op zoek bent.
  • Ruis: niet-relevante zoekresultaten: zoekresultaten waar je niet naar op zoek bent.
  • Trunceren: afbreken van een zoekwoord, weglaten van een gedeelte van een zoekwoord, dat vervolgens wordt vervangen door een truncatieteken, in de regel een sterretje (*), bijvoorbeeld paard* levert o.a. zoekresultaten met paard, paarden, paardenstal, paardentuig, paard-en-wagen; ook handig als je niet weet hoe je een woord spelt (of hoe het op een website is gespeld), zoals ele*trisch. NB Veel zoekmachines trunceren automatisch. Als je dat niet wilt: zet de zoekwoorden tussen aanhalingstekens: "xx", elke zoekwoord apart.
  • Verfijnen van de zoekopdracht of de zoekresultaten: ervoor zorgen dat er betere (en dus minder) zoekresultaten verschijnen, die beter weergeven waarnaar je op zoek bent
  • Zoekbalk (search bar): Een veld waarin men een zoekterm kan typen met een knop waarop men kan klikken om een zoekactie uit te laten voeren
  • Zoekmachine (search engine): Computerprogramma voor het zoeken naar informatie op het internet
  • Zoekopdracht (search query - of simpelweg query): datgene dat men in de zoekbalk typt. Een zoekopdracht bestaat uit één of meer zoektermen. Voorbeeld: kathedraal "Den Bosch".
  • Zoekterm (search term): Een woord of combinatie van woorden, cijfers en/of andere tekens die bij elkaar horen, waarmee gezocht wordt. Voorbeelden:
    • kathedraal
    • "Den Bosch"

Start zoeken: zoektermen

bewerken
  1. Zorg er eerst voor dat de zoekvraag helder is: wat wil je precies weten, waar ben je precies naar op zoek?
  2. Welke zoektermen horen daarbij? Gebruik meerdere zoektermen, bijvoorbeeld staking bouwvakkers 1963 Amsterdam. Hoe meer zoektermen je gebruikt, hoe minder ruis (niet-relevante zoekresultaten) je krijgt en hoe eerder je vindt wat je zoekt.
  3. Gebruik zo specifiek mogelijke zoektermen: liever arbeidersbeweging of loonwerker dan arbeider, afhankelijk van waar je naar op zoek bent.
    1. Als een zoekwoord meerdere betekenissen heeft, zoals was (wasgoed, bijenwas, onvoltooid verleden tijd van 'zijn') of jaguar (automerk en dier): vervang die dan door betere/specifiekere zoekwoorden, vermeld een min-teken voor de betekenis die je niet zoekt (-dier) of breidt je zoekvraag uit met extra zoektermen waardoor het duidelijk wordt om welke betekenis het gaat.
  4. Gebruik zoektermen die mogelijk in de titel van een website of webpagina voorkomen.
  5. Gaat het om een bepaalde locatie (zoals een land, streek, provincie, woonplaats, wijk, straat, natuurgebied, rivier of gebouw) of een bepaald merk/type/bouwjaar/kleur voor een product? Vermeld die erbij als zoekterm(en).
  6. Vermeld het ook als het je om een definitie, handleiding, gebruik of een toepassing te doen is.

Verfijning van de zoektermern

bewerken
  1. Trunceer zoektermen (met een *) als je juist zoekresultaten wilt die allemaal met een bepaald woord beginnen, zoals paard*, of als de spelling onzeker is, bijvoorbeeld ele*trisch.
  2. Gebruik aanhalingstekens ("xx yyyy") om te zoeken naar exacte woordcombinaties, met woorden die precies op deze manier en in deze volgorde moeten voorkomen in de zoekresultaten, bijvoorbeeld: "Den Bosch" of een hele zin.
  3. Als je op zoek bent naar informatie op een bepaalde website: gebruik dan site:XXX.ex, waarbij XXX.ex de website is zonder https, www e.d., bijvoorbeeld: verzekeraars site:dnb.nl (zoek naar verzekeraars op de website dnb.nl). Of ga naar Geavanceerd zoeken en vul daar het betreffende veld in. Of ga naar de website zelf en gebruik daar de zoekbalk.
  4. Als je naar een definitie op zoek bent: zet die er als zoekterm bij of gebruik define:XXX (waarbij XXX het zoekwoord is waarvan je de definitie zoekt).
  5. Wat voor soort medium zoek je: een website, document (is vaak in pdf-formaat, geef dan PDF op als zoekterm, of filetype:pdf of, breder te gebruiken: ext:pdf), nieuws, foto's/plaatjes, statistieken, tabellen? Vermeld dat ook als zoekterm of wacht op de pagina met zoekrestulaten om te verfijnen: in Google kun je dan onder andere kiezen voor afbeeldingen, video's en nieuws.
  6. Als je een e-mail-adres zoekt:
    1. *@bedrijf.nl voor een willekeurig e-mail-adres van bedrijf.nl
    2. jansen *@bedrijf.nl [NB let op spatie tussen jansen en *@] voor het e-mail-adres van werknemer Jansen die bij bedrijf.nl werkt.

Zoekopdracht samenstellen

bewerken

Nu de zoektermen bekend zijn, gaat het er om, om een goede zoekopdracht samen te stellen. Je kunt natuurlijk alle zoektermen achter elkaar zetten, maar dan krijg je niet altijd wat je zoekt.

Booleaanse operatoren

bewerken

Zoek met Booleaanse operatoren, commando's die je in een zoekvraag kunt gebruiken om specifieker te kunnen zoeken. Deze operatoren worden algemeen toegepast, niet alleen in zoekmachines, maar ook in databanken en andere verzamelingen met informatie. Wel kunnen ze per zoekmachine/databank iets afwijken. De meest gebruikte zijn:

 
Booleaanse operatoren; de zoekresultaten zijn grijs en zwart
  • AND: alleen zoekresultaten waarin alle zoektermen voorkomen worden getoond. Bijvoorbeeld: lasagna AND recept voor een kookrecept voor lasagna. Google ziet een spatie als een "AND" en zoekt zo standaard met AND, maar toont ook zoekresultaten waarin slechts een deel van de zoektermen voorkomen, maar dan lager in de ranking.
  • OR: één van beide zoektermen moet voorkomen. Bijvoorbeeld: lasagna OR macaroni als het je niet uitmaakt of je zoekresultaten met lasagna of macaroni krijgt.
  • NOT: als je géén resultaten wilt met een bepaald woord er in. Bijvoorbeeld: pastagerecht NOT lasagna als je op zoek bent naar pastagerechten, maar niet naar lasagna. Gebruik in Google niet NOT, maar een min-teken vlak vóór het woord dat niet mag voorkomen, zonder spatie ertussen: pastagerecht -lasagna.
  • AROUND: xxx AROUND(5) yyy - het woord xxx staat binnen 5 woorden van woord yyy, bijvoorbeeld lasagna AROUND(5) recept. Ook NEAR wordt wel gebruikt in plaats van AROUND. In Google moet je een * tussen spaties gebruiken in plaats van AROUND en kun je geen getal aangeven, bijvoorbeeld rock * roll.

Overige commando's

bewerken
  • Je kunt haakjes (xx) gebruiken om de volgorde van zoeken aan te geven:
    • (lasagna OR macaroni) AND recept - een recept van lasagna of macaroni; dit geeft andere resultaten dan
    • lasagna OR (macaroni AND recept) - een recept van macaroni of elk soort informatie over lasagna, niet per se een recept .
  • Als een zoekterm per se in de titel van een pagina moet voorkomen: gebruik intitle:, bijvoorbeeld: intitle:”hernieuwbare energie”; je kunt nog extra zoektermen toevoegen die ergens op de pagina moeten staan, bijvoorbeeld intitle:”hernieuwbare energie” natuurlijke bronnen in het geval natuurlijke en bronnen ergens moeten voorkomen, maar niet per se in de titel.
  • Specifiek voor Google:
    • Google zoekt in de regel ook met synoniemen. Als je dat niet wilt, zet dan je zoektermen tussen aanhalingstekens of kies in Tools voor verbatim ("woord voor woord", woordelijk, precies zo).
    • Als een term per se in de URL moet voorkomen: gebruik inurl:, bijvoorbeeld inurl:energie. Je kunt andere zoektermen toevoegen die elders in het document moeten voorkomen, bijvoorbeeld vergelijken actueel inurl:energie. Als alle zoektermen in de URL moeten voorkomen, gebruik dan allinurl:, bijvoorbeeld allinurl:energie prijzen.
    • Zoeken in een bepaalde periode: gebruik after en/of before, bijvoorbeeld: Nederland verkiezingen after:2016/06/01 before:2017/08/31.
    • Conversie van eenheden: gebruik in, bijvoorbeeld 80 kph in mph (80 km per uur naar mijlen) of 100 graden fahrenheit in celcius.
    • Trends: Google trends waar zoeken mensen naar?

Bronnen

bewerken

Wat voor soort bron of website zou een goed antwoord op je zoekvraag kunnen hebben? Daarvoor bestaan verschillende mogelijkheden. Zoekmachines zijn de bekendste, maar er zijn er meer.

Zoekmachines

bewerken

Een goed startpunt voor een zoekactie is een internet-zoekmachine. In de zoekbalk type je je zoekopdracht. Na <Enter> verschijnt er een lijst met antwoorden en websites waarop je antwoorden kunt vinden. Daarna kun je verder surfen of in specifiekere databanken zoeken.

Hoe een zoekmachine werkt

 
Zo werkt een zoekmachine

Een internet-zoekmachine is een website waarop naar informatie op het World Wide Web (WWW) kan worden gezocht. Daarvoor wordt een database opgebouwd met indexen. Een webcrawler struint het WWW af en verzamelt daarbij weblinks en andere informatie die in de database worden opgenomen. Alle mogelijke woorden en combinaties van woorden worden erin opgeslagen, met synoniemen en de webpagina's waarop ze voorkomen. Bij een zoekopdracht worden de zoektermen razendsnel vergeleken met de index. De webpagina's die het beste matchen (overeenkomen), worden getoond in de zoekmachine, met de beste matches bovenaan (volgens het algoritme dat de zoekmachine gebruikt). Meestal worden bij de ranking ook andere criteria opgenomen, bijvoorbeeld of een zoekwoord in de titel van een webpagina voorkomt of alleen ergens in de tekst, hoe vaak er naar een bepaalde webpagina wordt verwezen door andere webpagina's en hoe populair een webpagina is. Soms wordt de ranking ook bepaald door andere overwegingen, zoals personalisatie en commerciële zaken: bijvoorbeeld als een adverteerder betaalt voor het hoger ranken van zijn website of producten. Ook kunnen er advertenties worden geplaatst bij de zoekresultaten, afhankelijk van de zoekopdracht en het profiel dat de zoekmachine van je heeft opgebouwd. In ieder geval Google en Bing "personaliseren" de zoekresultaten naar gelang zij een beter profiel van je hebben opgebouwd. Daartoe monitoren ze je zoekacties en de links waarop je klikt. Aan de hand daarvan wordt een profiel gemaakt Zo'n profiel wordt opgeslagen in cookies op je computer. Het gevolg is dat je in een soort (filter-)bubbel belandt: je ziet voornamelijk resultaten die binnen je profiel/bubbel passen. Om daar aan te ontsnappen, moet je verder scrollen in de zoekrestulaten (niet alleen de eerste pagina met zoekresultaten bekijken, maar ook de volgende en de volgende...) of een andere zoekmachine gebruiken, zoals DuckDuckGo.

Soorten zoekmachines
Zoekmachines zijn er in verschillende soorten:

  • Algemene zoekmachines, zoals Google search, Bing en Yahoo. Overzicht van zoekmachines met beschrijvingen: Alternatieve zoekmachines van Kinsta.com
  • Meta-zoekmachines: zoekmachines die resultaten combineren uit meerdere algemene zoekmachines, zoals etools.ch en Carrot2
  • Zoekmachines voor afbeeldingen: klik steeds op het fotocameraatje in de zoekbalk van een hieronder vermelde zoekmachine en sleep een afbeeldingen erheen of plak de URL van de afbeeling in de zoekbalk om een soortgelijke afbeelding te vinden; in TinEye kun je dat rechtstreeks in de zoekbalk doen. Let op: op alle afbeeldingen die je vindt, rusten auteursrechten, tenzij de maker ervan minstens 70 jaar geleden is overleden of een licentie of toestemming expliciet is aangegeven!
    • Google Afbeeldingen
    • TinEye
    • Yandex
    • Wikimedia Commons, de beeldbank van de Wikimedia-organisatie (met onderdelen als Wikibooks, Wikipedia en Wikivoyage), en de rest van de wereld: iedereen mag de afbeeldingen, filmpjes en geluidsfragmenten hergebruiken, voor alle doeleinden, mits men zich aan de voorwaarden houdt. In deze databank zoek je niet met een andere foto, maar met zoektermen. Afbeeldingen over eenzelfde onderwerp vind je via categorieën. Zie Handboek Wikimedia Commons voor meer informatie.
    • Creative Commons (Foto's met licenties)
  • Zoekmachines voor het zoeken in meerdere social media tegelijk:
  • Wolframalpha - Engelstalige zoekmachines die antwoord geeft op onder andere getalsmatige en bèta-wetenschappelijk vragen, zoals over prijzen, formules en statistieken; zie Tour voor een rondleiding.

Nadeel van Google (en vele andere commerciële zoekmachines): privacy staat er op een laag pitje. Commerciële zoekmachines slaan zoekvragen en gebruikte oplossingen op, met in ieder geval je IP-adres. Zij kunnen die matchen met andere gegevens die zij over je weten, zoals uit andere applicaties die je van bijvoorbeeld Google gebruikt (zoals Gmail en Google maps), om een profiel van je te maken en te gebruiken voor advertenties en/of de gegevens verkopen aan derden. In ieder geval Amerikaanse zoekmachines kunnen niet garanderen dat deze persoonlijke gegevens nooit aan anderen (moeten) worden afgestaan, zoals de Amerikaanse overheid.

Als je niet vindt wat je zoekt of teveel zoekresultaten hebt

  • Ga naar Geavanceerd zoeken (indien beschikbaar; in Google: (1) op de voorpagina: via Instellingen (op dit moment, maart 2025, rechtsonder), (2) in een pagina met zoekresultaten: bovenaan via Tools) en vul daar de relevante velden in; hoe meer velden je invult, hoe minder zoekresultaten je krijgt, maar die voldoen wel beter aan je zoekcriteria.
    • Gebruik de optie “Met de exacte woordcombinatie” voor een term die uit meerdere woorden bestaat (dus in plaats van de aanhalingstekens)
  • Zoek via een categorie: Na een zoekactie kun je vaak verder verfijnen, bijvoorbeeld door een categorie aan te klikken, zoals nieuws of afbeeldingen. Maak daar gebruik van.
  • Zoek het hogerop. Op wat voor soort website zou het gezochte kunnen staan? Ga daar dan naar op zoek en zoek vervolgens zelf verder binnen die website. Vaak worden alleen de belangrijkste pagina's van een website geïndexeerd, niet elke subpagina.
  • Zoek in meerdere zoekmachines achter elkaar (of gebruik een meta-zoekmachine); één zoekmachine dekt slechts een klein deel van het internet, óók Google Search.
  • Gebruik ChatGPT Kunstmatige intelligentie. Zie ChatGPT in Wikipedia voor meer informatie en waarschuwingen ("Beperkingen").
  • Zoek in andere bronnen - zie hieronder.

Web-index

bewerken

Een web-index, linkpagina of webportaal, in het Engels web-directory, is een gerubriceerd overzicht met weblinks. Hier kun je surfen per onderwerp. Er wordt naar gestreefd om alle relevante websites over een bepaald onderwerp bij elkaar te zetten, om de bezoeker gemakkelijker een keuze te laten maken. Bekende voorbeelden zijn Startpagina en Start Nederland. Een andere is Curlie (of de Engelse versie Curlie, die meer links biedt).

Andere bronnen, deep web, databanken

bewerken

Zoek in gespecialiseerde bronnen. Niet alles is via internet-zoekmachines te vinden. Zoekmachines slaan bijvoorbeeld databanken veelal over bij het indexeren, ook als deze databanken vrij beschikbaar zijn. Databanken behoren tot het zogenaamde deep web, ook wel "onzichtbare web" genoemd, of "invisable web" in het Engels. Als je die databanken weet te vinden, kun je er gewoon in grasduinen. Maar hoe vind je ze?

  1. Gebruik allereerst je gezonde verstand: adressen en telefoongegevens in telefoonboeken, statistische gegevens vind je bij het CBS, wetten bij Overheid.nl.
  2. Kijk eens of er bij je Favorieten misschien een bruikbare website staat.
  3. Maak gebruik van een web-index/web-directory.
  4. Gebruik een gespecialiseerde zoekmachine voor het deep web, zoals Complete Planet (in het Engels, vergt enige oefening om ermee te leren werken).

Gratis databanken

bewerken

Een kleine selectie van gratis databanken (in het Nederlands tenzij anders vermeld):

  • Adressen, telefoonnummers, postcodes:
  • Archieven:
    • Nederlandse Archieven, met onder andere beeldbanken (van oude foto's tot landkaarten), oude brieven, vergunningen en akten van allerlei organisaties (van overheid tot particulieren), bouwtekeningen, overleden personen, oude kranten en tijdschriften.
    • Europeana (culturele beeldbank met ook teksten, geluidsfragmenten en video's uit Europa)
    • Web.archive (gearchiveerde websites; handig voor dode weblinks)
  • Kunst & cultuur:
  • Landeninformatie:
  • Literatuur (zoals boeken, kranten en tijdschriften; tip: indien niet full-text beschikbaar, kun je literatuur tegen een vergoeding aanvragen bij je plaatselijke bibliotheek):
    • Delpher: (full text Nederlandse boeken, kranten, tijdschriften en radiobulletins)
    • Google books full text boeken (in bijna alle talen van de wereld). NB je kunt wel full text zoeken, maar van boeken die nog niet in het publieke domein zijn (dwz dat er nog auteursrechten op rusten) krijg je alleen zoekresultaten te zien, je kunt deze boeken niet volledig online lezen.
    • Google Scholar: voor wetenschappelijke literatuur, veelal Engelstalig; ook hier kun je soms doorklikken voor de full text versie.
    • DOAJ Open Access Journals (gratis full text wetenschappelijke artikelen, Engelstalig)
    • Nederlandse Liederenbank
    • Worldcat (wereldwijde bibliotheecatalogus; soms kun je doorklikken voor de full text versie)
  • Overleden personen:
  • Nieuws en kranten:
  • Websites met Prestentations
  • Nederlandse wet- en regelgeving: Wetten.overheid.nl
  • Wikispecies voor levende organismen (dieren, planten, etc.), met hun Latijnse naam, vaak ook de Nederlandse naam, de hiërarchische groepen en families waarin ze thuis horen en afbeeldingen. Voor meer informatie: scroll onder Tools (rechts op de pagina) naar het Wikidata-item, scroll daarin naar beneden voor de Wikipedia-pagina's (in alle talen waarin het organisme voorkomt), meer afbeeldingen en links naar meer informatie.
  • Ziektes en hun behandeling

Meer gratis databases:

Na de zoekactie

bewerken
  • Toch nog teveel zoekresultaten: Gebruik de verfijningsmogelijkheden die de zoekmachine/database biedt, meestal staan ze links of bovenaan.
  • Stop niet bij de eerste de beste reeks goed lijkende zoekresultaten, scrolle naar beneden en naar vervolgpagina's. Zoek in meerdere zoekmachines (of in metasearchers), zoek in gespecialiseerde databanken en andere bronnen.

Verifieer de zoekresultaten

bewerken
 
Hoe nepnieuws te herkennen

Bij het verifieren van de zoekrestulaten gaat het om het inschatten hoe betrouwbaar de bronnen zijn en om het toetsen van informatie.

Niet alles is wat het lijkt, zeker niet op internet. Iedereen kan van alles publiceren op internet, maar dat betekent niet dat het allemaal waar is. Hackers en andere onverlaten kunnen met websites aan de haal gaan of je op het verkeerde been zetten. Maar ook gewone mensen, bedrijven en organisaties kunnen belang hebben bij een bepaalde voorstelling van zaken, net iets mooier (of lelijker) dan iets in werkelijkheid is, overdrijvingen en regelrechte leugens komen heden ten dagen zelfs bij presidenten voor. Zelfs welgerespecteerde websites laten wel eens een steekje vallen.

Verifieer daarom de zoekresultaten op betrouwbaarheid, objectiviteit en waarheid. Gebruik bij belangrijke zaken ten minste twee en nog liever drie zoekmachines. Zoek naar andere bronnen over hetzelfde onderwerp: beweren die hetzelfde of juist iets anders?

Enkele tips

  • Algemeen advies: Wees nieuwsgierig, alert en argwanend.
  • Bekijk de URL van de webpagina: Is het een logische URL? Kan die bij een website horen waarnaar je op zoek bent?
  • Bevat de website feiten of meningen?
  • Zoek op een gevonden website naar "over ons" of "about": wie zit er achter de website, wat is het voor organisatie: commercieel, overheid, politiek, vereniging, individu of ...? Wie is de doelgroep van de website? Hoe onafhankelijk zijn zij? Wat is hun beleid? Is er een adres en/of telefoonnummer aanwezig (dat komt betrouwbaarder over dan alleen een e-mail-adres)? Neem eventueel contact op met de website over vragen waarmee je blijft zitten.
  • Wie is de schrijver van hetgeen je wilt gebruiken? Hoe staat hij/zij bekend? Heeft hij/zij eerder over dit onderwerp gepubliceerd?
  • Zoek naar reviews, zowel van de website als de auteur. Hoe onafhankelijk zijn auteur en organisatie achter de website? Zijn er commerciële of andere belangen? Hoe gerenomeerd is de organisatie en/of de schrijver?
  • Onderzoek van wie de domeinnaam is:
    • SIDN voor nl-websites
    • Who.is voor elke website; als je niet genoeg informatie krijgt:
    • (voor gevorderden): (1) Ken de URL. (2) Zoek het toplevel-domein op in iana. (3) Klik op de link. (4) Scrol naar beneden, naar WHOIS Server; kopieer de URL die daarachter staat en zoek de bijbehorende website op met een zoekmachine. Als het goed is, staat de gezochte website erbij en kun je via die website erachter komen wie de eigenaar van een website is.
  • Als het om een artikel gaat: Wanneer was het geschreven, is het up-to-date? Zijn er bronnen vermeld en zo ja: hoe betrouwbaar zijn die bronnen? (Als er geen bronnen zijn vermeld, is het artikel zowiezo een dubieuze zaak, iedereen kan wel van alles verzinnen en schrijven alsof het waar is.)
  • Meer tips:

Tot slot

bewerken

Als je een gedeelte van een website of document gebruikt in een eigen werk (voor school, een eigen website, boek, artikel, rapport, presentatie, of wat dan ook), al is het maar één zin, dan is het wel zo netjes om dat te vermelden in dat werk, sterker nog, dat is zelfs wettelijk verplicht (zie Auteurswet). Anders heet het plagiaat. Dat iets op een algemeen toegankelijke website staat, of het nu tekst of afbeeldingen zijn, betekent niet dat je ermee kunt doen wat je wilt. Op elke website rusten auteursrechten, ook als het niet expliciet is vermeld!

Teksten mag je in beperkte mate overnemen, hooguit enkele regels, afbeeldingen helemaal niet. Tenzij het gaat om publicaties waarvan de maker op de website uitdrukkelijk iets anders heeft vermeld of meer dan 70 jaar geleden is overleden.

Als je ChatGPT of een andere AI-tool hebt gebruikt: vermeld dat ook, met je precieze opdracht ("prompt") en de datum waarop je de opdracht hebt gegeven. Nog beter is het, als ook de door de IA-tool gebruikte bronnen bekend zijn, zodat je die kunt vermelden.

Bronnen en meer informatie

bewerken

Gebruikte bronnen:

Meer informatie

Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.