Maatschappijleer/Verzorgingsstaat/Samenvatting van het hoofdstuk Verzorgingsstaat uit Thema's Maatschappijleer VWO 2012

Vrij naar: Thema’s Maatschappijleer VWO (2012)

Wat is een verzorgingsstaat?

In Nederland zijn er veel regelingen die bedoeld zijn om de inwoners een menswaardig bestaan te kunnen garanderen. Maar wat is precies een verzorgingsstaat en welke waarden liggen eraan ten grondslag?

Nederland als verzorgingsstaat

De Nederlandse overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van de inwoners. Welvaart is de mate waarin mensen in over voldoende middelen beschikken om hun behoefte te vervullen. Welzijn is de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid. Voordat in 1962 de term verzorgingsstaat voor het eerst werd gebruikt door Piet Thoenes, gebruikten sociologen ‘welvaartsstaat’. Dit betrof landen waar de overheid zich inspande om de burgers te behoeden voor armoede. Thoenes vond dat de overheid ook garant moest staan voor het collectieve sociale welzijn.

Delen van de risico’s

Vanuit de solidariteitsgedachte is er in een samenleving de bereidheid om risico’s met elkaar te delen. Omdat iedereen iets kan overkomen, is er sprake van een collectief belang.

Functies van de verzorgingsstaat

Het doel is niet alleen welvaart, maar ook welzijn. Deze laatste houdt in dat de bevolking sociale en economische activiteiten moet kunnen ondernemen. Vier belangrijke functies van de verzorgingsstaat zijn:

Verzekeren

Middels het socialezekerheidsstelsel

Verzorgen

In de vorm van gezondheidszorg

Verheffen

Door middel van goed onderwijs

Verbinden

Waardoor de sociale gelijkheid toeneemt

Rechten en plichten

De sociale grondrechten in de Grondwet verplicht de overheid om actief te streven naar:

• voldoende werkgelegenheid (art. 19);
• bestaanszekerheid en welvaart (art. 20);
• een goed leefmilieu (art. 21);
• volksgezondheid en voldoende woongelegenheid (art. 22);
• goed onderwijs (art. 23)

Als burger heb je een aantal plichten zoals sollicitatieplicht en het betalen van premies verzekeringen.

Tussen plan en vrije markt

Anders dan in vrijemarkteconomie staat in een planeconomie staat gelijkheid centraal.

Gelijkheid: planeconomie

In een planeconomie zijn de productiemiddelen (grond, bedrijven, kapitaal) in handen van de overheid. Zij verdeelt vervolgens het werk.