Latijn (scholierenversie)/Les 3: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Crystalaero (overleg | bijdragen)
Pagina aangemaakt: "==Ire en ferre== In de vorige les hebben we de onregelmatige werkwoorden ''esse'' (zijn) en ''posse'' (kunnen) geleerd. In deze les komen ''ire'' (gaan) en ''ferre'' (brengen, ..."
 
Crystalaero (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 33:
Ook bij deze werkwoorden zie je steeds dezelfde uitgangen terug (''-o, -s, -t, -mus, -tis, -nt''), maar de stam verandert steeds.
 
==Imperfectum (onvoltooid verleden tijd)==
In het Latijn is er ook een (onvoltooid) verleden tijd, het '''imperfectum'''. Het imperfectum wordt gevormd door de stam + -ba- + uitgang, of stam + -eba- + uitgang. Dus bijvoorbeeld ''jij roept'' wordt ''voca-s'', en ''jij riep'' wordt '' voca-ba-s''. Hieronder het schema:
 
Regel 67:
| Infinitivus ||voca-'''re''' || timé-'''re''' || audi-'''re''' || reg-e-'''re''' || esse || posse || ire || ferre
|}
 
 
{| {{prettytable}}
Regel 91 ⟶ 92:
Zoals je ziet, hebben hier de onregelmatige werkwoorden wel een vaste stam. Bij stammen op een -i (audi-, i-) en stammen op een medeklinker (reg-, fer-) komt er een -e- bij. Het imperfectum van ''posse'' is hetzelfde als dat van ''esse'', alleen dan met de stam ''pot-'' ervoor.
In het imperfectum is er geen imperativus of infinitivus. ''Liep!'' of ''praatte!'' in het Nederlands klinkt toch ook niet?
 
 
==De 3e naamval: de dativus===
In de vorige 2 lessen hebben we het gehad over de '''nominativus''' (onderwerp) en de '''accusativus''' (lijdend voorwerp). In deze les zullen we het dus gaan hebben over de '''dativus''' (meewerkend voorwerp). Een voorbeeld van de dativus:<br>
 
 
-Serv'''us''' puer'''o''' equ'''um''' donat. (''equus'' = paard, ''donare'' = geven)<br>
De slaaf geeft (aan) de jongen een paard.<br>
 
 
Dankzij de naamvallen in deze zin kun je zien wie wat aan wie geeft. De dativus kun je dus vertalen met aan/voor + 'zelfstandig naamwoord in de dativus'. Ons schema met de dativus erbij:
 
{| {{prettytable}}
|-
| || Groep 1 ||| Groep 2
|-
|
|-
| || V || M || M || O
|-
|
|-
| nom. ev || serv-'''a''' || serv-'''us''' || puer || bell-'''um'''
|-
| dat. ev || serv-'''ae''' || serv-'''o''' || puer-'''o''' || bell-'''o'''
|-
| acc. ev || serv-'''am''' || serv-'''um''' || puer-'''um''' || bell-'''um'''
|-
|
|-
| nom. mv || serv-'''ae''' || serv-'''i''' || puer-'''i''' || bell-'''a'''
|-
| dat. mv || serv-'''is''' || serv-'''is''' || puer-'''is''' || bell-'''is'''
|-
| acc. mv || serv-'''as''' || serv-'''os''' || puer-'''os''' || bell-'''a'''
|}
 
Je merkt nu dat er verschillende uitgangen vaker in het schema voorkomen, bijvoorbeeld de dativus enkelvoud en de nominativus meervoud van ''serva''. Je moet dan goed kijken naar de andere naamvallen en de context in de zin, om zo te bepalen welke je moet hebben. Ook zie je dat ''servis'' (dat. mv) zowel mannelijk als vrouwelijk kan zijn. Goed kijken in de context dus.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.