Kosmografie/Structuur en evolutie van het heelal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vangelis (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 77.249.74.223 hersteld tot de versie na de laatste wijziging door Vangelis
Regel 24:
 
===De geschiedenis van het heelal===
===Het heelal dijt uit: de Big bangtheorie of oerknaltheorie===
haha ik heb het bewerkt
Sterrenstelsels zenden een ganse reeks van elektromagnetische straling uit. Via spectraalanalyse kunnen de frequenties van deze straling bepaald worden.
 
De astronoom Hubble stelde rond 1920 een Doppler-effect vast in deze frequenties. Het Doppler-effect leer je wel kennen in de fysica.
Het Dopplereffect wijst er op dat de andere galaxieën zich van ons verwijderen. Hubble stelde ook vast dat deze snelheid evenredig was met de afstand van de galaxie tot ons: hoe verder het stelsel, des te sneller verwijdert het zich. Met andere woorden: het heelal dijt uit.
[[Image:Lemaitre.jpg|right|thumb| George Lemaître]]
De Leuvense prof Georges Lemaître berekende uit de door Hubble vastgestelde snelheden en de positie van de sterrenstelsels dat ze allemaal ooit uit één punt moeten vertrokken zijn (1927).
 
Tegenstanders noemden dit spottend ‘the big-bang’, maar er zijn ondertussen genoeg bewijzen gevonden om deze theorie te aanvaarden.
 
De Big bang of oerknal situeert zich volgens de recentste gegevens 13,7 miljard jaar, plusminus 0,1 miljard jaar geleden.<br />
 
'''Argumenten voor de big-bang'''
 
* De berekeningen van Lemaître op basis van de waarnemingen van Hubble.
* De kosmische achtergrondstraling geeft ons inzage in het prille heelal: de straling die nu als achtergrondstraling wordt waargenomen, kwam 300 000 jaar na de big-bang vrij, toen straling zich voor het eerst vrij kon bewegen. Sindsdien is deze straling naar ons onderweg, aan de snelheid van het licht (300 000 km/s). Door de uitdijing van het heelal nam de intensiteit van de straling af, en de kosmologische roodverschuiving zorgde ervoor dat wat oorspronkelijk UV, infrarood en zichtbaar licht was, ons nu als radio- en microgolven bereikt.
* Via de big-bang theorie kan men de verhouding van lichte elementen als waterstof en helium die tijdens de oerknal zijn ontstaan voorspellen. Dit klopt met de waarnemingen.<br />
[[Afbeelding:WMAP image of the CMB anisotropy.jpg|thumb|right|De 'baby-foto' van het heelal, genomen door de WMAP ]]<br />
Het team dat werkt met de Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) is er in 2003 in geslaagd een volledige hemelkaart op te stellen van het oudste licht in het universum. De rode kleuren duiden de warmere en de blauwe kleuren de koudere gebieden van het heelal aan. Net zoals een wereldbol opengeplooid en voorgesteld kan worden door een ovale kaart, is dit ook een projectie van de volledige hemelkoepel. De microgolven, waarmee deze kaart opgesteld is, zijn restanten van het eerste licht, dat 379 000 jaar na de oerknal ontstond. Dat moment noemen de astronomen de 'ontkoppeling'. Het heelal veranderde toen van een homogene subatomaire situatie, waarin er enkel energie was, naar een klonterige kosmos waarin materie een belangrijke rol zal spelen.
Men noemt deze afbeelding ook wel de 'babyfoto' van het heelal. (379 000 jaar op 13,7 miljard jaar is in verhouding hetzelfde als de eerste levensdag van een 80-jarige.)<br />
 
*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Georges_Lema%C3%AEtre Georges Lemaître in Wikipedia]
*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Oerknal De Oerknal in Wikipedia]
 
===Blijft het heelal uitdijen?===
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.