Heksenvervolging in Europa (1300-1720)/Heksenvervolging in Nederland/Heksenprocessen te Asten (1595): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Beetjedwars (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Beetjedwars (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
<<<[[Heksenvervolging in Europa (1300-1720)/Heksenvervolging in Nederland|Heksenvervolging in Nederland]]
 
==<big>'''Heksenprocessen te Asten (1595)==</big>
[[Bestand:Asten.jpg|thumb|right|200px|Kaartje met Asten, Mierlo, Lierop en Leende]]
Deze reeks van '''heksenprocessen''' in [[w:Asten (plaats)|Asten]] die rond 1595 gevoerd werd, vormde een onderdeel van een grotere reeks processen in de [[w:Peel (Nederland)|Peel]] en de [[w:Meierij van 's-Hertogenbosch|Meierij van 's-Hertogenbosch]]. Dit gebied viel onder het gezag van [[w:Brussel (stad)|Brussel]].
Regel 9:
De beschuldigden werden tijdens deze processen aan de waterproef onderworpen. Als ze die niet doorstonden, werden ze [[w:marteling|gemarteld]]. Vaak bekenden ze echter al vóór de marteling. Er stierven ook mensen tijdens de foltering. Ook werden de beschuldigden tijdens de marteling gedwongen om toe te geven dat zij een ketters verbond met de duivel hadden gesloten en zelfs geslachtsgemeenschap met hem hadden gehad en met hem hadden gedanst tijdens de [[w:heksensabbat|heksensabatten]], samen met andere heksen. Zij werden gedwongen om de namen van die andere heksen te noemen. Hierdoor ontstond een keten van processen. In Asten waren de beschuldigden niet alleen armlastige en onpopulaire vrouwen, maar er waren er ook van goede naam en zelfs bemiddelde mensen. Deze laatsten konden zich voor grof geld vrijkopen. Zeker 19 mensen zouden [[w:doodstraf|geëxecuteerd]] zijn.
 
===Inquisitie===
In 1592 had koning [[w:Filips II van Spanje|Filips II van Spanje]] een waarschuwing doen uitgaan wegens toegenomen hekserij en de kerkelijke en wereldlijke overheden opgeroepen om de toverij uit te roeien. Ook moesten zij niet meer wachten op aanklachten vanuit het volk ([[w:accusatoir proces|accusatoir recht]]) maar zelf actief zoeken naar verdachte personen ([[w:inquisitoir proces|inquisitoir recht]]). Deze raad werd door de autoriteiten opgevolgd en er werden in de Peel vele heksen opgepakt.
 
===Processen elders in het Peelland===
[[Bestand:Banchetto_sabba_compendium_maleficarum.jpg|thumb|200px|right|Heksen bezig met babies te koken om aldus vliegzalf te bereiden]]
Jenneke Goessens uit [[w:Leende|Leende]] werd van hekserij beschuldigd. Bij de waterproef bleef ze drijven, waarmee haar schuld vaststond. Bij het verdere verhoor werd zij gedwongen om de namen van andere heksen te noemen, waarop acht arrestaties in [[w:Mierlo|Mierlo]] en zeven in [[w:Lierop|Lierop]] volgden. Binnen een week werden de vonissen uitgevoerd. De vrouwen werden eerst gewurgd en daarna verbrand, mogelijk bij de Hoenderboom op de [[w:Strabrechtse Heide|Strabrechtse Heide]].
Regel 18:
Griet Mijnsheren, een demente vrouw die men had beschuldigd van het bewaren van een pot met babyvet, werd zelfs niet eerst gewurgd maar levend verbrand. Het babyvet (gemaakt door het koken van pasgeboren en ongedoopte jongetjes) zou door de heksen gebruikt worden in de vliegzalf waarmee ze naar verafgelegen heksensabatten zouden kunnen vliegen.
 
===Processen te Asten===
[[Bestand:Praetorius_Blocksberg.jpg|thumb|200px|right|Praetorius, heksensabbat op de Bloksberg]]
De beschuldigden uit Lierop en Mierlo hadden onder foltering de namen genoemd van twee mannen uit [[w:Asten (plaats)|Asten]], namelijk Claes Beusen en Peter Ceelen en van twee vrouwen Goedele Diepenbeek-Zanders en Anna Ceelen.
Regel 34:
Vóór de terechtstelling van de beschuldigden kwamen er mensen uit de streek om te vragen of de heks henzelf, hun kinderen, dieren of gewassen wilde zegenen (ontheksen). Het gebeurde wel vaker dat mensen rond de tijd van de gevangenneming van de heks en zelfs nog vlak voor haar terechtstelling naar haar toe gingen, om ontheksing te eisen. Als de heks daar aan toegaf, bekende ze feitelijk dat zij de schadelijke beheksing had verricht.
 
=== Aanklagers ===
Aanklagers waren de heer van Mierlo (Erasmus van Grevenbroek) en zijn zwager, de heer van Asten (Bernard van Merode) alsmede zijn broer [[w:Floris van Merode (1570-1627)|(Floris van Merode)]].
 
De weinige goederen waarover de meeste beschuldigden beschikten, werden verbeurd verklaard en kwamen in handen van de heren. Er is reden om aan te nemen dat de heer van Asten deels uit was op confisquatie van het bezit van de beschuldigden. Er waren in Asten ook veel beschuldigden van goede naam en zelfs bemiddelde mensen. Deze laatsten konden zich voor grof geld vrijkopen. Het feit dat de pastoor van [[w:Geldrop|Geldrop]] toentertijd over Bernard van Merode sprak als over ''eenen schelm, tiran ende beul'', bevatte mogelijk een kern van waarheid.
 
===Afloop===
De pastoor van Mierlo was ontzet over de gang van zaken. Hij ging naar bisschop [[w:Ghisbertus Masius|Ghisbertus Masius]] van 's-Hertogenbosch. Deze alarmeerde de Bossche Schepenbank. De schepenen voorkwamen dat er nog meer doodvonissen werden uitgesproken. Het definitieve vonnis over de nog niet terechtgestelde beschuldigden, lieten de schepenen voorleggen aan een hogere rechtbank te Cuyck. Tevens werd een klacht gedeponeerd bij de [[w:Raad van Brabant|Raad van Brabant]] te [[w:Brussel (stad)|Brussel]]. Deze stuurde een afgevaardigde naar den Bosch om de zaak te onderzoeken. Bernard van Mérode werd op het matje geroepen. Hij vond de argumenten van de geestelijke en wereldse autoriteiten ''falselijck ende onrechtveerdigh'', en vond dat de Raad zich niet mocht bemoeien ''met mich ende mijnder heerlijckheid''.
 
Regel 46:
De archiefstukken omtrent deze processen zijn verdwenen. Slechts een dossier in het archief van de Raad van Brabant te [[w:Brussel (stad)|Brussel]] bleef bewaard.
 
===De waterproef===
De beschuldigden werden daarbij geboeid in een bak met water gedaan en als ze bleven drijven, waren ze verdacht en werden ze gemarteld (pijnlijke ondervraging) en als ze zonken werden ze vrijgelaten. Meestal zaten ze aan een touw vast om te verhinderen dat ze zouden verdrinken.
In sommige dorpen in Nederland zijn op grond van de waterproef 40 tot 50 heksen verbrand.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.