Esperanto: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 10:
'''''Lernu Esperanton!''''' – '''Leer Esperanto!'''
=
Esperanto is een levende taal die zeer geschikt is voor internationale communicatie.
Regel 33:
*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Esperanto Het Esperanto-artikel in de Nederlandse Wikipedia]
*[[/Waarom zou je Esperanto leren?/]]
:***[[/Spelling 1/]] Iets over spelling en uitspraak
=Het idee=
[[Image:Primera_edición_de_esperanto.jpg|right|200px]]
"Het interne idee van Esperanto is: op het fundament van een neutrale taal de muren tussen de volkeren afbreken en de mensen aanwennen, dat elk van hen in zijn naaste slechts een mens en een vriend zou moeten zien" [L. Zamenhof, 1912]
Het basisidee van Esperanto gaat over het ondersteunen van tolerantie en respect tussen mensen van verschillende volkeren en culturen. Communicatie is immers essentieel voor onderling begrip en als de communicatie plaatsvindt d.m.v. een neutrale taal, kan dat het gevoel ondersteunen dat men 'op gelijke voet met elkaar staat' en respect voor elkaar heeft.
<blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'>
Als alledaagse taalgebruiker van het Esperanto denk je niet vaak aan "het fundament van een neutrale taal" en dat soort mooie woorden. Je bent gewoon blij met de mogelijkheid je op een vrije en natuurlijke manier uit te kunnen drukken in gesprekken met mensen uit andere landen en culturen.</blockquote>
=De geschiedenis=
==Het begin==
Het Esperanto werd in het leven geroepen door L. Zamenhof aan het eind van de 19de eeuw met de uitgave van een boekje, getiteld: Een Internationale Taal. Mensen die graag internationale contacten wilden, leerden de taal en begonnen hem te gebruiken. Op die manier kwam het Esperanto 'ter wereld'. Stukje bij beetje stabiliseerde het zich en evolueerde tot een taal, gebruikt en gekoesterd door mensen uit vele landen.
==De eerste honderd jaar==
Zamenhof presenteerde de taal in 1887 en gedurende de eerste honderd jaar werd deze stukje bij beetje over de wereld verspreid. De basisprincipes van de grammatica, woordvorming en uitspraak veranderden niet, maar de betekenis van sommige woorden veranderde, en er werden vele nieuwe woorden aan de taal toegevoegd. Honderd jaar is niet veel voor een taal in ontwikkeling! Maar toch hebben in die tijd vele mensen de taal geleerd en gebruikt en daardoor bijgedragen aan zijn natuurlijke evolutie.
<blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'>
Hoe de toekomst van het Esperanto er uit zal zien, hangt af van jou en mij! Iedereen die Esperanto gebruikt en erin geïnteresseerd is, helpt mee aan de evolutie van de taal.</blockquote>
=Toepassingen=
<blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'>Je kunt op vele manieren iets aan het Esperanto hebben. De bekendste vind je hieronder.</blockquote>
==Op reis==
Met Esperanto 'in je bagage' wordt reizen pas echt interessant. Je kunt (meestal gratis) bij andere Esperanto-sprekers thuis logeren en op die manier het land of de regio van dichtbij leren kennen. Elk jaar wordt er een boekje, getiteld Pasporta Servo, uitgegeven, dat logeeradressen bevat in meer dan 80 landen. (Klik op het plaatje hiernaast voor meer informatie.)
Pasporta Servo
==Internationale bijeenkomsten==
Er worden regelmatig verschillende soorten bijeenkomsten georganiseerd met het Esperanto als voertaal. Voorbeelden zijn: het Internacia Junulara Kongreso (een bijeenkomst van ca. 400 jongeren), de Esperanto@Interreto-seminars (seminars over Internet-aangelegenheden), het Universala Kongreso (de grootste van alle bijeenkomsten, met meestal meer dan 1500 deelnemers) en het Internacia Seminario (een groot nieuwjaarsfeest in Duitsland).
Op het Internet
Als je van e-mailen, chatten of nieuwsgroepen houdt, zijn er mogelijkheden te over om met andere Esperanto-sprekers te communiceren over allerlei verschillende onderwerpen. Internet en Esperanto passen eigenlijk perfect bij elkaar! (Klik op het plaatje hiernaast als je hier meer over wilt weten.)
E@i
=Cultuur=
<blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'>Het Esperanto heeft zijn eigen cultuur: muziek, literatuur, theater enz. Hier vind je een klein voorproefje.</blockquote>
==Muziek==
Het "volkslied" van Esperanto is hier te beluisteren.
Dit zijn vijf populaire groepen.
*Esperanto Desperado
*Ĵomart kaj Nataŝa
*Kore
*Persone
*Dolcxamar
Graag willen wij aan Eurokka (Esperanto-Universala-Rok-Organizo, Kolektiva Komunik-Asocio) --- een organisatie die tot doel heeft het ontwikkelen en onder de aandacht brengen, zowel binnen als buiten de Esperantobeweging, van de Esperanto-muziekcultuur, de bands en de artiesten die in het Esperanto zingen --- onze dank betuigen voor de hulp bij het verwerven van de rechten om van elk van deze 5 cd's een nummer beschikbaar te stellen.
Een presentatie van enkele Esperanto-bands, hun liedjes in mp3-formaat en de songteksten vind je hier.
==Literatuur==
Er bestaan zeer veel boeken in het Esperanto, zowel vertaald als oorspronkelijk in het Esperanto geschreven. Hier zijn enkele titels:
*Tempo fuĝas
*Kapturnoj
*La kosmo kaj ni
*La Ŝtona Urbo
*La Eta Princo
"Reeds in de eerste brochure over Esperanto stond een gedicht. Vanaf het begin waren er mensen die de charme en de rijke uitdrukkingskracht van het Esperanto opmerkten; het bleek echt een taal te zijn waarin je je vrij voelt. Dus gebruikten ze hem ook voor het maken van kunst. Zo ontstond een literatuur, rijker dan er in veel andere talen in de eerste eeuw van hun bestaan bestond." (Claude PIRON)
In de [http://nl.lernu.net/biblioteko/rakontoj/index.php bibliotheek van Lernu!] vind je een aantal zeer interessante verhalen.
=Beweging=
<blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'>Als je net begonnen bent Esperanto te leren, weet je waarschijnlijk nog niet veel over de beweging die rond de taal is ontstaan. Hier geven we een overzicht over de belangrijkste gebeurtenissen in "Esperanto-land", met andere woorden bij diverse bijeenkomsten, congressen, festivals, organisaties, groepen enzovoort, die met Esperanto te maken hebben.</blockquote>
==Bijeenkomsten==
UK - Universala Kongreso (Wereldcongres)
Een groot congres met diverse programma-onderdelen, voornamelijk lezingen en vergaderingen maar ook concerten, theater, cursussen enz. Meestal zijn er tussen de 2000 en 3000 deelnemers uit vele verschillende landen. Het UK vindt elk jaar in een ander land plaats.
Meer informatie: http://uea.org/kongresoj/
IJK - Internacia Junulara Kongreso (Internationaal JongerenCongres)
Een perfecte bijeenkomst voor beginnende jongere Esperanto-geïnteresseerden! Dankzij de informele en gezellige sfeer leer je gemakkelijk nieuwe mensen kennen en kun je meer te weten komen over de Esperanto-beweging. Er zijn meestal een paar honderd deelnemers, vaak uit meer dan dertig verschillende landen.
Meer informatie: http://tejo.org/ijk
IJF - Internacia Junulara Festivalo (Internationaal JongerenFestival)
Een gezellige bijeenkomst die elk jaar rond Pasen in Italië plaatsvindt. Het programma bestaat voornamelijk uit "leuke-dingen-doen", zoals excursies, muziek e.d. Aantal deelnemers: meestal tussen de 50 en 100.
Meer informatie: http://iej.esperanto.it/ijf/
IJS - Internacia Junulara Semajno (Internationale JongerenWeek)
Een zeer leuke & levendige zomerbijeenkomst in Hongarije, bekend om de goede organisatie, gala-avond en waterpistool-gevecht-middag. Gewoonlijk ongeveer 100 deelnemers.
Meer informatie: http://ijs.hu/
IS - Internacia Seminario (Internationale Seminar)
Een feestelijke week rond Oud en Nieuw in Duitsland. Overdag zijn er serieuze programma-onderdelen, maar de deelnemers komen vooral om vrienden terug te zien, voor het nachtleven, dansen etc.
Meer informatie: http://internacia-seminario.de
KS - Komuna Seminario (Gezamenlijke Seminar)
Een gezamenlijke seminar die om de beurt in China, Japan en Korea wordt gehouden, voornamelijk voor jongeren uit deze landen.
NASK - Nordamerika Somera Kursaro (Noordamerikaanse ZomerCursussen)
NASK bestaat uit drieweekse intensieve Esperanto-cursussen voor alle niveaus: van beginners tot leden van de Esperanto-academie. Zowel de docenten als de leerlingen vormen een internationale groep.
Meer informatie: http://esperanto.org/nask/
KEF - Kultura Esperanto-Festivalo (Cultureel Esperanto-Festival)
Een meerdere dagen durend festival met een bont Esperanto-cultureel programma, voor deelnemers van alle leeftijden. Het vindt plaats ongeveer eens in de drie jaar, ergens in Noord-Europa.
Meer informatie: http://www.kef.saluton.dk
==Organisaties==
Esperanto@Interreto – E@I
Een organisatie die twee fantastische communicatiemiddelen combineert: Esperanto en Internet. Internet is een communicatiemiddel zonder fysieke belemmeringen en Esperanto functioneert als een communicatiemiddel zonder taal-belemmeringen. Samen helpen ze ons wereldwijd te communiceren, gemakkelijk en snel!
Meer informatie: http://ikso.net/
Esperantic Studies Foundation – ESF
ESF ondersteunt onderzoek en onderwijs m.b.t. Esperanto en andere onderwerpen op het gebied van de interlinguïstiek, in het bijzonder in Noord-Amerika.
Meer informatie: http://esperantic.org
TEJO - Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (Wereldwijde Esperantisten-Jongeren-Organisatie)
TEJO is een internationale jongerenorganisatie, opgericht in 1938, die vrede en intercultureel begrip tussen jongeren over de hele wereld bevordert met behulp van Esperanto. TEJO werkt actief aan oplossingen voor actuele problemen en behoeften van jongeren, in het bijzonder op het gebied van taal en cultuur. Vanuit het hoofdkantoor in Nederland (in Rotterdam) coördineert TEJO haar meer dan 40 landelijke afdelingen (één per land). TEJO heeft leden in meer dan 80 landen.
Meer informatie: http://tejo.org
BEMI - Biciklista Esperanto Movado Internacia (Internationale Esperanto-FietsersBeweging)
Dit is interessant voor iedereen die graag fietst en tegelijkertijd Esperanto spreekt! BEMI organiseert regelmatig fiets-karavanen, vaak voorafgaand aan het IJK of een andere Esperanto-bijeenkomst.
Meer informatie: http://bemi.free.fr/eo.html
Eurokka - Esperanto-Universala-Rok-Organizo, Kolektiva Komunik-Asocio (Esperanto-Universele-Rock-Organisatie, Collectieve Communicatie-Vereniging)
EUROKKA werd opgericht in 1988, werd in 1991 een 'faka membro-asocio' van TEJO en verschijnt sindsdien ook als zodanig in het jaarboek van UEA. Het werkterrein van EUROKKA is het wereldwijd ontwikkelen en verbreiden - zowel binnen als buiten de Esperantobeweging - van de Esperanto-muziekcultuur, en het ondersteunen van bands en zangers die in het Esperanto zingen.
Meer informatie: http://artista.ikso.net/eurokka/
ILEI - Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj (Internationale Bond van Esperanto-Leraren)
ILEI is de belangrijkste wereldwijde vereniging van Esperanto-leraren en -onderwijzers.
Meer informatie: http://ilei.info
UEA - Universala Esperanto-Asocio (Wereld-EsperantoVereniging)
UEA werd opgericht in 1908 als organisatie voor individuele esperantisten. Tegenwoordig is UEA de grootste internationale organisatie voor Esperanto-sprekers en heeft leden in 117 landen. UEA streeft niet alleen naar het verbreiden van Esperanto op zich, maar ook naar het op gang brengen van de discussie over het wereldwijde taalprobleem, en mensen bewust te maken van de noodzaak van gelijkwaardigheid tussen talen.
Meer informatie: http://uea.org
Akademio de Esperanto (Academie van het Esperanto)
De "Akademio de Esperanto" ("Academie van het Esperanto") is een onafhankelijk taalinstituut, met als taak de fundamentele principes van de taal Esperanto te beschermen, en de evolutie van die taal in goede banen te leiden. De Akademio de Esperanto is opgericht in 1905 onder de naam "Lingva Komitato", tijdens het eerste Universala Kongreso de Esperanto, op voorstel van Zamenhof. De naam "Akademio de Esperanto" was oorspronkelijk gereserveerd voor de "hoogste commissie" van het Lingva Komitato. In 1948 zijn beide instanties gefuseerd tot één instituut dat de naam "Akademio de Esperanto" kreeg.
Meer informatie: http://akademio-de-esperanto.org/
==Uitgaven==
PS - Pasporta Servo (een boekje met gratis-logeeradressen over de hele wereld)
Pasporta Servo is een boekje dat jaarlijks wordt gepubliceerd, waarin een lijst verschijnt met adressen van esperantisten die het leuk vinden andere Esperanto-sprekers te ontvangen. Pasporta Servo heeft tot doel, internationaal reizen gemakkelijker te maken. Het boekje biedt de bezitter de mogelijkheid gratis te logeren bij esperantisten thuis. De uitgave van 2005 bevat circa 1200 adressen in meer dan 80 landen.
Meer informatie: http://tejo.org/ps
Juna Amiko ("Jonge Vriend")
"Juna Amiko" is in de eerste plaats bedoeld voor diegenen die al basale kennis van het Esperanto hebben, maar die niet gemakkelijk leesmateriaal kunnen vinden dat eenvoudig genoeg is. Het tijdschrift heeft verschillende rubrieken, die aan de eisen van verschillende groepen lezers voldoen.
Meer informatie: /biblioteko/gazetoj/juna_amiko/index.php
Kontakto ("Contact")
"Kontakto" is een tijdschrift voor iedereen die geïnteresseerd is in andere landen, volken, culturen en samenlevingen. "Kontakto" wordt gelezen door jongeren (en andere mensen die zich jong voelen) uit ca. 90 landen, en ook de medewerkers komen uit de hele wereld. Speciaal voor beginners is een deel van de artikelen in eenvoudige taal geschreven; er staat dan "facila" of "tre facila" bij. "Kontakto" is een van de mooist geïllustreerde Esperanto-tijdschriften. Het wordt uitgegeven door een samenwerkingsverband van TEJO en UEA, met 6 nummers per jaar. Individuele leden van TEJO ontvangen "Kontakto" automatisch. Anderen kunnen een abonnement nemen via UEA.
Meer informatie: /biblioteko/gazetoj/kontakto.php
TT - Tejo Tutmonde ("Tejo Wereldwijd")
Het officiële tijdschrift van TEJO is TEJO-tutmonde. Het verschijnt min of meer regelmatig en bevat informatie over de jongeren-esperantobeweging. Alle individuele leden en donateurs van TEJO ontvangen TEJO-tutmonde.
Meer informatie: /biblioteko/gazetoj/tt.php
Revuo Esperanto
Officieel orgaan van UEA dat interessante en actuele artikelen en foto's uit de Esperanto-wereld bevat.
Meer informatie: http://uea.org/revuo/
Monato
Een tijdschrift van hoge kwaliteit over diverse onderwerpen die ook voor niet-esperantisten interessant zijn, zoals internationale politiek, cultuur etc. Het wordt geschreven en geredigeerd door mensen uit verschillende landen, met hun eigen standpunten, ervaringen en meningen.
Meer informatie: http://www.esperanto.be/fel/mon/
Boeken
Er zijn duizenden boeken in het Esperanto beschikbaar!
Meer informatie: /biblioteko/legkonsiloj/
==Overig==
Esperanto.net - Multi-talig Informatiecentrum over Esperanto
Een uitgebreide lijst met links die je helpt informatie te vinden over landelijke Esperanto-verenigingen en -organisaties.
Meer informatie: http://esperanto.net/
Bona Espero
Bona Espero is een gemeenschap en een school voor heel arme kinderen in Brazilië, opgericht in 1957. Esperanto is er de algemene omgangstaal. In Bona Espero worden de kinderen - die vaak geen familie hebben, of gered zijn uit zeer slechte levensomstandigheden - beschermd, opgevoed en onderwezen door esperantisten.
Meer informatie: http://eo.wikipedia.org/wiki/Bona_Espero
=Vaak voorkomende vragen=
==Hoeveel mensen spreken Esperanto?==
Niemand kan daar met zekerheid antwoord op geven... Het zijn er niet veel in vergelijking met de 'grote' talen, maar het zijn er genoeg om de taal op vele manieren te kunnen gebruiken. Enkele concrete voorbeelden vind je bij Toepassingen.
==Op welke talen lijkt het Esperanto het meest?==
Het hangt ervan af hoe je het bekijkt... Veel woordstammen komen van de Romaanse talen (bijvoorbeeld het Italiaans, Spaans of Frans), maar voor een deel lijkt de structuur van het Esperanto veel op die van het Chinees en Vietnamees (isolerende talen).
==Is Esperanto makkelijk te leren?==
In vergelijking met nationale talen, ja. Maar zoals altijd hangt het van de persoon af, en van hoeveel andere talen je al kent.
==Waarom wordt de taal "Esperanto" genoemd?==
Oorsponkelijk heette de taal Lingvo Internacia - de Internationale Taal. Toen Zamenhof de taal presenteerde, gebruikte hij het pseudoniem D-ro Esperanto (dit betekent 'de doctor die hoopt'). Daarom gebruikten mensen soms de naam 'de taal van dr. Esperanto', en later alleen maar 'Esperanto' - en dat is vandaag de dag de gebruikelijke naam.
==Heeft Esperanto een symbool?==
Ja, meerdere. Het oudste symbool is de groene ster, die ook wordt gebruikt voor de Esperantovlag. De groene kleur staat symbool voor hoop ('espero'), en de vijfpuntige ster symboliseert de vijf continenten.
Verda stelo
=Verwijzingen=
==Organisaties==
* Wereldwijde Esperantisten-Jongeren-Organisatie: www.tejo.org
* Wereldwijde Esperantovereniging: www.uea.org
* Esperantic Studies Foundation: www.esperantic.org
* Esperanto@Interreto: www.ikso.net
==Informatiepagina's==
* Links naar websites over Esperanto in het Nederlands en in andere talen.: www.esperanto.net
* Panorama van Esperantozaken: www.esperanto-panorama.net
* Volledige kalender van Esperantobijeenkomsten: www.eventoj.hu
* Voor en over gelijkwaardigheid van talen: www.lingvo.org
* Internet Informatiecentrum: www.informado.net
==Samenwerkende websites==
* Dienst voor Esperantoleraren en -leerlingen: www.edukado.net
* Leuke en leerzame talenwebsite: www.lingvo.info
* Voor interculturele uitwisselingen: www.interkulturo.net
==Tijdschriften==
* La Esperanta Gazetejo: www.gazetejo.org
* El Popola Ĉinio: www.espero.com.cn
* Juna Amiko: www.lernu.net/biblioteko/gazetoj/juna_amiko/index.php
* Komencanto: www.komencanto.narod.ru
* Kontakto: www.esperanto.org/internacia/TEJO/publikajhoj/kontakto/e-kontakto.html
* La Espero: www.lernu.net/biblioteko/gazetoj/espero.php
* La Gazeto: www.osiek.org/lagazeto
* La Ondo de Esperanto: www.esperanto.org/Ondo
* Litova Stelo: www.esperanto.lt/lstelo.html
* Pola Esperantisto: www.hejme.com.pl
* REGo: www.lernu.net/biblioteko/gazetoj/rego.php
* Tejo-tutmonde: www.lernu.net/biblioteko/gazetoj/tt.php
==Cursussen==
* '''Lernu!''' – Leer Esperanto al doende!: http://nl.lernu.net/
* Goede cursus die je hier kunt downloaden: www.ikurso.net
* Correspondentiecursus: www.pacujo.net/esperanto/course
* Een Esperanto-cursus kan je gratis volgen!: www.xs4all.nl/~wvganswk/esp.htm
==Chatboxen==
* Babilejo.org: www.babilejo.org
* Esperanto babilejo: www.gportal.hu/portal/babilejo
* Babilanto: www.ludanto.org/babilanto
==Radiozenders==
* Radio Verda: www.radioverda.com
* Esperanto-radiogids: www.bongo.ne.jp
* Eŭroponto: www.europonto.org/esperanto/radio_eo.htm
{{kunst}}
| |||