Leer jezelf ecologisch tuinieren/Plantkunde/Zaad: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
imported>Christophelambrechts k →Culinair: Typo salade corrigeren |
imported>Xqbot k robot Erbij: fa:بذر; cosmetische veranderingen |
||
Regel 1:
[[
== Algemeen ==
[[
[[
[[
Een '''zaad''' is een uitgegroeid zaadbeginsel uit het [[vruchtbeginsel]]. Uit een zaad kan een nieuwe plant groeien, omdat deze bestaat uit een kiempje en uit voedsel voor het kiempje. Het kiempje bestaat uit:
*een pluimpje dat gevormd wordt door een stengeltje en opgevouwen [[blad]]eren.
Regel 11:
Vaak wordt in het normale spraakgebruik gesproken van zaden, terwijl het eigenlijk [[Vrucht (plant)|vruchtjes]] zijn. Zo wordt bij de [[composietenfamilie]] vaak gesproken van zaden ([[andijvie]]zaad, [[zonnebloem]]pitten enz.), terwijl het vruchtjes zijn waarin één zaad zit.
Bij de eenzaadlobbiggen ([[monocotyl
Bij de tweezaadlobbigen
Aan sommige zaden zit een [[zaadmantel]] of zaadrok, een vlezig (fruitachtig) omhulsel of aanhangsel. Het gaat hier om een uitgroeisel van het zaad of de zaadsteel. De wetenschappelijke term is "arillus".
== Natuurlijke verspreidingswijze van zaden ==
Zaden kunnen op een natuurlijke wijze worden verspreid door dieren, wind, water of door de mens. Ook kunnen de zaden mechanisch verspreid worden.
=== Wind ===
[[
Het vruchtpluis zit vast op een steeltje (het rostrum), daaronder zit de piramide en het vruchtlichaam. Dit laatste heeft ribben en bevat veelal stekels aan de bovenkant.
<br>Ook zijn er veel soorten gevleugelde vruchten zoals bij de Hollandse [[lindeboom|linde]] (''Tillia europea'' (x)).<br>
Zeer fijn zaad zoals bij [[Tabak]], [[Orchidee]] of [[Bremraap]] wordt ook door de wind verspreid.
=== Dieren ===
Verspreiding door dieren wordt '''[[zoöchorie]]''', door de mens '''[[anthropochorie]]''' en door [[mier]]en '''[[myrmecochorie]]''' genoemd, echter ook deze termen hebben geen algemene bekendheid.
[[Vogels]] dragen in belangrijke mate bij aan de verspreiding van zaden door het eten van [[bes (botanisch)|
Ook [[zoogdieren]] en reptielen verspreiden zaden door het eten van bessen, het verslepen van noten of het in hun vacht meenemen van [[klit]]ten of zaden. De zaden van [[kleefkruid]] hechten zich makkelijk aan veel materialen.
Regel 35:
Doordat aan sommige zaden een [[mierenbroodje]] zit worden deze door mieren versleept.
=== Door de plant zelf ===
[[
Verspreiding door de plant zelf wordt ook wel '''autochorie''' genoemd.
Regel 43:
**Druk. Bij de [[springkomkommer]] worden (bij aanraking) de zaden weggespoten.
=== Water ===
Verspreiding door water ofwel '''hydrochorie'''.
*Nautohydrochoren. Sommige zaden kunnen makkelijk blijven drijven door luchtholten in de wand of een waterdichte wand en kunnen langs oevers tot ontkieming komen. Bij overstromingen komen de zaden verder landinwaarts terecht.
*Ombrohydrochoren. De verspreiding gebeurt door spatwater van opvallende regendruppels.
== Wateropname ==
Zaad kan actief en passief water opnemen. Bij sommige zaden kan door de gehele zaadhuid water opgenomen worden. Bij andere zaden zijn er speciale plekken in de zaadhuid. Soms moet de zaadhuid eerst beschadigd worden alvorens het zaad water kan opnemen. In deze fase is de wateropname passief. Met de opname van water begint de [[kieming]] en gaat het zaad als het nog kiemkrachtig is actief water opnemen.
== Culinair ==
Sommige zaden zijn eetbaar en worden gebruikt voor het verfraaien van onderandere [[Salade|salades]], broodjes zoals [[Pistolet|pistolets]] en [[Kaiserbroodje|kaiserbroodjes]]. Ook wordt er soms [[
* [[Sesam]]
* [[Maanzaad]]
== Externe links ==
*[http://seeds.eldoc.ub.rug.nl/root/ Rijksuniversiteit Groningen - Digitale zadenatlas] <!-- geraadpleegd op 7 april 2008 -->
Regel 80:
[[es:Semilla]]
[[et:Seeme]]
[[fa:بذر]]
[[fi:Siemen]]
[[fr:Graine]]
|