Leer jezelf ecologisch tuinieren/Plantkunde/Zaad: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Regel 14:
Bij de eenzaadlobbiggen ([[w:monocotyl|monocotyl]]en) zit het reservevoedsel in het endosperm (kiemwit) en wordt het pluimpje omgeven door een pluimschede (coleoptyl).
 
Bij de tweezaadlobbigen ([[w:dicotyl|dicotyl]]en) is meestal het reservevoedsel uit het endosperm overgegaan in de beide zaadlobben (cotylen), maar bij sommige plantensoorten kan het ook nog in het endosperm zitten. Het endosperm is vaak rijk aan zetmeel ([[Leer jezelf ecologisch tuinieren/MaisMaïs|maïs]]), olie ([[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Koolzaad|koolzaadolie]]) en eiwitten ([[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Erwt|erwt]], [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/De moestuin#Boon|boon]]). Het zaad wordt omgeven door een meer of minder dikke zaadhuid en is afkomstig van de beide integumenten uit het [[../Vruchtbeginsel|vruchtbeginsel]]. De zaadhuid bij [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Appel|appel]] is leerachtig, maar bij [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Braam|braam]] of [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Aalbes|rode bes]] versteend. Verder heeft het zaad een navel (hilum), waarmee het aan de zaadlijst heeft vastgezeten en een kiemopening (poortje of mikropyle)(op de foto van de pronkboon boven de navel), waardoor het worteltje van het kiempje bij de [[../KiemingKiem|kieming]] naar buiten komt. Aan de andere kant van de navel (op de foto van de pronkboon onder de navel) zit de plaats waar de vaatbundel (chalaza) eindigt.
 
Aan sommige zaden zit een zaadmantel of zaadrok, een vlezig (fruitachtig) omhulsel of aanhangsel. Het gaat hier om een uitgroeisel van het zaad of de zaadsteel. De wetenschappelijke term is "arillus".
Regel 22:
 
=== Wind ===
[[Bestand:Paardebloem_zaadpluis.jpg|thumb|Zaad van een paardenbloem]]
Verspreiding door de wind wordt '''[[w:anemochorie|anemochorie]]''' genoemd, echter deze term is niet algemeen bekend. Door speciale aanhangsels aan de vrucht, het zaad of zaadvormen kan de wind het zaad verspreiden. Zo zit bijvoorbeeld aan de vrucht van de [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/PaardenbloemMolsla|paardenbloem]] een soort parapluutje, het vruchtpluis of pappus. De pappus is in feite de bloemkelk en kan de vorm van pluis, een kransje van schubben of een soort kroontje aannemen
Het vruchtpluis zit vast op een steeltje (het rostrum), daaronder zit de piramide en het vruchtlichaam. Dit laatste heeft ribben en bevat veelal stekels aan de bovenkant.<br/>
Ook zijn er veel soorten gevleugelde vruchten zoals bij de Hollandse [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Linde|linde]].<br/>
Regel 28 ⟶ 29:
 
=== Dieren ===
Verspreiding door dieren wordt '''[[w:zoöchorie|zoöchorie]]''', door de mens '''[[w:anthropochorie|anthropochorie]]''' en door [[..Leer jezelf ecologisch tuinieren/Dieren#Mier|mieren]] '''[[w:myrmecochorie|myrmecochorie]]''' genoemd, echter ook deze termen hebben geen algemene bekendheid.
[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Dieren#Vogel|Vogels]] dragen in belangrijke mate bij aan de verspreiding van zaden door het eten van bessen en andere soorten vruchten en door het verslepen van noten. Er zijn zelfs zaden van sommige plantensoorten die eerst door het maagdarmkanaal van een vogel gegaan moeten zijn alvorens te kunnen kiemen.
 
Ook zoogdieren en reptielen verspreiden zaden door het eten van bessen, het verslepen van noten of het in hun vacht meenemen van klitten of zaden. De zaden van [[..Leer jezelf ecologisch tuinieren/Kleefkruid|kleefkruid]] hechten zich makkelijk aan veel materialen.
 
Doordat aan sommige zaden een [[w:mierenbroodje|mierenbroodje]] zit worden deze door mieren versleept.
Regel 39 ⟶ 40:
 
Verspreiding door de plant zelf wordt ook wel '''autochorie''' genoemd.
*Mechanisch. Bij de [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Reuzenbalsemien|reuzenbalsemien]], [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Geranium|Geranium]] en het [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Springzaad|springzaad]] (''Impatiens'') springen de zaaddozen bij aanraking zodanig open dat de zaden weggeschoten worden. Bij [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Viool|viooltjesVioolen]], [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Euphorbia|Euphorbia's]] springt de doosvrucht open bij droogte en worden de zaden weggeslingerd.
*Fysiologisch
**Druk. Bij de springkomkommer worden (bij aanraking) de zaden weggespoten.
Regel 49 ⟶ 50:
 
== Wateropname ==
Zaad kan actief en passief water opnemen. Bij sommige zaden kan door de gehele zaadhuid water opgenomen worden. Bij andere zaden zijn er speciale plekken in de zaadhuid. Soms moet de zaadhuid eerst beschadigd worden alvorens het zaad water kan opnemen. In deze fase is de wateropname passief. Met de opname van water begint de [[kieming]] en gaat het zaad als het nog kiemkrachtig is actief water opnemen.
 
== Culinair ==
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.