Leer jezelf ecologisch tuinieren/Els: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanpassing |
aanpassing |
||
Regel 4:
[[Afbeelding:Elzenhaantjes closeup.jpg|thumb|Elzenhaantjes]]
[[Afbeelding:Geknotte els.jpg|thumb|Geknotte els]]
'''Els''' (''Alnus'') is een geslacht uit de Berkenfamilie (''Betulaceae'') Het geslacht omvat circa dertig soorten die op het noordelijk halfrond voorkomen. Het zijn vochtminnende loofbomen die bloeien voordat de [[../Plantkunde/Blad|bladeren]] verschijnen. In de Benelux komen er twee soorten van nature voor: de
▲'''Els''' (''Alnus'') is een geslacht uit de Berkenfamilie (''Betulaceae'') Het geslacht omvat circa dertig soorten die op het noordelijk halfrond voorkomen. Het zijn vochtminnende loofbomen die bloeien voordat de [[../Plantkunde/Blad|bladeren]] verschijnen. In de Benelux komen er twee soorten van nature voor: de zwarte en de grauwe els. De bladeren lijken op die van de [[hazelaar]]. Ze vallen groen van de boom en vertonen dus geen herfstkleur.
De soorten zijn
==
Elzen kunnen uitstekend tegen vochtige omgevingen en ze staan dan ook veelal langs de waterkant of op moerassige grond.
Elzen leven in [[w:Mutualisme|mutualistische symbiose]] met bacteriën uit het geslacht ''[[w:Frankia|Frankia]]'' die zorgen voor de binding van stikstof uit de lucht. Deze levensgemeenschap bevindt zich in knolletjes aan de wortels. De knolletjes kunnen vuistgroot worden. De els functioneert als groenbemester. Na het omzagen van een els ontstaat er na vijf minuten een kleurverandering die kan variëren van rood tot bruin. Deze kleur wordt voornamelijk gevormd door koolstofmonoxide.
[[Bestand:A sectioned alder root nodule gall.JPG
=== Elzenhaantje ===
Het belangrijkste bladetende insect op els is het [[
== Toepassingen ==
De els wordt samen met de [[../Italiaanse populier|Italiaanse populier]] in windsingels langs boomgaarden geplant. Doordat de fruitbomen in de luwte staan treedt er minder wind- en stormschade aan de vruchten op wat de oogst ten goede komt. Een windsingel groeit tot een bepaalde hoogte waarna de bomen getopt worden. Op
Net als de [[
Elzenhout is zacht hout met een rustige nerf en een rossige (zwarte els) of lichtbruin/gele (grauwe els) kleur. Het is ideaal om te bewerken, voor het snijden van houten lepels, schalen en andere producten. het is geen handelshout maar valt in de categorie "boerengebruikshout". Aan de lucht is het niet duurzaam, maar onder water is het vrijwel onbeperkt houdbaar - elzen funderingspalen werden vroeger o.a. onder Amsterdam gebruikt.
=== Medicinaal gebruik ===
Volgens een oud volksgebruik zijn elzenknopjes een effectief middel tegen
▲Volgens een oud volksgebruik zijn elzenknopjes een effectief middel tegen [[reuma]]. Hiervoor moeten de knoppen na het plukken worden gedroogd, waarna er [[thee (drank)|thee]] van kan worden gezet.<ref>Nijkamp J., Rook R., Slijper H. en Zweers K. (1976). ''De 12 maanden van het jaar.'' Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum.</ref>
Een geconcentreerd [[w:maceraat|maceraat]] van de knoppen (bourgeons) van de zwarte els (''Alnus glutinosa'') wordt eveneens gebruikt in de [[w:Edelsteentherapie|gemmotherapie]] (edelsteentherapie) ter verlichting van reumapijnen. De knoppen van de witte els (''Alnus incarnata'') zou deze eigenschappen nog sterker bezitten. <ref>bibip 28-11-2007</ref>
== Soorten & cultivars ==
*
*
* [[../Witte els|Witte els]],
** ''Alnus incana'' 'Aurea'
** ''Alnus incaca'' 'Laciniata'
* [[../Zwarte els|Zwarte els]] (''Alnus glutinosa'')
** ''Alnus glutinosa'' 'Aurea'
** ''Alnus glutinosa'' 'Imperialis'
** ''Alnus glutinosa'' 'Incisa'
** ''Alnus glutinosa'' 'Laciniata'
== Referenties ==
|