Leer jezelf ecologisch tuinieren/Wespenorchis: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 16:
|w-naam= ''Epipactis''
|auteur= [[Johann Gottfried Zinn|Zinn]]
|datum= 1757
|commons = Epipactis
}}
'''Wespenorchis''' (''Epipactis'') is een [[geslacht (biologie)|geslacht]] van ongeveer 70 soorten uit de [[orchideeënfamilie]] (''Orchidaceae'').
Regel 35 ⟶ 38:
Er zijn vier tot acht bladeren, gegolfd maar gaafrandig. De bladeren naar de top toe zijn kleiner. De punt is spits. Soorten met minder chlorofyl hebben blauw-paarse bladeren.
De tweezijdig symmetrische, kleurige [[bloem (plant)|bloem]]en groeien aan een eenzijdige [[aar (bloeiwijze)|aar]]. [[Kelkblad|kelk-]] en [[kroonblad]]en zijn gelijkvormig. De [[lip (bloem)|bloemlip]] bestaat uit twee delen, een basale (=dichtst bij de bloembodem gelegen) [[hypochiel]] en een distale [[epichiel]], die via een insnoering vast of beweeglijk met elkaar verbonden zijn. Het [[gynostemium]] is kort, het [[helmhokje]] wijst naar voor en bezit een [[viscarium]], rustend op het [[clinander]].
==
==Verspreiding==
De wespenorchissen komen voor in de [[gematigd klimaat|gematigde]] en [[subtropisch]]e gebieden van het [[noordelijk halfrond]] in [[Noord-Amerika]], [[Europa (werelddeel)|Europa]] en [[Azië]].
In Noord-Amerika komt van nature alleen ''[[Epipactis gigantea]]'' voor. De [[brede wespenorchis]] (''Epipactis helleborine'') is daar ingevoerd.
Het zwaartepunt van het geslacht ligt echter in de [[Oude Wereld]]. Veel soorten komen voor in het [[Middellandse Zeegebied]]. Enkele soorten vind men zuidwaarts langs de kust van [[Oost-Afrika]], andere soorten vindt men oostwaarts tot in [[Rusland]], [[Volksrepubliek China|China]], [[Korea]] en [[Japan]]. Ook in [[Zuidoost-Azië]] komen een aantal soorten voor.
▲Deorchideeën groeien op open plaatsen in [[bos]]sen en tussen [[struik]]en op kalkhoudende grond.
==België en Nederland==▼
In België en Nederland komen in het wild voor:▼
*[[Bruinrode wespenorchis]] (''Epipactis atrorubens'')▼
*[[Brede wespenorchis]] (''Epipactis helleborine'')▼
*[[Duinwespenorchis]] (''Epipactis neerlandica'', [[synoniem (plantkunde)|synoniem]]: ''Epipactis helleborine'' [[subsp.]] ''neerlandica'')▼
*[[Geelgroene wespenorchis]] (''Epipactis muelleri'')▼
*[[Kleinbladige wespenorchis]] (''Epipactis microphylla'')▼
*[[Moeraswespenorchis]] (''Epipactis palustris'')▼
*[[Paarse wespenorchis]] (''Epipactis viridiflora'', synoniem: ''Epipactis purpurata''))▼
*[[Smallippige wespenorchis]] (''Epipactis leptochila'')▼
*[[Vergeten wespenorchis]] (''Epipactis neglecta'')▼
==[[Taxonomie]]==
Regel 64 ⟶ 56:
[[Erich Klein]] stelde in 2005 een nieuwe indeling van het geslacht voor:
* '''Sectie
::* ''[[Epipactis palustris]]'' <small>(L.) Crantz 1769</small> ([[Moeraswespenorchis]]) (Europa)
* '''Sectie
::* ''[[Epipactis veratrifolia]]'' <small>Boissier & Hohenacker</small> (Anatolië, Cyprus, Midden-Oosten)
* '''Sectie
:* '''Ondersectie
::* ''[[Epipactis degenii]]'' <small>Szentpéteri & Mónus 1999</small> (Griekenland)
::* ''[[Epipactis densifolia]]'' <small>Hahn, Passin & Wegener 2003</small> (Turkije)
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis neerlandica]]'' <small>(Vermeulen) Devillers, Terschuren & Devillers 1991</small> ([[Duinwespenorchis]]) (Nederland, België)
▲:::* ''Epipactis helleborine'' subsp. ''tremolsii''
::* ''[[Epipactis rhodanensis]]'' <small>Gévaudan & Robatsch 1994)</small> (Spanje, Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland)
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis turcica]]'' <small>Kreutz 1997</small> (oostelijke Egeïsche eilanden en Turkije)
:* Ondersectie '''Porphyreochromatae'''
Regel 93 ⟶ 85:
::* ''[[Epipactis rechingeri]]'' (Iran)
::* ''[[Epipactis troodi]]'' (Cyprus, Turkije)
::* ''[[Epipactis purpurata]]'' <small>G.E. Smith 1828</small> (Europa)
[[Image:Epipactis_palustris_flower_220603.jpg|thumb|180px|right|Moeraswespenorchis<br/>(''E. palustris'')]]▼
▲[[Image:Epipactis_palustris_flower_220603.jpg|thumb|180px|right|Moeraswespenorchis<br/>(''E. palustris'')]]
:*Ondersectie '''Autogamepactis'''
::* ''[[Epipactis aspromontana]]'' (Italië)
Regel 137 ⟶ 129:
::* ''[[Epipactis tallosii]]'' (Slowakije, Hongarije)
* '''Sectie
::* ''[[Epipactis atrorubens]]'' <small>(G.F. Hoffmann) Besser 1809</small> ([[Bruinrode wespenorchis]]) (Noordwest-Europa, Kaukasus)
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis microphylla]]'' <small>(Ehrhardt) Swartz 1800</small> ([[Kleinbladige wespenorchis]]) (Zuid-Europa, Iran, België)
::* ''[[Epipactis
::* ''[[Epipactis subclausa]]'' <small>Robatsch</small> (Griekenland)
[[Image:Epipactis muelleri flowers.jpg|thumb|180px|right|Geelgroene wespenorchis<br/>(''E. muelleri'')]]
Regel 159 ⟶ 152:
* ''[[Epipactis ulugurica]]'' (Tanzania)
▲==Soorten in België en Nederland==
{{Wikispecies|Epipactis}}▼
▲In België en Nederland komen in het wild voor:
▲*[[Bruinrode wespenorchis]] (''Epipactis atrorubens'')
▲*[[Brede wespenorchis]] (''Epipactis helleborine'')
▲*[[Duinwespenorchis]] (''Epipactis neerlandica'', [[synoniem (plantkunde)|synoniem]]: ''Epipactis helleborine'' [[subsp.]] ''neerlandica'')
▲*[[Geelgroene wespenorchis]] (''Epipactis muelleri'')
▲*[[Kleinbladige wespenorchis]] (''Epipactis microphylla'')
▲*[[Moeraswespenorchis]] (''Epipactis palustris'')
▲*[[Paarse wespenorchis]] (''Epipactis viridiflora'', synoniem: ''Epipactis purpurata''))
▲*[[Smallippige wespenorchis]] (''Epipactis leptochila'')
▲*[[Vergeten wespenorchis]] (''Epipactis neglecta'')
{{Navigatie Neottieae}}
[[Categorie:Epipactis| ]]
| |||