Leer jezelf ecologisch tuinieren/Wespenorchis: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
imported>RudolphousBot
Groot-Brittanië->Groot-Brittannië, brfix, Image->Afbeelding
imported>MauritsBot
k robot Erbij: it:Epipactis; cosmetische veranderingen
Regel 23:
'''Wespenorchis''' (''Epipactis'') is een [[geslacht (biologie)|geslacht]] van ongeveer 70 soorten uit de [[orchideeënfamilie]] (''Orchidaceae'').
 
== Naamgeving en [[etymologie]] ==
*Nederlands: Wespenorchis
*Frans: Epipactis, helleborine
Regel 31:
De [[botanische naam]] ''Epipactis'' werd reeds door [[Theophrastos]] van Eresos, een filosoof en botanicus uit de Griekse oudheid gebruikt. Hij gebruikte deze naam echter, evenals [[Giovanni Antonio Scopoli]], [[Augustin-Pyrame de Candolle]] en [[Victor Albrecht von Haller]] niet voor dit geslacht, maar voor andere geslachten. De botanische naam ''Epipactis'' werd in 1757 door [[Johann Gottfried Zinn]], een hoogleraar in de plantkunde aan de [[Georg-August-Universität Göttingen]], aan dit geslacht toegekend.
 
== Kenmerken ==
Alle soorten zijn [[meerjarige plant|meerjarige]], [[kruidachtig]]e planten. Ze zijn sterk afhankelijk van hun [[symbiose]] met hun [[schimmeldraad|schimmeldraden]]. Bij sommige soorten zijn de bladeren hierdoor dan ook gereduceerd en hebben ze weinig [[chlorofyl]]. Eén soort, ''Epipactis viridiflora'', maakt zelfs helemaal geen chlorofyl aan.
 
Regel 38:
Er zijn vier tot acht bladeren, gegolfd maar gaafrandig. De bladeren naar de top toe zijn kleiner. De punt is spits. Soorten met minder chlorofyl hebben blauw-paarse bladeren.
 
De tweezijdig symmetrische, kleurige [[bloem (plant)|bloembloemen]]en groeien aan een eenzijdige [[aar (bloeiwijze)|aar]]. [[Kelkblad|kelk-]] en [[kroonblad]]en zijn gelijkvormig. De [[lip (bloem)|bloemlip]] bestaat uit twee delen, een basale (=dichtst bij de bloembodem gelegen) [[hypochiel]] en een distale [[epichiel]], die via een insnoering vast of beweeglijk met elkaar verbonden zijn. Het [[gynostemium]] is kort, het [[helmhokje]] wijst naar voor en bezit een [[viscarium]], rustend op het [[clinander]].
 
== Habitat ==
Wespenorchissen groeien op open plaatsen in [[bos]]sen en tussen [[struik]]en op kalkhoudende grond.
 
== Verspreiding ==
De wespenorchissen komen voor in de [[gematigd klimaat|gematigde]] en [[subtropisch]]e gebieden van het [[noordelijk halfrond]] in [[Noord-Amerika]], [[Europa (werelddeel)|Europa]] en [[Azië]].
 
Regel 50:
Het zwaartepunt van het geslacht ligt echter in de [[Oude Wereld]]. Veel soorten komen voor in het [[Middellandse Zeegebied]]. Enkele soorten vindt men zuidwaarts langs de kust van [[Oost-Afrika]], andere soorten vindt men oostwaarts tot in [[Rusland]], [[Volksrepubliek China|China]], [[Korea]] en [[Japan]]. Ook in [[Zuidoost-Azië]] komen een aantal soorten voor.
 
== [[Taxonomie]] ==
''Epipactis'' is ondergebracht in de [[onderfamilie]] ''[[Epidendroideae]]'', [[tak (biologie)|tribus]] ''[[Neottieae]]'', samen met de geslachten ''[[Cephalanthera]]'' ([[bosvogeltje]]s), ''[[Neottia]]'' en ''[[Limodorum]]''.
 
Het geslacht werd in 1842 door [[Thilo Irmisch]] met de toen vijf bekende soorten in twee [[sectie (biologie)|sectiesecties]]s ingedeeld. In de negentiger jaren van de twintigste eeuw stelde [[Karl Robatsch]] een nieuwe taxonomie voor.
 
[[Erich Klein]] stelde in 2005 een nieuwe indeling van het geslacht voor:
[[AfbeeldingBestand:Epipactis palustris flower 220603.jpg|thumb|180px|right|Moeraswespenorchis<br />(''E. palustris'')]]
* '''Sectie ''[[Arthrochilium]]'''''
::* ''[[Epipactis palustris]]'' <small>(L.) Crantz 1769</small> ([[Moeraswespenorchis]]) (Europa)
Regel 88:
::* ''[[Epipactis purpurata]]'' <small>G.E. Smith 1828</small> ([[Paarse wespenorchis]]) (Europa)
 
[[AfbeeldingBestand:Epipactis leptochila 280705.jpg|thumb|180px|right|Smallippige wespenorchis<br />(''E. leptochila'')]]
[[AfbeeldingBestand:Epipactis muelleri flowers.jpg|thumb|180px|right|Geelgroene wespenorchis<br />(''E. muelleri'')]]
:*'''Ondersectie ''[[Autogamepactis]]'''''
::* ''[[Epipactis aspromontana]]'' <small>Bartolo, Pulvirenti & Robatsch 1996</small> (Italië)
Regel 127:
::* ''[[Epipactis tallosii]]'' <small>A. Molnár & Robatsch 1997</small> (Slowakije, Hongarije)
 
[[AfbeeldingBestand:Epipactis microphylla Saarland 02.jpg|thumb|180px|right|Kleinbladige wespenorchis<br />(''E. microphylla'')]]
* '''Sectie ''[[Rhytidochilum]]'''''
::* ''[[Epipactis atrorubens]]'' <small>(G.F. Hoffmann) Besser 1809</small> ([[Bruinrode wespenorchis]]) (Noordwest-Europa, Kaukasus)
Regel 149:
* ''[[Epipactis ulugurica]]'' (Tanzania)
 
== Soorten in België en Nederland ==
In België en Nederland komen in het wild voor:
*[[Bruinrode wespenorchis]] (''Epipactis atrorubens'')
Regel 173:
[[fr:Epipactis]]
[[hsb:Stawač]]
[[it:Epipactis]]
[[lt:Skiautalūpis]]
[[pl:Kruszczyk]]
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.