Leer jezelf ecologisch tuinieren/Wolfsmelk: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vangelis (overleg | bijdragen)
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Regel 1:
__NOTOC__
{{Taxobox | type = plant
|{{Leer afbeeldingjezelf =ecologisch tuinieren|Afbeelding=Euphorbia cyparissias overzicht.jpg}}
| naam = Wolfsmelk
[[Afbeelding:Euphorbia-virosa.jpg|thumb|left|''Euphorbia virosa'']]
| afbeelding = Euphorbia cyparissias overzicht.jpg
 
| afbeeldingtekst = Cipreswolfsmelk (''Euphorbia cyparissias'')
'''Wolfsmelk''' (''Euphorbia'') is een groot en divers plantengeslacht uit de [[wolfsmelkfamilie]]Wolfsmelkfamilie. Het geslacht kent ongeveer 2300 soorten, wereldwijd voorkomend. Ze variëren van kruipende planten, via [[kruidachtige]]nkruidachtigen tot [[struik]]enstruiken, [[boom (plant)|bomen]] en zelfs [[Cactusfamilie|cactusachtige]] soorten in [[w:Droog klimaat|aride]] gebieden van [[Afrika]] en [[India]].
| rijk = ''[[Planten|Plantae]]'' (Planten)
| stam = ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
| klasse = ''[[Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
| clade1 = [[Bedektzadigen]]
| clade2 = [['nieuwe' Tweezaadlobbigen]]
| clade4 = [[Fabiden]]
| orde = ''[[Malpighiales]]''
| familie = ''[[Euphorbiaceae]]'' (Wolfsmelkfamilie)
| w-naam = ''Euphorbia''
| taxon= [[Geslacht (biologie)|Geslacht]]
| auteur = [[L.]]
| datum = 1753
| species = Euphorbia
| afbeeldingII = Euphorbia-virosa.jpg
| afbeeldingIItekst = ''Euphorbia virosa''
}}
'''Wolfsmelk''' (''Euphorbia'') is een groot en divers plantengeslacht uit de [[wolfsmelkfamilie]]. Het geslacht kent ongeveer 2300 soorten, wereldwijd voorkomend. Ze variëren van kruipende planten, via [[kruidachtige]]n tot [[struik]]en, [[boom (plant)|bomen]] en zelfs [[Cactusfamilie|cactusachtige]] soorten in [[Droog klimaat|aride]] gebieden van [[Afrika]] en [[India]].
 
== Naamgeving ==
Volgens [[w:Gaius Plinius Secundus maior|Plinius de Oudere]] is de naam ''Euphorbia'' afgeleid van Euphorbos, een geneesheer van koning [[w:Juba II|Juba II]] van [[Mauritanië]]. De Nederlandse naam wolfsmelk wijst op het melksap dat een belangrijk kenmerk van dit geslacht is. Het sap is vaak [[giftig]], gevaarlijk voor huid en ogen, en de 'wolf' in de betekenis van 'duivel' werd gezien als de veroorzaker. De Engelse naam ''spurge'' geeft de reinigende (''to purge'' - "louteren") werking aan van een aantal soorten, zoals [[kruisbladigew:Kruisbladige wolfsmelk|Kruisbladige wolfsmelk]].
 
== Kenmerken ==
Naast het melksap is de bloeiwijze typerend voor het geslacht. De planten hebben schijnbloemen, cyathia genaamd (enkelvoud [[cyathium]]), die omgeven zijn door [[schutblad (plant)|schutbladen]] (involucrum). Een cyathium bestaat uit een kopjesvormige bodem, gevormd door twee kelkbladen. Daarbinnen bevindt zich één vrouwelijke bloem, omringd door meerdere mannelijke bloemen die gereduceerd zijn tot één [[meeldraad]]. Een aantal honingklieren (gewoonlijk 4-5) omgeeft dit geheel. De vruchten zijn explosieve driekluizige [[kluisvrucht../Plantkunde/Vrucht|kluisvruchten]]en met één [[zaad (planten)../Plantkunde/Zaad|zaad]] per kluis.
 
== Belang voor de mens ==
Veel leden van het geslacht worden als sierplant gebruikt, zoals de [[w:kerstster (plant)|kerstster]] of poinsettia. Sommige soorten worden als plaag gezien, bijvoorbeeld [[heksenmelk (plant)../Heksenmelk|heksenmelkHeksenmelk]], die vanuit Europa geïntroduceerd is op de [[prairie]]sprairies van de [[Verenigde Staten]]. Ook worden actieve ingrediënten gebruikt voor medische doeleinden, zoals braak- en purgeermiddelen.
 
== Soorten ==
In Nederland en België komen de volgende soorten voor:
*[[../Amandelwolfsmelk|Amandelwolfsmelk]] (''Euphorbia amygdaloides'')
*[[../Brede wolfsmelk|Brede wolfsmelk]] (''Euphorbia platyphyllos'')
*[[../Cipreswolfsmelk|Cipreswolfsmelk]] (''Euphorbia cyparissias'')
*[[../Heksenmelk (plant)|Heksenmelk]] (''Euphorbia esula'')
*[[../Kleine wolfsmelk|Kleine wolfsmelk]] (''Euphorbia exigua'')
*[[../Kroontjeskruid|Kroontjeskruid]] (''Euphorbia helioscopia'')
*[[../Kruisbladige wolfsmelk|Kruisbladige wolfsmelk]] (''Euphorbia lathyris'')
*[[../Moeraswolfsmelk|Moeraswolfsmelk]] (''Euphorbia palustris'')
*[[../Stijve wolfsmelk|Stijve wolfsmelk]] (''Euphorbia stricta'')
*[[../Tuinwolfsmelk|Tuinwolfsmelk]] (''Euphorbia peplus'')
*[[../Zandwolfsmelk|Zandwolfsmelk]] (''Euphorbia seguieriana'')
*[[../Zeewolfsmelk|Zeewolfsmelk]] (''Euphorbia paralias'')
*[[../Zoete wolfsmelk|Zoete wolfsmelk]] (''Euphorbia dulcis'' - enkel in België)
 
Enkele overige soorten:
*[[w:Kerstster (plant)|Kerstster]] (''Euphorbia pulcherrima'')
*[[../Kleurige wolfsmelk|Kleurige wolfsmelk]] (''Euphorbia epithymoides'')
 
{{commons|Category:Euphorbia|Wolfsmelk}}
[[Categorie:Euphorbiaceae|wolfsmelk]]
 
{{commons|Category:Euphorbia|Wolfsmelk}}
 
{{sub}}
[[ca:Euphorbia]]
[[cs:Pryšec]]
[[da:Vortemælk]]
[[de:Wolfsmilch]]
[[diq:Dıliye]]
[[el:Ευφορβία]]
[[en:Euphorbia]]
[[eo:Eŭforbio]]
[[es:Euphorbia]]
[[et:Piimalill]]
[[fi:Tyräkit]]
[[fr:Euphorbe]]
[[he:חלבלוב]]
[[hsb:Mlóčeń]]
[[hu:Kutyatej]]
[[io:Euforbio]]
[[it:Euphorbia]]
[[ja:トウダイグサ属]]
[[ka:რძიანა]]
[[la:Euphorbia]]
[[lt:Karpažolė]]
[[pl:Wilczomlecz]]
[[pt:Euphorbia]]
[[ru:Молочай]]
[[scn:Catapozzulu]]
[[sq:Qumështorja]]
[[sr:Млечика]]
[[sv:Törelsläktet]]
[[tg:Ихроҷ]]
[[to:Leisihina]]
[[zh:大戟屬]]
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.