Leer jezelf ecologisch tuinieren/Eik: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 21:
Bureau Tuinleven. www.bureautuinleven.nl
Het adres voor uw Publicatie, Lezing, Cursus of advies Info: 0522452333.
Meest voorkomende soorten bomen:
Ruwe berk (en Zachte berk ), de Zomer eik en de Beuk en de Amerikaanse eik.
Maart 2008:
changeblog, met changes aan de site, nieuwe onderdelen, aantal hits. Maar ook leuke gevonden nieuwe links. Nieuw: Hongaarse bomen en een oproep te helpen bij onbekende soorten. Per januari 8 soorten toegevoegd met 650 fotos. 3 juni Omvorming Hatertse en overasseltse vennen: kap 70 hectare bos .
Hoe herken je tot welke soort een boom behoort?
Dit is een moeilijke vraag. Op allerlei manieren eigenlijk. Veel boeken hebben er uitgebreide sleutels en systemen voor. Vaak op grond van de bladeren. Ik probeer de afstreep-methode toe te passen: streep de makkelijk te herkennen dingen weg en kijk wat je overhoudt. Dat werkt veel sneller en makkelijker. Uiteindelijk blijft er soms dan wel een stuk over waar je het blad moet bekijken en vergelijken, maar dat is dan beperkt. Ik probeer dat ook foto-grafisch te houden: kijk naar een foto en vergelijk. Ik ga niet met ingewikkelde termen gooien (bladen gewimperd of gevederd) als dat niet echt hoeft.
Ik bied vier manieren om een boom op te zoeken:
0. De bos-bomen-sleutel. Wanneer je boom in een bos staat begin dan hier. Lang niet alle soorten staan hier in, maar wel de meest voorkomende soorten bomen in het bos. Zowel grote bomen als veel voorkomende grote struiken.
1. Een afstreep sleutel (hier [direct onder] beginnen als je geen idee hebt welke soort een boom zou kunnen zijn.)
2. bladeren: ik heb een tweedelige blad sleutel: een logisch deel en een deel met vooral foto's van bladeren.
3. Door foto's van bloemen, of vruchten. Geen sleutels hier, alleen foto's om te herkennen.
4. Namen. Hier staan boom-soorten per familie. Dit leid je naar pagina's die per bomen-genus (eik-genus bijvoorbeeld) en/of soort foto's laten zien. Als je dat wilt kan dat ook via een alfabetische bomen lijst.
Kijk tot slot ook eens op de extra-pagina's rechts boven in het kader.
Help deze site te verbeteren: zie hier! Rapporteer in ieder geval fouten svp.
Afstreep sleutel.
1. Witte schors | 2. Grijze schors | 3. Camouflage schors | 4. Elzenproppen | 5. Rode bladeren | 6. Vleugeltjes | 7. Balletjes | 8. Groene ronde bonen | 9. Bruine platte bonen | 10. Takken en blad als slierten | 11. vruchten slierten | 12. Zuil-boom | 13. Makkelijke vruchten
Omdat je sommige bomen in een oogopslag herkent is het niet nodig de boom uitgebreid te omschrijven. We beginnen daarom met soorten die je makkelijk herkent:
0. Dit is een sleutel van Nederlandse loofbomen
bomen met bladeren en geen naalden of andere vormen van niet-bladeren. Ik beschrijf een viertal niet-loofbomen bij de gymnospermen (naaktzadigen of bomen zonder vruchtbeginsel rond het zaad): Grove den, Larix, Taxus en Metasequoia. Later volgt meer.
Dit is ook geen sleutel van struiken . Ik beschouw iets als een boom als het hoger dan een meter of 10 kan worden. Ik beschrijf kort wat soorten heel vaak voorkomende struiken die kleine bomen kunnen worden: de vlier, de meidoorn de hazelnoot, de hulst en fluweelboom en gladde sumac (die laatste twee zie je vaak in tuinen).
1. Gladde en witte schors.
De schors is (soms glad) en wit, vaak met slierten die loshangen: Berk. berkfamilie
2. De schors is wittig/grijzig
maar het lijkt geen Berk: Abeel/Populier. populierfamilie
3. De schors lijkt wel een camouflage-stof
van een legerbroek: bleek groene plekken waar de schors is afgebladderd: Plataan.
De plataan heeft hele grote brede bladeren zoals het blad in de vlag van Canada.
De eucalyptus heeft ook een dergelijke bast, maar die komt in Nederland nauwelijks voor. Heeft de boom lange smalle blaadjes, zoals een wilg kan het een eucalyptus zijn. Die wordt hier (nog) niet beschreven.
4. Elsenproppen
De boom heeft zwarte ronde katjes (oude katjes van vorig jaar, deze lijken op hele kleine dennenappels) of hele groene ronde katjes (dezelfde maar dan groen) -> Het is waarschijnlijk een soort Els. elsfamilie . Sommige essen hebben iets dat lijkt op balletjes, ze zijn zwart en zitten in trosjes bijeen: ook in de winter. Dit zijn gedroogde resten van de bloem. Bij elzen zijn het meer alleenzittende bolletjes en Elzen hebben ook daarnaast katjes: hangende "rolletjes". Bij Essen meer trosjes en geen katjes.
5. De boom heeft rode bladeren
(in de zomer).
Dit kan van alles zijn, want er zijn veel cultivars (gekweekte soorten bomen) die rode bladeren hebben. Maar waarschijnlijk is het een van deze:
hele grote boom: Rode Beuk
middelgrote boom: sommige Esdoorns hebben rode bladeren van onder maar groen aan de bovenkant, de Japanse esdoorn heeft soms rode bladeren. Er zijn ook echte rode esdoorns -> Esdoorn, zie de esdoornfamilie bij de gewone Esdoorn en Noorse esdoorn.
vrij kleine boom, net groter dan een struik: Kerspruim, Prunus cerasifera of Cherry Plum
Lambertusnoot, een hazelaar met rode bladeren: een grote struik met grote hartvormige getande bladeren.
Het spreekt voor zich dat een Rode beuk ook klein kan zijn als hij jong is. Je moet bij dit item dus gaan kijken bij de soort of hij qua bladvorm erop lijkt of niet.
6. Vleugeltjes
De boom heeft vruchten in de vorm van "vleugeltjes" :
Het is of een soort es of een soort esdoorn (dat zijn twee verschillende families).
De esdoorn
heeft grote alleenstaande bladeren zoals de plataan (foto links) terwijl de es samengestelde bladeren heeft (foto rechts).
In Portugal heb ik ook een acacia-achtige ( leguminosa ) gezien met dergelijke vleugeltjes-vruchten: maar nooit in Nederland.
7. Balletjes
De boom heeft vruchten in de vorm van een balletje met stekels of uitsteeksels erop:
Tamme kastanje of Paardenkastanje
(dit zijn twee soorten die geen familie van elkaar zijn, maar toevallig allebei kastanje heten in het Nederlands).
Sommige essen hebben iets dat lijkt op balletjes, ze zijn zwart en zitten in trosjes bijeen: ook in de winter. Dit zijn gedroogde resten van de bloem.
Plataan . Makkelijk te herkennen aan het blad en de "camouflage" stam.
Amberboom of Sweetgum .
Dit is een Amerikaanse boom die bijvoorbeeld in Nijmegen veel is aangeplant. Hij lijkt qua bladeren op een Esdoorn maar heeft geen vruchten met vleugels, maar in de vorm van een balletje met puntjes (zoals de plataan).
8. De boom heeft ronde groene bonen
(grote of hele grote) als vruchten: Trompetboom
9. De boom heeft bruine platte spersie-bonen
als vrucht:
Witte Acacia (samengesteld blad en lange gepaarde doorns op de takken) of
andere leguminosa zoals christusdoorn (met of zonder doorns) of doodsbeenderen boom (de vorm van de takken lijkt op beenderen zegt men) of nog andere soorten.
Op de foto de grote gedraaide peulen van de Christusdoorn versus de kleinere van de Witte Acacia.
10. De boom heeft takken en bladeren die in slierten naar beneden hangen
Ruwe Berk uit de berkfamilie , te herkennen aan zijn witte bast.
Treurwilg, met smalle lange blaadjes.
Andere cultivar van een soort die normaal niet "treurt" maar zo is gekweekt dat hij dat nu wel doet. Er zijn berken en ook andere families met zulke cultivars.
11. De boom heeft vruchten in lange slierten
naar beneden hangen: vleugelnoot
12. De boom heeft de vorm van een zuil
Als hij heel hoog is vaak een Italiaanse populier .
Het kan ook een cultivar Eik zijn (deze vind ik echt heel lelijk, omdat een niet-cultivar Eik zo een mooie boom is).
Het kan ook een andere cultivar zijn. Een "bijna zuil" boom is soms ook de haagbeuk, die staat erg veel in de Weezenhof in Nijmegen.
13. Voor de hand liggende vruchten
Dit is meestal heel flauw en voor de hand liggend. Maar toch is de vrucht vaak de enige methode om te zien wat voor een soort een boom is (als je zelf geen beroeps-tuinman bent). Met name de Peren en Appels en Kersen worden door biologen beschouwd als onmogelijk te determineren, los van het fruit. Deze zijn al zo lang gekweekt met zoveel variëteiten dat er ontelbare vormen van zijn.
Heeft hij noten: meestal een walnoot
Heeft hij eikels: een eik
Heeft hij beukennootjes: een beuk
Heeft hij kastanjes: een Tamme kastanje of Paardenkastanje
Heeft hij appels.. appel
Heeft hij peren Peer
Heeft hij kersen... prunusfamilie
Heeft hij een soort kleine ronde appeltjes. Dat is moelijker: Vaak soorten meelbessen en dergelijke: weet ik niet.
Hij heeft een soort licht-groene lampionnetjes-vruchten: pagodeboom (honingboom)
14. Hij zit er niet bij.
Wanneer de boom niet is gedetermineerd aan de hand van de bovenstaande punten zit je of in een jaargetijde waarbij sommige makkelijke kenmerken niet aanwezig zijn bij een soort (de kastanje heeft in de lente geen kastanjes bijvoorbeeld), of je hebt een soort die niet voorkomt in de bovenstaande sleutel. Voordat je de blad-sleutel induikt kun je nu beter even checken of de boom toevallig tot de volgende soorten behoort:
Het blad is scheef: een Iep (Olm).
Het blad is heel smal en vrij lang, maar toch vrij klein: wilg.
De bast is vrij glad, de boom heel groot met vrij kleine bladeren: Beuk.
De bladeren zijn gelobd: Eik.
Bladsleutel
Als de dertien punten van de afstreep sleutel hierboven niet werken, moet je op een andere manier kijken wat voor een boom het is. Vaak is dat door naar de vorm van het blad en de boom te kijken. Op deze manier is het vaak mogelijk te ontdekken tot welke familie de boom behoort.
Vaak zal dit echter ook niet lukken: hoewel planten en bomengidsen, en zelfs de flora dit nooit vermelden. Ik ken een aantal bomengidsen, en deze zijn vaak onvolledig en hier en daar foutief (en je weet nooit waar), maar nooit vertellen ze wat er niet instaat en waarom. Daarom een hart onder de riem: het is heel gewoon als je er soms niet precies achter komt wat voor een soort een boom is.
Verwacht dus niet dat het determineren op basis van een blad altijd lukt:
- Bij sommige families zijn er weliswaar enkele soorten, maar er zijn allerlei tussenvormen. In praktijk is het moeilijk te bepalen wat een specifieke boom is. Dit is vaak het geval bij de Eik, Berk, sommige Populieren, sommige Linden, Elzen.
- Bij sommige families is het verschil tussen soorten zo miniem dat je er met bladeren niet komt. Dan moeten er onderdeeltjes van bladeren of bloemen/vruchten worden bekeken. Dan kun je dus alleen wanneer een boom bloeit zeggen wat het precies is. Bijvoorbeeld bij Iepen en sommige Linden.
- Bij sommige bomen zijn er heel veel buitenlandse soorten aangeplant in Tuinen en langs wegen in parken etc. Als een familie heel veel soorten heeft wordt het dan heel moeilijk. Bijvoorbeeld bij Esdoorns, en Essen. Deze staan dan niet in Europese boom-gidsen. Je kunt op deze site via de links pagina op Amerikaanse sites verder zoeken.
- Bij sommige soorten wemelt het van de cultivars. Dat maakt het ook heel moeilijk. Hier staat een lijst van cultivars om een idee te geven hoeveel er zijn (en die lijst is ook nie volledig).
Maar niet geschoten is altijd mis, dus hier komt de Ga naar de bladsleutel.
| |||