Versie van 22 okt 2009 12:22 bewerken Vangelis (overleg \| bijdragen) 36.473 bewerkingen aanpassing ← Vorige wijziging		Versie van 5 jan 2010 12:36 bewerken ongedaan maken Vangelis (overleg \| bijdragen) 36.473 bewerkingen aanpassing Volgende wijziging →
Regel 4: [[Afbeelding:Elzenhaantjes closeup.jpg\|thumb\|Elzenhaantjes]] [[Afbeelding:Geknotte els.jpg\|thumb\|Geknotte els]] '''Els''' (''Alnus'') is een geslacht uit de [[../Berkenfamilie\|Berkenfamilie]] (''Betulaceae'') Het geslacht omvat circa dertig soorten die op het noordelijk halfrond voorkomen. Het zijn vochtminnende loofbomen die bloeien voordat de [[../Plantkunde/Blad\|bladeren]] verschijnen. In de Benelux komen er twee soorten van nature voor: de [[../Zwarte els\|Zwarte]] en de [[../Witte els\|Grauwe of Witte els]]. De bladeren lijken op die van de [[../Hazelaar\|Hazelaar]]. Ze vallen groen van de boom en vertonen dus geen herfstkleur. De soorten zijn eenhuizig en hebben dus zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen. Deze worden katjes genoemd. De mannelijke katjes zijn langwerpig en hangen. De vrouwelijke katjes staan min of meer rechtop. Na de bevruchting groeien de vrouwelijke katjes uit tot groene, ribbelige kegeltjes. Deze rijpen in de herfst tot de zogenoemde elzenproppen (kegels zonder zaad), die nog wel een jaar aan de boom kunnen blijven zitten. === Ecologie === Elzen kunnen uitstekend tegen vochtige omgevingen en ze staan dan ook veelal langs de waterkant of op moerassige grond. Regel 17: Het belangrijkste bladetende insect op els is het [[../Dieren#Elzenhaantje\|Elzenhaantje]] (''Agelastica alni''). === Toepassingen === De els wordt samen met de [[../Italiaanse populier\|Italiaanse populier]] in windsingels langs boomgaarden geplant. Doordat de fruitbomen in de luwte staan treedt er minder wind- en stormschade aan de vruchten op wat de oogst ten goede komt. Een windsingel groeit tot een bepaalde hoogte waarna de bomen getopt worden. Op Terschelling werden elzen in elzenhagen rond akkertjes geplant om deze akkertjes te beschermen tegen het stuivende duinzand. Net als de [[../Wilg\|Wilg]] kunnen elzen goed geknot worden. Elzenhout is zacht hout met een rustige nerf en een rossige (~~zwarte~~Zwarte els) of lichtbruin/gele (~~grauwe~~Grauwe els) kleur. Het is ideaal om te bewerken, voor het snijden van houten lepels, schalen en andere producten. het is geen handelshout maar valt in de categorie "boerengebruikshout". Aan de lucht is het niet duurzaam, maar onder water is het vrijwel onbeperkt houdbaar - elzen funderingspalen werden vroeger o.a. onder Amsterdam gebruikt. === Medicinaal gebruik === Regel 29: Een geconcentreerd [[w:maceraat\|maceraat]] van de knoppen (bourgeons) van de zwarte els (''Alnus glutinosa'') wordt eveneens gebruikt in de [[w:Edelsteentherapie\|gemmotherapie]] (edelsteentherapie) ter verlichting van reumapijnen. De knoppen van de witte els (''Alnus incarnata'') zou deze eigenschappen nog sterker bezitten. <ref>bibip 28-11-2007</ref> === Soorten & cultivars === * Hartbladige els of Italiaanse els (''Alnus cordata'') * Japanse els (''Alnus japonica'') Regel 41: ** ''Alnus glutinosa'' 'Laciniata' === Referenties === {{references}}

Leer jezelf ecologisch tuinieren/Els: verschil tussen versies