Leer jezelf ecologisch tuinieren/Paardenkastanje: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Regel 1:
__NOTOC__ __NOEDITSECTION__
{{Leer jezelf ecologisch tuinieren|Afbeelding=Paardenkastanje2.jpg}}
Tot het geslacht '''paardenkastanjePaardenkastanje''' (''Aesculus'') uit de familie ''[[../Hippocastanaceae|Hippocastanaceae]]'' behoren ruim twintig soorten. De Paardenkastanje komt op het Noordelijk halfrond voor, voornamelijk in Noord-Amerika, Zuidoost-Europa (Albanië en Griekenland), de Himalaya, China en Japan.
 
=== Soorten ===
[[Bestand:Aesculus hippocastanum seedling bialowieza beentree.jpg|thumb|Zaailing]]
<gallery>
[[Bestand:Cameraria ohridella 8413.jpg|thumb|Paardenkastanjemineermot]]
Bestand:Paardenkastanje2.jpg|[[../Witte paardenkastanje|Witte paardenkastanje]] (''Aesculus hippocastanum'')
Tot het geslacht '''paardenkastanje''' (''Aesculus'') behoren ruim twintig soorten. De Paardenkastanje komt op het Noordelijk halfrond voor, voornamelijk in Noord-Amerika, Zuidoost-Europa (Albanië en Griekenland), de Himalaya, China en Japan.
Bestand:Rote_Rosskastanie.jpg|[[../Rode paardenkastanje|Rode paardenkastanje]] (''Aesculus carnea'')
 
</gallery>
== Vorm ==
In Nederland is vooral de [[../Witte paardenkastanje|Witte paardenkastanje]] (''Aesculus hippocastanum'') te vinden, en in mindere mate de [[../Rode paardenkastanje|Rode paardenkastanje]] (''Aesculus carnea''). De rode paardenkastanje is ontstaan uit de kruising van de witbloeiende ''Aesculus hippocastanum'' met de roodbloeiende ''Aesculus pavia''. De witte paardenkastanje is een brede boom en kan 20 tot 25 m hoog worden. De witte bloemen hebben in het hart een rode vlek en aan de voet van de kroonbladen een geel honingmerk. De rode paardenkastanje kan tot 20 m hoog worden.
 
De paardenkastanje heeft tegenoverstaande handvormige samengestelde [[../Plantkunde/Blad|bladeren]]. De voet van de centrale bladsteel is onderaan verbreed en heeft een typisch hoefijzervormig bladmerk met meer dan drie bladsporen. De boom bloeit in mei. De bloeiwijze is een eindstandige [[../Plantkunde/Bloem|bloempluim]], kaars genoemd, die aan de buitenkant van de boomkroon zitten. Alle soorten zijn eenhuizig en hebben een- of tweeslachtige bloemen.
Regel 13 ⟶ 14:
De [[../Plantkunde/Vrucht|vrucht]] is een driekleppige doosvrucht (bolster). De zware, houtachtige zaden (kastanjes) kunnen wanneer de bomen in straten staan overlast geven (pijnlijke hoofden en deukjes in auto's). De cultivar ‘Baumannii’ van de witte paardenkastanje evenals de cultivar ‘Plantierensis’ van de rode paardenkastanje geeft echter geen kastanjes.
 
=== Gebruik ===
[[Bestand:Aesculus hippocastanum seedling bialowieza beentree.jpg|thumb|Zaailing]]
In straten, lanen, parken en plantsoenen worden vegetatief vermeerderde cultivars geplant. Voor aanplant in bossen worden zaailingen gebruikt, generatief vermeerderende bomen. Het hout van de paardenkastanje is licht en niet duurzaam, en doet dus denken aan dat van de [[../Wilg|Wilg]] en de [[../Populier|Populier]]. Het lijkt dan ook niet op het hout van ''[[../Tamme kastanje|Castanea sativa]]'', de tamme kastanje, dat veeleer lijkt op dat van zijn verwant: de [[../Eik|Eik]].
 
=== Ziekten en beschadigingen ===
<gallery>
[[Bestand:Cameraria ohridella 8413.jpg|thumb|Paardenkastanjemineermot]]
</gallery>
In grote delen van Europa komt de [[w:paardenkastanjemineermot|paardenkastanjemineermot]] voor. Ook in Nederland komen nu door het warmer worden van de aarde ernstige aantastingen voor, waardoor zelfs vroegtijdige bladval optreedt. De paardenkastanje is vatbaar voor [[w:verwelkingsziekte|verwelkingsziekte]] (''Verticillium''). Hierdoor sterven de bomen af en kan omdat de schimmel in de bodem blijft op dezelfde plaats geen nieuwe kastanjeboom geplant worden. Jonge bomen kunnen aangetast worden door de schimmel ''Guignardia aesculi'', wat tot uiting komt in bruine verkleuring en [[w:necrose|necrose]] van het blad.
 
Regel 22 ⟶ 27:
Mogelijk speelt de [[w:halsbandparkiet|halsbandparkiet]] een rol bij de verspreiding van bacteriekanker. Deze vogel komt tegenwoordig veel voor (vooral in parken in stedelijke gebieden) en pikt 's winters knoppen van kastanjebomen open om bij de bloemen in de knop te komen. Later vernielen zij de ontluikende bloemen.
 
=== Zie ook ===
* ''[[w:Hippocastanaceae|Hippocastanaceae]]''
* [[w:Saponine|Saponine]]
 
=== Referenties ===
<references/>
 
=== Externe links ===
*[http://www.kastanjeziekte.wur.nl. Meer informatie over de kastanjeziekte]
*[http://www.pireco.nl/nl/ Pireco]
 
== Afbeeldingen ==
<gallery>
Image:Illustration Aesculus hippocastanum0 clean.jpg
Afbeelding:Paardekastanje_knop.jpg|Bloemknop
Image:Aesculus hippocastanum PICT1758.jpg|Hoefijzer afdruk
Afbeelding:Paardekastanje.jpg|Bloemtros
Afbeelding:Aesculus hippocastanum KF.jpg|Bloemtrossen
Afbeelding:Kaštan 1.jpg
Image:Aesculus hippocastanum ‘Baumannii’ 20-5-2005.JPG|Aesculus hippocastanum ‘Baumannii’
Image:Aesculus hippocastanum 5-5-2005.jpg|Aesculus hippocastanum
Image:Aesculus hippocastanum PICT1200.jpg|Aesculus hippocastanum
Afbeelding:Paardekastanje bladmineerder.jpg|Door paardenkastanje mineermot aangetast blad
Image:Cameraria ohridella PICT0736.jpg|Ontpopte mineermot
Afbeelding:Aesculus hippocastanum fruit.jpg|Kastanjevruchten en kastanjes
Afbeelding:Aesculus hippocastanum textura del tronco.jpg|Bast
Image:Aesculus hippocastanum PICT3572.jpg|Bast met beginnende bloeding
Afbeelding:Paardekastanje_ziek.jpg|Bloedende paardenkastanje door een aantasting van de bacterie ''Pseudomonas syringae''
Afbeelding:HorseChesnustPseudomonas1.jpg|Aantastingen door de bacterie ''Pseudomonas syringae''
Afbeelding:Bladeren_paardenkastanje.JPG|Bladeren aan het begin van de herfst
Afbeelding:Rouveroy AR1aJPG.jpg|Opmerkelijke paardenkastanje van Rouveroy (België)
Afbeelding:Postzegelboom.JPG|'Postzegelboom' aan het Noordeinde (Den Haag), geplant in 1883
</gallery>
 
{{commons|Aesculus}}
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.