Leer jezelf ecologisch tuinieren/Spiegelorchis: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
imported>Sicco10 k →Levenswijze en voortplanting: 'die' toegevoegd |
||
Regel 43:
Behalve hun imitatievorm en –kleur hebben spiegelorchissen ook nog ander verleidingstechnieken. Zo lokken ze hun bestuivers ook nog met geuren die de typische geurstoffen van vrouwelijke insecten imiteren, de zogenaamde [[feromoon|feromonen]]. Er zijn tot wel honderd verschillende geurstoffen geïdentificeerd, elk gelijkend op een specifiek feromoon maar toch niet volledig gelijk. Sommige geuren zijn sterk, maar weinig specifiek, ze trekken veel verschillende soorten insecten aan. Deze geurstoffen werken op grotere afstand en lokken de mannelijke insecten tot in de nabijheid van de bloem. Andere werken enkel op korte afstand maar zijn zeer specifiek, en zorgen er samen met de vorm en kleur van de lip voor dat de juiste mannetjes worden verleid om neer te strijken.
Wat de spiegelorchissen daarbij helpt, is dat bij insecten over het algemeen de mannetjes iets eerder uitsluipen dan de vrouwtjes. De spiegelorchissen hebben zich daaraan aangepast en staan op het juiste moment in volle bloei. De onervaren jonge mannetjes zien zich plots geconfronteerd met bloemen die lijken op een vrouwtje, en die ook ongeveer de juiste geur hebben.
De mannelijke insecten worden door de imitatie-geurstoffen zo opgewonden dat ze vervolgens met de bloem trachten te copuleren ([[schijncopulatie]]). Tijdens deze pogingen krijgen zij de [[stuifmeel]]pakketjes of [[pollinia]] tegen de [[kop (insect)|kop]] of het [[achterlijf (insect)|achterlijf]] gekleefd. Bij een volgende schijncopulatie komen de stuifmeelpakketjes, die tijdens de vlucht van het insect iets gezakt zijn, op de [[stamper]] van de bloem terecht waarna de [[bevruchting]] volgt.
Deze zeer gespecialiseerde levenswijze heeft belangrijke gevolgen voor de [[evolutietheorie|evolutie]] binnen de spiegelorchissen. De bestuivers passen zich geleidelijk aan en laten zich steeds minder snel misleiden, zodat er in een poging de aandacht te blijven trekken steeds nieuwe lipvormen, kleuren en geuren verschijnen. Bijna nergens ontstaan er zo snel nieuwe vormen, [[ondersoort]]en en zelfs [[soort]]en dan bij deze orchideeën. Vermits de soorten onderling ook nog eens veelvuldig [[hybride (biologie)|hybridiseren]] is de [[taxonomie]] van dit geslacht zeer ingewikkeld en onstabiel.
== Verspreiding en voorkomen ==
| |||