|
Deze pagina linkt door naar Michiel Fraase Storm. Even geduld alstublieft.
{{Taxobox |type=plant
|naam= Peer
|afbeelding= Pyrus communis (Perenboomgaard).jpg
|afbeeldingtekst= Moderne perenboomgaard
|rijk= [[Planten|''Plantae'']] (Planten)
|stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
|klasse= ''[[Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
|clade1= [[Bedektzadigen]]
|clade2= [['nieuwe' Tweezaadlobbigen]]
|clade4= [[Fabiden]]
|orde= ''[[Rosales (orde)|Rosales]]''
|familie= ''[[Rosaceae]]'' (Rozenfamilie)
|geslacht= ''[[Pyrus]]''
|w-naam= ''Pyrus communis''
|auteur= [[Carolus Linnaeus|L.]]
|datum= 1753
|afbeelding2= [[Afbeelding:Blake's Pride pears.jpg|270px]]
|afbeelding2tekst=Vrucht ("Blake's Pride")
|afbeelding3= [[Afbeelding:Eight varieties of pears.jpg|270px]]
|afbeelding3tekst=van links naar rechts: Bartlett (Williams); Red Bartlett (Red Williams); Red Bartlett; D'Anjou; Bosc; Comic; Concorde; Seckel }}
'''Peer''' (''Pyrus'') is een plantengeslacht dat de algemeen bekende [[Fruit|vrucht]]en produceert. Het geslacht komt voor in veel landen, vooral op het [[noordelijk halfrond]].
==Soorten==
Het geslacht kent ca. 40 [[soort]]en, die voorkomen in Noord-Afrika, Azië en Europa, waaronder:
*[[China-peer]] (''Pyrus bretschneideri'')
*[[Gewone peer]] (''Pyrus communis'')
*[[Nashi-peer]] (''Pyrus pyrifolia'')
*[[Wilde peer]] (''Pyrus pyraster''), die in Nederland nog in het wild voorkomt
*[[Wilgpeer]] (''Pyrus salicifolia''), sierbomen uit Zuid-Europa en Azië
==Gewone peer==
De gewone peer vormt een [[boom (plant)|boom]], die op oudere leeftijd elk jaar bloeit en, meestal ook elk jaar, vrucht draagt. Hoogstambomen bloeien op latere leeftijd dan zogenaamde spillen. Er komen echter ook [[beurtjaar|beurtjaren]] voor. De boom bloeit afhankelijk van het ras gemiddeld van half april tot begin mei. Door de vroege bloei kan er tijdens de bloei [[nachtvorst]]schade optreden, doordat de bloemen bevriezen en dus niet kunnen uitgroeien tot vruchten. Voor een goede bestuiving is het meestal nodig meerdere rassen bij elkaar te planten. Er zijn ook rassen, zoals [[Conference (peer)|Conference]], die [[parthenocarp]]e vruchten kunnen vormen.
Een peer groeit uit een bevruchte [[bloem (plant)|bloem]], meestal eerst met de dikke kant naar boven, maar door het toenemende gewicht van de vrucht 'kantelt' deze geleidelijk, tot de overblijfselen van het bloemetje aan de onderkant zijn beland.
De zogenaamde herfstrassen, die alleen kort bewaard kunnen worden, kunnen afhankelijk van het ras geplukt worden vanaf eind augustus tot eind september. De bewaarrassen kunnen afhankelijk van het ras geplukt worden vanaf begin september tot half oktober. Conference is het langst bewaarbaar en kan tot eind april bewaard worden.
Peren zijn grofweg te onderscheiden in [[handpeer|handperen]] en [[stoofpeer|stoofperen]]. De handpeer heeft over het algemeen een [[Groen (kleur)|groene]] kleur met soms een rode blos, een zachte schil die eenvoudig te verwijderen is, en sappig en zacht [[vruchtvlees]]. De stoofpeer is ook groen maar is droog en hard, en wordt alleen na lang koken eetbaar.
Het areaal handperen in Nederland bedroeg in 2006 6914 ha. De belangrijkste teeltgebieden zijn de Betuwe en de Zeeuwse eilanden. De in Nederland meest geteelde handpeer is de [[Conference (peer)|Conference]] (5073 ha), daarna de [[Doyenné du Comice]] (1030 ha). De meest geteelde stoofpeer is de [[Gieser Wildeman]].
===Rassen===
* [[handpeer|Handperen]]
** [[Bergamot d'Esperen]]
** [[Besi de Chaumontel]]
** [[Beurré Alexander Lucas]]
** [[Beurré Clairgeau]]
** [[Beurré Chaboceau]] (''syn. Jefkespeer'')
** [[Beurré Diel]]
** [[Beurré de Mérode]]
** [[Beurré Durondeau]]
** [[Beurré Hardy]]
** [[Beurré d'Amanlis]]
** [[Boerengroen]]
** [[Bon Chrétien Williams]]
** [[Bonne Louise d'Avranches]]
** [[Charneux]] (Légipont)
** [[Conference (peer)|Conference]]
** [[Chinese papoea peer]]
** [[Clapp's Favourite]]
** [[Clara Frijs]]
** [[Conseiller de la Cour]]
** [[Dr. Cornelis]]
** [[Doyenné du Comice]]
** [[Doyenné d'Alençon]]
** [[Duchesse d'Angoulême]]
** [[Durondeau]]
** [[Emile d’Heyst]]
** [[Fondante de Charneux]]
** [[Goudbal]]
** [[Janbaas]]
** [[Joséphine de Malines]]
** [[Juttepeer]]
** [[Legipont]]
** [[Notaire Lepin]]
** [[Nouveau Poiteau]]
** [[Le Lectier]]
** [[Louis Bonne de Duhamel]]
** [[Louise Bonne d'Avrances]]
** [[Olivier de Serres]]
** [[Oomskinderpeer]] (''syn. Kruidenierspeer'')
** [[Passe Crassane]]
** [[Seigneur d'Esperen]]
** [[Soldat Laboureur]]
** [[Triomphe de Vienne]]
** [[Trosjespeer]]
** [[William's Pitmaston Duchesse]]
** [[Winterbergamot]]
** [[Zwijndrechtse wijnpeer]]
* [[stoofpeer|Stoofperen]]
** [[Catillac]] (''syn. Pondspeer'')
** [[Gieser Wildeman]]
** [[IJsbout]]
** [[Kamperveen (peer)|Kamperveen]]
** [[Saint kelly]]
** [[Spiegelpeer]]
** [[Saint Remy]]
** [[Winterjan]] (''syn. Wintersuikerpeer of Kleipeer'')
** [[Winterrietpeer]]
** [[Winter Louwtje]]
** [[Zoete Brederode]]
===Inhoudsstoffen===
{{feit||2008|01|01}}
{| class="wikitable"
! colspan="16" align="center" | 100 g peren bevat:
|-
| [[kcal]] || [[kilojoule|kJoule]] || [[koolhydraat|kool-<br>hydraat]] || [[proteïne|eiwit]] || [[water (stof)|water]] || [[vet]] || [[kalium]] || [[calcium]] || [[magnesium|mag-<br>nesium]] || [[IJzer (voeding)|ijzer]] || [[vitamine C]] || [[caroteen]]|| [[vitamine B1]] ||[[vitamine B2]]
|- align="center"
| 52-55 || 219-233 || 12,8 g || 0,47 || 83 g || 0,29 g || 126 mg || 10 mg || 8 mg || 0,26 mg || 4,6 mg ||0,032 mg || 0,033 mg||0,038 mg
|}
==Gebakken Peren==
Het bekende gezegde "Met de gebakken peren blijven zitten" duidt op een situatie waarin men gebukt gaat onder de negatieve gevolgen van een eerdere gebeurtenis. Volgens [[Van Dale Lexicografie|Van Dale]] (''Idioomwoordenboek'', 1999) voert deze zegswijze terug op de situatie dat er heerlijk is gekookt (gebakken peren waren in vroeger eeuwen een delicatesse), maar dat de gasten verstek laten gaan.
==Zie ook==
*[[Perenwijn]]
==Fotogalerij==
<gallery>
Afbeelding:Perenboom_bloei.jpg|Bloeiende Gieser Wildeman
Image:Pyrus communis Gieser Wildeman.jpg|Gieser Wildeman
Afbeelding:Doyenné du Comice0830.JPG|Doyenné du Comice
Afbeelding:Peer 'Bonne Louise d'Avranches' (Pyrus communis).jpg|Bonne Louise d'Avranches
File:Lukas pear.jpg|Beurré Alexander Lucas
Afbeelding:Alexander lucas.JPG|Beurré Alexander Lucas
Afbeelding:Pyrus communis 'Conference'.jpg|Conference
Image:Pyrus a1.jpg|Bera
Afbeelding:Peer_bloem.jpg|Bloesem
Afbeelding:Insect Rex 5.jpg|Rottende vrucht
Afbeelding:Peren - rechtop 6.jpg|Vruchten staan eerst rechtop en gaan pas later hangen.
Image:Perenroest P9150652.JPG|Perenroest ''(Gymnosporangium clavariiforme)''
</gallery>
{{commonscat|Pyrus communis}}
[[Categorie:Rosaceae|Peer]]
[[Categorie:Peer| *]]
[[Categorie:Boom]]
[[ar:كمثرى]]
[[bat-smg:Grūšė]]
[[bg:Круша]]
[[bs:Kruška]]
[[ca:Perera]]
[[cs:Hruška]]
[[cy:Gellygen]]
[[da:Pære]]
[[de:Birnen]]
[[el:Αχλαδιά]]
[[en:Pear]]
[[eo:Piro]]
[[es:Pyrus]]
[[et:Pirnipuu]]
[[eu:Madariondo]]
[[fa:گلابی]]
[[fi:Päärynä]]
[[fr:Poire]]
[[fur:Piruçâr]]
[[ga:Piorra]]
[[gl:Pera]]
[[he:אגס]]
[[hr:Kruške]]
[[hsb:Krušwina]]
[[hu:Körte]]
[[it:Pera]]
[[ja:ナシ属]]
[[ko:배나무속]]
[[lb:Bir]]
[[lt:Kriaušė]]
[[nn:Pære]]
[[no:Pære]]
[[nrm:Peire]]
[[nv:Bilasáana bitsee nineezígíí]]
[[oc:Pera]]
[[pl:Grusza]]
[[pt:Pera]]
[[qu:Pira]]
[[ru:Груша]]
[[sco:Peir]]
[[simple:Pear]]
[[sl:Hruška (rod)]]
[[sr:Крушка]]
[[sv:Päronsläktet]]
[[ta:பேரி]]
[[th:สาลี่]]
[[tr:Armut]]
[[ur:ناشپاتی]]
[[vec:Perar]]
[[wa:Poerî]]
[[zh:梨]]
[[zh-min-nan:Lâi-á]]
[[zh-yue:梨]]
| 