Versie van 9 mei 2006 20:11 bewerken Algont (overleg \| bijdragen) 352 bewerkingen +cat ← Vorige wijziging		Versie van 13 mei 2006 09:29 bewerken ongedaan maken Wolvenraider (overleg \| bijdragen) 631 bewerkingen k aanpassing aan wikibooks. Ben nog niet klaar Volgende wijziging →
Regel 1: Een '''vitamine''' (de naam is een samenstelling van ''vitale'' en ''amine'') is een stof die een organisme zoals de [[mens]] nodig heeft om te overleven, maar die hij niet of in onvoldoende mate zelf kan aanmaken. Aanvankelijk dacht men dat alle vitaminen een [[amine]]-structuur hadden, iets dat niet bleek te kloppen. Bij de naamgeving van vitamines is aanvankelijk uitgegaan van een eenvoudige 1-letter naamgeving. Naderhand zijn de vitamines ingedeeld naar functionele werking. <br> Vitamines zijn nodig voor de opbouw van [[enzym\|enzymen]] en [[co-enzym\|co-enzymen]]. Regel 16: \| [[retinol]] (axeroftol) [[1915]]<br>[[didehydroretinol]] \| voorkomt nachtblindheid, bevordert verhoorning van epitheel \| [[~~margarine~~Kookboek/Margarine\|Margarine]], [[~~melk (drank)~~Kookboek/Melk\|melkvet]], ~~lever~~[[Kookboek/Lever\|Lever]], [[~~ei (voeding)~~Kookboek/Ei\|eieren]], [[Kookboek/Vis\|vis]], [[Kookboek/Fruit\|fruit]], [[~~wortel (groente)~~Kookboek/Wortel\|peen (wortel)]] \| derivaat van [[caroteen]] \|----- bgcolor="#e6e6fa" style="border-width:1px;border-color:#999999;border-style:solid;padding:1em;padding-top:0.5em;" \| '''B<sub>1</sub>''' \|\| [[thiamine]] (aneurine) [[1901]] \| voorkomt beri-beri, als co-[[enzym]] betrokken bij cel[[stofwisseling]] \| [[Kookboek/Brood\|brood]], granen(zaadhuid), [[~~melk (drank)~~Kookboek/Melk\|melk]], [[Kookboek/Vlees\|vlees]], [[~~aardappel~~Kookboek/Aardappel\|aardappelen]]en, [[~~groente~~Kookboek/Groenten\|groenten]]n, [[Kookboek/Gist\|gist]] \| deficiëntie: [[tachycardie]], verminderde reflexen \|----- bgcolor="#e6e6fa" style="border-width:1px;border-color:#999999;border-style:solid;padding:1em;padding-top:0.5em;" Regel 27: \| [[riboflavine]] (lactoflavine) [[1933]] \| als onderdeel van diverse [[enzym]]en betrokken bij celstofwisseling \| [[~~melk (drank)~~Kookboek/Melk\|melk]], [[Kookboek/Vlees\|vlees]], [[Kookboek/Brood\|brood]], [[graan]]producten, [[~~groente~~Kookboek/Groenten\|groenten]]n, [[Kookboek/Gist\|gist]] \| deficiëntie: huidaandoeningen en haaruitval ; vaak als gevolg van zwaar [[ethanol\|alcohol]]misbruik \|----- bgcolor="#e6e6fa" style="border-width:1px;border-color:#999999;border-style:solid;padding:1em;padding-top:0.5em;" \| '''B<sub>3</sub>''' \|\| [[nicotinezuur]] (niancin) \| als onderdeel van [[co-enzym A]] betrokken bij de [[citroenzuurcyclus]] \| [[melk (drank)\|melk]], [[~~aardappel~~Kookboek/Aardappel\|aardappelen]]en, [[Kookboek/Brood\|brood]], [[Kookboek/Vlees\|vlees]], [[~~groente~~Kookboek/Groenten\|groenten]]n \| deficiëntie: [[dermatitis]], [[diarree]], [[dementie]], [[pellagra]] \|----- bgcolor="#e6e6fa" style="border-width:1px;border-color:#999999;border-style:solid;padding:1em;padding-top:0.5em;" \| '''B<sub>5</sub>''' \|\| [[inositol]]? [[panthotheenzuur]] Regel 116: :*''De jaartallen bij de namen van de vitamines geven het jaar van ontdekking aan.'' </small> '''[[Vitamine A]]''' is een in [[Kookboek/Vet\|vet]] oplosbare stof. Komt veel voor in [[Kookboek/Lever\|lever]] en [[Kookboek/Levertraan\|levertraan]]. '''[[Vitamine B\|Vitaminen uit de B-groep]]''' komen o.a. voor in [[Kookboek/Gist\|gist]] en in [[Kookboek/Lever\|lever]]. Aan deze vitaminen hebben alcoholisten nog wel eens een tekort door een onvolwaardig dieet, wat tot ernstige ziekteverschijnselen (de gebreksziekte Beri-Beri die in Azië het meest voorkomt door het eenzijdig eten van rijst) kan leiden. '''[[Vitamine C]]''' is een [[antioxidant]] dat wil zeggen een stof die voorkomt dat andere stoffen een verbinding met [[zuurstof]] aangaan. Het wordt zelf makkelijk [[oxidatie\|geoxideerd]] en vangt de [[zuurstof]] weg. Het wordt ook aan levensmiddelen toegevoegd als [[~~conserveermiddel~~Kookboek/Conserveermiddel\|converseermiddel]], aan appelmoes bijvoorbeeld. Bij vitamine C denken de meeste mensen spontaan aan [[Kookboek/Citrusvrucht\|citrusvrucht]]en zoals citroenen en sinaasappelen, maar producten die veel meer vitamine C bevatten zijn paprika en spruitjes. Ook bessen en [[~~aardappel~~Kookboek/Aardappel\|aardappelen]]en bevatten vrij veel vitamine C. '''[[Vitamine D]]''' kan door de mens vlak onder de huid aangemaakt worden met behulp van ~~[[zon]]licht~~zonlicht. Vitamine D is een vetoplosbaar vitamine. Voor alle wateroplosbare vitaminen zoals B en C geldt dat er in principe niet te veel van opgenomen kan worden, omdat de overbodige extra hoeveelheid weer met de urine uitgescheiden wordt. Van vitamine A en D is het echter mogelijk er teveel van te krijgen en daar ~~[[ziekte]]verschijnselen~~ziekteverschijnselen van te krijgen. Wie veel schelvislever of ijsberenlever eet loopt wat dat betreft een risico. Vitamine A is ook [[teratogeen]] bij overdosering. De verouderde benamingen '''vitamine F''' en '''vitamine P''' worden vooral ge/mis-bruikt in ~~[[reclame]]uitingen~~reclameuitingen van fabrikanten van schoonheidsmiddelen en [[alternatieve ~~geneeswijze]]n~~geneeswijzen om hun producten een wetenschappelijk tintje te geven. ===Trivia===

Kookboek/Vitamine: verschil tussen versies