Heraclitus over de natuur/Het woord, het ene wijze, het universele, het particuliere (aantekeningen): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Commentaar: toevoeging |
→Commentaar: toevoeging |
||
Regel 19:
Het lijkt er sterk op dat het fragment authentiek is vanwege het Ionisch dialect dat terugkomt en de specifieke terminologie die gebruikt wordt en ook in de andere fragmenten terugkomt. Bovendien wordt het eerste gedeelte van het fragment, weliswaar in enigszins gewijzigde vorm, al door Aristoteles aangehaald, die relatief kort na Heraclitus leefde, zodat de kans klein is dat latere auteurs het fragment gevormd of veranderd hebben. Aristoteles kan zijn citaat natuurlijk aangepast hebben, maar bij latere auteurs komen we meer tekst van het fragment tegen, die Aristoteles niet heeft geciteerd. Dit fragment wordt door allen die Heraclitus hebben becommentarieerd als authentiek beschouwd.
===Commentaar===
Aan het begin van Over de natuur spreekt Heraclitus over het woord (logos). De term logos wordt vaak vertaald als “Rede”, “Wetmatigheid”, of “Formule der dingen”. Dit zijn echter niet de betekenissen die in de tijd van Heraclitus aan het begrip logos werden toegekend. Maar het begrip logos had ook in de tijd van Heraclitus vele betekenissen. De vertaling “woord” dekt de meeste lading.
Fragment 1 heeft precies de kenmerken van aanhef, zoals die in de tijd van Heraclitus voor wetenschappelijke literatuur werd opgesteld. Eerst noemde men zijn naam, gevolgd door een algemene omschrijving en het geven van waarheidspretentie. Hecataeus laat zijn geschrift aanvangen met de volgende woorden: “Hecataeus van Milete spreekt aldus: ik schrijf het volgende (tade, ‘dit hier’) zoals het mij waar lijkt te zijn. De ''logoi'' van de Grieken zijn immers uiteenlopend en lachwekkend…”. Bij Heraclitus is echter de naamaanduiding door de overlevering weggevallen. Daarom is die in de onderstaande bezorging alsnog toegevoegd. Als er in een dergelijke aanhef van het begrip logos wordt gesproken, wordt daarmee dus bedoeld ‘dat wat wordt verteld’. De vertaling met het begrip “woord” lijkt dus in het geval van Heraclitus inderdaad adequaat te zijn.
Het woord is er werkelijk, letterlijk uit het Grieks “als zijnde”. Dat betekent in het Grieks ook: in waarheid. Waarheid is hier dus niet in de eerste plaats de waarheid van een uitspraak, die immers buiten de uitspraak zelf ligt, nee, het begrip waarheid beduidt hier het woord, de uitspraak zelf, en wel "als zijnde". Er is dus volgens Heraclitus sprake van waarheid en het zijnde. Het werkelijke woord is ook eeuwig. Het was altijd en zal altijd geldig zijn. Maar wat toen Heraclitus het woord nog niet had bedacht? Maar wat als het woord in het niets zal vergaan? Ook dan is er overeenkomstig het woord een eeuwige waarheid. Er zijn dus zaken die altijd blijven en nooit zullen veranderen. Maar de mensen begrijpen tot in de eeuwigheid de waarheid niet. Heraclitus lijkt dus zijn leer al tijdens zijn leven aan de mensen hebben voorgelegd, die de leer niet begrepen. Het lijkt erop dat hij op veel onbegrip is gestuit. Want waarom zou hij anders tot de slotsom komen dat de mensen zijn leer niet begrijpen, zowel voor zij hem horen als wanneer zij hem eenmaal gehoord hebben? Juist daarom zijn zij onervarenen en gedragen zij zich alsof zij sliepen.
Regel 24 ⟶ 28:
Het is opmerkelijk dat Heraclitus in het eerste fragment al een tegendeel toont, namelijk: zonder begrip (αξυνετοι)—verbindend (ξυνου). Bij wie ‘grip’ op de zaak heeft, is dat wat ‘begrepen’ wordt verbonden.
==Aantekeningen bij fragment 3==
===De Griekse tekst===
| |||