Geschiedenis van de filosofie/Renaissancefilosofie: verschil tussen versies

De '''filosofie van de renaissance''' was een periode uit de Europese geschiedenis van de filosofie die ruwweg te situeren valt tussen de [[middeleeuwen]] en de periode van de [[Verlichting (stroming)|verlichting]]. Vaak wordt ook de [[15e eeuw]] ertoe gerekend en sommige wetenschappers gaan zelfs zo ver om de hele periode vanaf [[1350]] tot de vroege [[17e eeuw]] er in onder te brengen - met inbegrip dus van [[reformatie]] en [[vroegmoderne tijd]]. Kenmerkend voor de renaissancefilosofie is de aandacht voor en de opleving van de antieke filosofie, met [[Plato]] en [[Filosofisch woordenboek#A|Aristoteles]] als toonaangevende figuren, en het enthousiasme voor alles wat met [[Portaal:Occulte wetenschappen|occultisme]] en [[Portaal:Occulte wetenschappen|hermetisme]] te maken heeft.

De renaissancefilosofie wendt zich van de middeleeuwse [[scholastiek]]e studie van [[Filosofisch woordenboek#A|Aristoteles]] af. [[w:Marsilio Ficino|Marsilio Ficino]] (1433-1499) vertaalde het werk van Plato en schreef daar commentaren bij die sterk bijdroegen aan de verspreiding van Plato's leer. Veel denkers van de renaissance zijn dan ook aanhangers van het [[neoplatonisme]], dat behalve door Ficino ook door het werk van [[w:Georgios Gemistos Plethon|Georgios Gemistos Plethon]] en [[w:Giovanni Pico della Mirandola|Giovanni Pico della Mirandola]] bekend geraakte in intellectuele kringen rond Florence.

Een filosofisch bastion in het denken van Aristoteles bleef de [[universiteit van Padua]]. Daar bestudeerde [[w:Pietro Pomponazzi|Pietro Pomponazzi]] (1462–1524) de teksten van Aristoteles zonder bemiddeling van het [[Filosofisch woordenboek#T|Thomisme]] en [[w:Averroes|Averroes]]. In het algemeen kan gezegd worden dat het [[Filosofisch woordenboek#T|theocentrisme]] van de Middeleeuwen plaats maakte voor een [[AntropocentrismeFilosofisch woordenboek#A||antropocentrische]] wereldbeschouwing. Een wijdverbreide houding onder de geleerden van de renaissance werd het [[Filosofisch woordenboek#H|humanisme]].

Zoals met andere pogingen tot afbakening van een historische periode is ook hier geen sprake van een algemeen aanvaarde consensus. Zo hangt het bijvoorbeeld ook af van de regio waar men over spreekt. De renaissance begon in [[Italië]] en kreeg nadien invloed over de rest van Europa. Zo begon de [[noordelijke renaissance]] later dan in Italië, en ook de [[w:Engelse Renaissance|Engelse renaissance]] kreeg met [[w:Shakespeare|Shakespeare]] haar bloeiperiode rond 1600 terwijl Italië, na het [[maniërisme]], intussen was geëvolueerd naar de periode van de [[Barok (stijlperiode)|barok]]. Sommige historici beschouwen de [[reformatie]] en de [[contrareformatie]] als aparte historische periodes, ook wat betreft de filosofie, terwijl anderen deze onderscheiden tijdperken samen met de renaissance als uitingen van één beweging zien.

* [[w:Francesco Petrarca|Francesco Petrarca]] (1304–1374)

* [[w:Giovanni Boccaccio|Giovanni Boccaccio]] (1313-1375)

* [[w:Nicolaas van Cusa|Nicolaas van Cusa]] (1401–1464)

* [[w:Lorenzo Valla|Lorenzo Valla]] (1405–1457)

* [[w:Marsilio Ficino|Marsilio Ficino]] (1433–1499)

* [[w:Pietro Pomponazzi|Pietro Pomponazzi]] (1462–1525)

* [[w:Pico della Mirandola|Pico della Mirandola]] (1463–1494)

* [[w:Desiderius Erasmus|Desiderius Erasmus]] (1466–1536)

* [[w:Niccolò Machiavelli|Niccolò Machiavelli]] (1469–1527)

* [[w:Nicolaas Copernicus|Copernicus]] (1473–1543)

* [[w:Thomas More|Thomas More]] (1478–1535)

* [[w:Francisco de Vitoria|Francisco de Vitoria]] (circa 1480–1546)

* [[w:Maarten Luther|Maarten Luther]] (1483–1546)

* [[w:Huldrych Zwingli|Huldrych Zwingli]] (1484–1531)

* [[w:Juan Luis Vives|Juan Luis Vives]] (1492–1540)

* [[w:William Tyndale|William Tyndale]] (1494–1536)

* [[w:Bernardino Telesio|Bernardino Telesio]] (1509-1588)

* [[w:Franciscus Patricius|Franciscus Patricius]] (1529–1597)

* [[w:Michel de Montaigne|Michel de Montaigne]] (1533–1592)

* [[w:Giordano Bruno|Giordano Bruno]] (1548–1600)

* [[w:Francisco Suárez|Francisco Suárez]] (1548–1617)

* [[w:Francis Bacon (wetenschapper)|Francis Bacon]] (1561–1626)

* [[w:Galileo Galilei|Galileo Galilei]] (1564–1642)

* [[w:Tommaso Campanella|Tommaso Campanella]] (1568 – 1639)

* [[w:Charles de Bolvelles|Charles de Bolvelles]]

* [[w:Michael Marcardies|Michael Marcardies]] (1583–1646)

* [[w:René Descartes|René Descartes]] (1596-1650)

* [[w;Blaise Pascal|Blaise Pascal]] (1623-1662)

* [[w:Josua Yellin|Josua Yellin]] (1627-1675)

* [[Frederick Copleston]]: [[w:A History of Philosophy (Copleston)|A History of Philosophy]] Vol. 3: 'Late Medieval and Renaissance philosophy'. Image Books. New York, 1993, ISBN 0-385-46845-8