Alchemie/Alchemistische iconografie: verschil tussen versies

* '''adelaar''': Het doel van de alchemist bij de transmutatie van metalen, was om van onzuivere metalen de edele metalen zilver en goud te maken. Om dat te bereiken moest eerst de onzuivere stof 'gedood' worden, waarna de geest vrijkwam, gesymboliseerd door een adelaar. De adelaar werd ook beschouwd als een 'koninklijke' vogel, net zoals alchemie de 'koninklijke kunst' werd genoemd en was dus een gepast symbool om het proces van vernieuwing uit te beelden. De ''dubbelkoppige adelaar'', waarvan sommige Schotse [[Heksenwoordenboek#V|vrijmetselaarsloges]] gebruikmaken, zou ook een alchemistisch symbool zijn en wordt soms gelijkgesteld met de [[Alchemie/Steen der wijzen|Steen der wijzen]].

* '''androgyn''' of hermafrodiet: een tweeslachtig wezen dat in de oude mythen voorgesteld wordt als een oerwezen aan het begin van de schepping. In de alchemie beeldt de androgyn meer bepaald de oerelementen zwavel en kwik uit ('Sulphur' en 'Mercurius') die in het alchemistisch proces gezuiverd tevoorschijn komen en in een latere fase de Steen der wijzen vormen.

* '''feniks''': de feniks is de mythische vogel in de gedaante van een reiger die na de dood uit zijn as herrijst. In de alchemie symboliseert hij de vernietiging en de hernieuwing van de veranderde prima materia als fase in het verwezenlijken van de Steen der wijzen. Vogels zoals de feniks, zwarte kraai, de witte zwaan, de pauw en de pelikaan zijn symbolen voor de fasen van het alchemistisch proces (zie hoger).

* '''goud''': Goud is een ''edelmetaal'', en deze connotatie is wel heel duidelijk bij de alchemisten. Voor hen was goud namelijk het symbool van (en het eindresultaat van) loutering. Zoals onzuivere metalen gelouterd werden tot goud of zilver, zo werd ook de ziel van de alchemist gezuiverd. Een bekende stelregel van de alchemisten was: "Aurum nostrum non est aurum vulgi": ''Ons goud is niet het goud van de menigte'', een duidelijke toespeling dat het goud van de alchemisten niet het metaal zelf was, maar het symbool van de hoogste spirituele ontwikkeling die de alchemist nastreefde. De transmutatie in goud werd bereikt in de fase van ''Rubedo'' (het rood worden).

* '''hexagram''': een hexagram is een zespuntige ster, samengesteld uit twee ineengeschoven driehoeken. Een oud symbool dat onder meer, zoals ook in de alchemie, het dualisme Vuur:Water symboliseert. De alchemisten vulden het nog verder aan en herkenden er 4 elementen in, met Lucht (driehoek omhoog gekeerd met streepje) en Aarde (omlaag gekeerde driehoek met streepje). Samen symboliseren ze de oermaterie.

* '''koraal''': Koralen werden sinds mensenheugenis als een soort bewerkbare edelstenen gewaardeerd. In het alchemistische embleem boek 'Atalanta fugens ' uit 1618 wordt een visser uitgebeeld die rode en witte koralen wint uit de zoute vloed van de zee, als een soort oersubstantie of prima materia die nog bewerkt moet worden tot een edel product.

* '''leeuw''': de 'groene leeuw' was bij alchemisten gewoonlijk een naam voor vitriool, zwavelzuur, gemaakt door het destilleren van groene kristallen van ijzersulfaat in een kolf. Bij alchemisten die eerder met plantaardige stoffen werkten was de Groene leeuw een beeld van de rauwe energie van de natuur. De Groene leeuw kon in dat geval een plantenextract zijn, de prima materia voor hun alchemistisch werk. De Griffioen, half adelaar, half leeuw, werd soms geassocieerd met het einde van deze fase.

* '''pelikaan''': De pelikaan wordt uitgebeeld terwijl hij bloed uit zijn eigen borst prikt en aan zijn kinderen voedert. In deze fase brengt de alchemist een offer door in contact te treden met zijn innerlijke zelf. Hij moet met zijn eigen zielskrachten het ontluikend spiritueel wezen (in hemzelf) voeden. Hierbij ondergaat hij een totale - en pijnlijke - transformatie waardoor het spirituele zelf tevoorschijn kan komen. Deze voorstelling van de pelikaan als symbool van onzelfzuchtig streven naar loutering vertoont overeenkomsten met de offerdood van Christus.