Quenya/Werkwoorden: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Dirk math (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Het Quenya heeft 3 werkwoordtypes. In de woordenlijst herken je ze aan de eindklank van de stam:
 
* primitieve werkwoorden, dezeze eindigen op een medeklinker
* A-werkwoorden
* U-werkwoorden
Regel 7:
Enkele [[Quenya/Speciale werkwoorden|speciale werkwoorden]] kan je op een aparte pagina vinden.
 
Het werkwoord heeft in het Quenya 5 tijden: Continuatief, Aorist, Verleden tijd, Voltooide tijd, Toekomende tijd.
 
De [[Quenya/Verbaalvormen|verbaalvormen]] (infinitief, deelwoord, gerundium) en de [[Quenya/Gebiedende wijs|gebiedende wijs]] worden elk op een aparte pagina behandeld.
Regel 13:
==Uitgangen==
 
Het vervoegen van een werkwoord in het Quenya is nogal bijzonder; het kan zowel onderwerps- als voorwerpsuitgangen hebben (dit verschijnsel is algemeen bekend als [[w:incorporatie (taalkunde)|incorporatie]]). De vorm '''hautanyel''' is bijvoorbeeld opgebouwd uit de volgende betekenisvolle eenheden: '''hauta''' - '''nye''' - '''l'''.
 
Het eigenlijke werkwoord is '''hauta'''- "stop", de eerste uitgang -'''nye''' is een onderwerpsuitgang en betekent "ik", de tweede uitgang -'''l''' is een voorwerpsuitgang en betekent "jou". De vertaling is bijgevolg "ik stop jou".
Regel 26:
 
 
LatenLaat weons dus de verschillende uitgangen nalopenoverlopen:
* 1ste persoon enkelvoud: -'''n''' of -'''nyë''' (beide kunnen als onderwerpsuitgang gebruikt worden, enkel -'''n''' als voorwerpsuitgang)
* 2de persoon enkelvoud en meervoud: -'''l''' ofr -'''lyë''' (beide kunnen als onderwerpsuitgang gebruikt worden, enkel -'''l''' als voorwerpsuitgang)
Regel 53:
 
Dit is echter nog altijd niet alles: er bestaan ook niet-voornaamwoordelijke uitgangen die we gebruiken als het onderwerp geen persoonlijk voornaamwoord is. In dit geval kan er nooit een voorwerpsuitgang gebruikt worden, het lijdend voorwerp moet in dat geval altijd met een onafhankelijk voornaamwoord vertaald worden.
* In het enkelvoud komtheeft erdeze eenvorm ëgeen tussen (in plaats van -aa wordt het ëa)uitgang: '''i aran hautëahauta''' "de koning stopt"
* In het meervoud is de uitgang -'''r''': '''i eldar hautëarhautar''' "de elfen stoppen"
 
 
De niet-voornaamwoordelijke uitgang van het meervoud wordt ook gebruikt indien het onderwerp in het duaal of het partitief meervoud staat (zie [[Quenya/Substantieven]]):
::'''i eldu hautëarhautar''' "beide elfen stoppen"
::'''eldali hautëarhautar''' "enkele elfen stoppen"
 
 
Regel 72:
De vorming van deze tijd kan je in volgende tabel vinden. Enkel de niet-voornaamwoordelijke uitgangen zijn vermeld omdat je de andere kan vinden door de -'''r''' van het meervoud door de gepaste voornaamwoordelijke uitgang te vervangen.
 
Merk op dat bijde deuitgangloze vormen zonder uitgang bij de primitieve werkwoorden en bij de U-stammen klinkerwisselingeen klinkerverandering optreedtvertonen.
 
{| border="1" cellpadding = "5"
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.