Nederlands/Grammatica/Werkwoorden/'t Kofschip: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
imported>Flinus |
|||
Regel 4:
==Achtergrond van '' 't kofschip''==
Het Nederlands kent voor de [[onvoltooid verleden tijd]] van zwakke werkwoorden twee [[suffix|suffixen]]: ''-de(n)'' en ''-te(n)''. De [[fonologie]] van het Nederlands kent tevens
Dus van zwakke werkwoorden die in de onvoltooid verleden tijd de uitgang ''-te'' krijgen, eindigt het [[voltooid deelwoord]] dienovereenkomstig op de uitgang ''-t'': ''gemaak'''t''''', ''geblaf'''t'''''. Het voltooid deelwoord van de overige zwakke werkwoorden wordt met de uitgang ''-d'' geschreven: ''geleef'''d''''', ''gekrab'''d'''''. Hoewel ook hier de regel van '' 't kofschip'' kan worden toegepast, is er een gemakkelijker handvat: als je het voltooid deelwoord verlengt met een ''-e'', is meestal meteen te horen of er een ''t'' of een ''d'' geschreven moet worden. ▼
De uitgang op ''-de'' vinden we bijvoorbeeld terug in ''scheurde'' (van ''scheuren''), de uitgang op ''-te'' in ''maakte'' (van ''maken''). De laatste letters van de voltooide deelwoorden ''gescheurd'' en ''gemaakt'' komen hiermee overeen.▼
▲Dus; van zwakke werkwoorden die in de onvoltooid verleden tijd de uitgang ''-te'' krijgen, eindigt het [[voltooid deelwoord]] dienovereenkomstig op de uitgang ''-t'': ''gemaak'''t''''', ''geblaf'''t'''''. Het voltooid deelwoord van de overige zwakke werkwoorden wordt met de uitgang ''-d'' geschreven: ''geleef'''d''''', ''gekrab'''d'''''
[[Fonetiek|Fonetisch]] gezien wordt de uitgang ''-te'' alleen gebruikt bij zwakke werkwoorden waarvan de [[werkwoordsstam|stam]] onderliggend eindigt op een [[stemloos|stemloze]] [[medeklinker]], dus de [[plofklank]]en /p/, /t/ en /k/ en de [[wrijfklank]]en /f/, /s/ en /ch/ . Al deze medeklinkers komen voor in '' 't kofschip''. Onder deze categorie vallen dus '''niet''' de werkwoorden waarvan de onderliggende ''-v '' of de ''-z'' als gevolg van veranderingen in de [[lettergreep|lettergreepstructuur]] in een ''-f'' of ''-s'' is veranderd, bijvoorbeeld le''v''en en gra''z''en (versus ''ik lee'''f''''', ''de koe graa'''s'''t'')!▼
Hoewel ook hier de regel van '' 't kofschip'' kan worden toegepast, is er een gemakkelijker handvat: als het voltooid deelwoord wordt verlengd met een ''-e'', is meestal meteen te horen of er een ''t'' of een ''d'' geschreven moet worden.
▲De uitgang op ''-de''
▲[[Fonetiek|Fonetisch]] gezien wordt de uitgang ''-te'' alleen gebruikt bij zwakke werkwoorden waarvan de [[werkwoordsstam|stam]] onderliggend eindigt op een [[stemloos|stemloze]] [[medeklinker]], dus de [[plofklank]]en /p/, /t/ en /k/ en de [[wrijfklank]]en /f/, /s/ en /ch/ . Al deze medeklinkers komen voor in '' 't kofschip''. Onder deze categorie vallen dus
==Toepassing van '' 't kofschip''==
|