Nederlands/Spelling/Aardrijkskundige namen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Samengevoegd met Nederlandse spelling van plaatsnamen |
|||
Regel 1:
De '''spelling van
▲De '''spelling van Nederlandse plaatsnamen''' is een ingewikkeld verhaal. Voor anderstalige plaatsnamen verkiezen sommigen de authentieke plaatselijke naam ''([[endoniem]]en),'' anderen verkiezen de gebruikelijke Nederlandse naam ''([[exoniem]]en)''. De ene drukker zal systematisch ''[[Straatsburg|Strasbourg]]'' gebruiken, ook in een Nederlandstalige atlas, de ander zal er toch ''[[Straatsburg]]'' van maken.
In het Nederlandse taalgebied wordt het nog ingewikkelder, want in het verleden zijn in Vlaanderen en Nederland de spellingshervormingen niet op dezelfde manier op plaatsnamen toegepast. Daarnaast liggen er nog plaatsjes met originele Nederlandse namen in Wallonië, Frankrijk en Duitsland, en daar heeft men vaak nog excentrieker schrijfwijzen bewaard.
De vraag is dan of wij deze plaatselijke schrijfwijze zullen overnemen of eerder een aangepaste Nederlandse vorm kiezen. Nederland doet vaker het eerste, Vlaanderen vaker het laatste. Een voorbeeld hiervan is de Noord-Franse stad [[Rijsel]], die in Nederland vaak wordt aangeduid met de Franse naam Lille.
In Nederland is de spelling ''-sch'' in 1947 overal daar waar de 'ch' stom was afgeschaft, behalve in de uitgang -isch. Zo werd ''mensch'' dus ''mens''. Ook in België werd dat gedaan in het jaar daarvoor. Toch was er een verschil tussen beide landen, want in Nederland werden de plaatsnamen daar niet onder gerekend, in België wel. In Nederland zou dat nog bij een latere gelegenheid geregeld worden, maar het is er nooit van gekomen. Vandaar dat het nog altijd [['s-Hertogenbosch (gemeente)|'s-Hertogenbosch]] is met ''-sch'' en dat men daar [[Bossche bollen]] kan eten.
De hierna in het vet aangeduide schrijfwijze is deze die door de [[Nederlandse Taalunie]] aanbevolen wordt. Eén en ander kan misschien duidelijk maken waarom wij aan de ene kant van de taalgrens '''Beverlo''' schrijven en aan de andere kant '''Waterloo'''. ▼
Er bestaat vaak een zekere huiver om aan de spelling van plaatsnamen te komen. Dit [[conservatisme]] in de spelling van namen heeft soms tot gevolg dat in de spreektaal een plaats heel verschillend genoemd kan worden dan in de schrijftaal. In [[Canada]] bijvoorbeeld zegt men 'tronno' maar men schrijft [[Toronto]] en in de [[Verenigde Staten|VS]] zegt men in [[Connecticut]] toch echt 'connetticut'. Ook in Nederland zijn veel voorbeelden hiervan te vinden. Men zegt 'dort', 'gorkum', 'woerkom', 'noten' en 'menheerse' maar men schrijft [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]], [[Gorinchem]], [[Woudrichem (plaats)|Woudrichem]], [[Othene]] en [[Middelharnis]]. Overigens geldt dat vooral voor de oud-ingezetenen van deze plaatsen. Nieuw-ingezetenen (veelal sprekers van [[Standaardnederlands]]) en soms ook de plaatselijke politici, grijpen vaak terug op de geschreven vorm en herstellen zo een uitspraak die lang niet meer te horen was. Vaak doet men dat uit huiver om [[dialect]] te spreken, soms ook omdat men niet anders weet. Soms wint echter de streektaal.
==Nederland==▼
In Nederland werden een aantal spellingsvernieuwingen niet in de plaatsnamen gevolgd▼
Bij namen van buitenlandse plaatsen adviseert de [[Nederlandse taalunie]] om het gebruik in buitenland te respecteren, tenzij er al een Nederlandse versie van de naam is, bijvoorbeeld [[Parijs]] of [[Berlijn]], maar de grenzen zijn vaag. Zo schrijft men in de vijftigste staat van de [[Verenigde Staten]] zelf Hawaii, en de sprekers van de oorspronkelijke taal aldaar schrijven liefst Hawai'i om de [[glottisslag]] voor de laatste 'i' duidelijk te maken. Toch adviseert de taalunie [[Hawaï]], hoewel Hawaii ook mag.
==Naamgeving==
▲De hierna in het vet aangeduide schrijfwijze is deze die door de [[Nederlandse Taalunie]] aanbevolen wordt. Eén en ander kan misschien duidelijk maken waarom wij aan de ene kant van de taalgrens
▲===Nederland===
▲In Nederland werden een aantal spellingsvernieuwingen niet in de plaatsnamen gevolgd.
*'''Alphen''', niet Alfen
*'''Axel''', niet Aksel
Regel 44 ⟶ 49:
{{zieook|Zie ook: '''[[Lijst van verouderde Nederlandse plaatsnamen]]'''}}
====Friesland====
In de Nederlandse provincie [[Friesland]] hebben de meeste plaatsen een Friese en een Nederlandse naam. Soms is alleen de Friese naam officieel. De situatie is dan vergelijkbaar met die in Frans-Vlaanderen, waar alleen de Franse naam officieel is (zie verder). De Nederlandse naam kan gebruikt worden, maar in een aantal omstandigheden heeft de officiële naam de voorkeur, ook in een Nederlandse tekst. Zie: [[Lijst van steden en dorpen in Friesland]]
==
====Vlaanderen====
In Vlaanderen werden deze spellingshervormingen wel doorgezet in de plaatsnamen
*'''Beverlo''', vroeger Beverloo
Regel 80 ⟶ 86:
*Ostende ('''Oostende''')
====Wallonië====
Oude Vlaamse plaatsnamen die hier en daar langs de taalgrens in Wallonië te vinden zijn, hebben hun oude spelling behouden.
*'''Neerheylissem''', niet Neerheilissem
Regel 130 ⟶ 136:
Tegenwoordig gebruiken de Nederlandse media ook steeds meer de Nederlandse namen, zoals bleek na de [[Gellingen|gasexplosie]] van 30 april 2004 in het Henegouwse '''Gellingen''' (Ghislenghien) en het proces tegen [[Marc Dutroux]] in '''Aarlen''' (Arlon).
====Brussel====
In het tweetalige [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] doet zich de meest eigenaardige situatie voor. Voor de officiële Nederlandse naam wordt een recentere spelling gebruikt, terwijl de Franstaligen de oude schrijfwijze als Franse naam blijven gebruiken. Namen van gemeenten, straten en metrostations zijn dan op een merkwaardige manier “tweetalig”.
*'''Beizegem''' (N) Beiseghem (F)
Regel 167 ⟶ 173:
*'''Woluwe''' (N) Woluwé (F) is veel gebruikt, maar officieel ook Woluwe (F)
===Frans
In Frankrijk hebben oude Vlaamse plaatsnamen soms een zeer oude schrijfwijze, soms een ietwat verfranste vorm. Zie bijvoorbeeld:
*Dunkerque ('''Duinkerke''')
Regel 179 ⟶ 185:
*'''Zutkerque''' (Zuidkerke)
Voor een omgekeerde lijst van vertalingen van het Frans naar het Nederlands, zie
Dat de Fransen meer naar de schrijfwijze dan naar de betekenis kijken, bewijst de manier waarop de plaatsnamen meestal uitgesproken worden; Hondschoote wordt zoiets als als "onsjot" of "ons kot", Zuydcoote iets als "zwietkot".
Regel 204 ⟶ 210:
*'''Straatsburg''' (nl), Straßburg (de), Strossburi (elz), Strasbourg (fr)
===Duits grensgebied===
In het westen van Duitsland vinden we hier en daar ook een herkenbare Nederduitse/Nederlandse plaatsnaam, vooral in gebieden waar in het verleden het Nederduits/Nederlands de kerktaal en/of officiële taal was, zoals het Hertogdom Kleef, de Graafschap Bentheim en delen van Oost-Friesland:
*'''Kevelaer'''
Regel 235 ⟶ 241:
==Zie ook==
*[[Lijst van endoniemen]]
*[[Lijst van gelijkluidende Nederlandstalige plaatsnamen]]
[[Categorie:
[[Categorie:
[[Categorie:Lijsten van Belgische plaatsen|Spelling van Nederlandse plaatsnamen]]
[[Categorie:Lijsten van Nederlandse plaatsen|Spelling van Nederlandse plaatsnamen]]
[[Categorie:Plaats|Spelling van Nederlandse plaatsnamen]]
[[Categorie:Taallijsten|Spelling van Nederlandse plaatsnamen]]
| |||