Versie van 20 jan 2011 17:31 bewerken De Wikischim (overleg \| bijdragen) moderatoren 11.416 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Vorige wijziging		Versie van 20 jan 2011 17:36 bewerken ongedaan maken De Wikischim (overleg \| bijdragen) moderatoren 11.416 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Volgende wijziging →
Regel 7: {{Woordenboek Index}} ~~==Z==~~ ~~[[Bestand:Zenith-Nadir-Horizon.svg\|thumb\|Zenit]]~~ [[Bestand:Earth-lighting-summer-solstice NL.png\|thumb\|Het licht van de zon tijdens de zomerzonnewende, op de afbeelding zijn de [[Astronomisch woordenboek#N\|noordpoolcirkel]], de [[Astronomisch woordenboek#K\|kreeftskeerkring]], de [[Astronomisch woordenboek#E\|evenaar]], de [[Astronomisch woordenboek#S\|steenbokskeerkring]] en de zuidpoolcirkel weergegeven]] '''Zomerzonnewende''': één van de twee jaarlijkse [[Astronomisch woordenboek#Z\|zonnewende]]s, wordt ook wel [[Astronomisch woordenboek#M\|midzomer]] genoemd. De zomerzonnewende vindt op 20 of 21 juni plaats. De zon staat in de [[Astronomisch woordenboek#K\|kreeftskeerkring]]. Op het noordelijk halfrond is dit de langste dag. Zie ook [[Astronomisch woordenboek#W\|winterzonnewende]]. '''Zon''' - Algemene benaming voor de [[Astronomisch woordenboek#G\|gele dwerg]] (klasse G2) die het middelpunt vormt van ons zonnestelsel en waar onder andere de [[Astronomisch woordenboek#A\|Aarde]] omheen draait. Bij uitbreiding wordt de term binnen astronomische kringen ook wel gebruikt voor sterren die qua omvang en temperatuur met de Zon vergelijkbaar zijn. '''Zonnewende''': vanaf de [[Heksenwoordenboek#A\|aarde]] gezien lijkt het alsof de zon op het meest [[Heksenwoordenboek#N\|noordelijke]] of [[Heksenwoordenboek#Z\|zuidelijke]] punt is beland. Op deze punten liggen de [[Heksenwoordenboek#K\|keerkringen]] ([[Heksenwoordenboek#K\|kreeftskeerkring]] en [[Heksenwoordenboek#S\|steenbokskeerkring]]). De kortste en langste dag vallen op deze momenten, er worden wereldwijd verschillende feesten gevierd. De zonnewende wordt ook wel ''solstitium'' genoemd, zie ook zomerzonnewende en [[Heksenwoordenboek#W\|winterzonnewende]]. '''Zonsopkomst''': '''Zonsondergang''': '''Zonsverduistering''': zie [[Heksenwoordenboek#E\|eclips]] en [[Heksenwoordenboek#E\|ecliptica]]. '''Zonneminimum''' - Periode waarin aan het oppervlak van de Zon weinig tot geen zonnevlekken verschijnen. '''Zonnestelsel''' - Het geheel van onze [[Astronomisch woordenboek#Z\|Zon]] en alles wat eromheen draait. Bij uitbreiding wordt de term tegenwoordig ook geregeld gebruikt voor het geheel van andere sterren en hun planeten. '''Zonnevlam''' - Explosie met een kracht van ca. 1 miljoen atoombommen boven een zonnevlek, waarbij alle opgekropte energie van het plaatselijke magneetveld vrijkomt. '''Zonnevlek''' - Donkere, relatief koele (ca. 4000 °C) plek aan het oppervlak van de Zon die wordt omringd door een sterk magneetveld. '''Zonsverduistering''' - '''Zuidpool''': de ''geografische zuidpool'' van een planeet is het zuidelijke snijpunt van de draaiingsas met het oppervlak. Voor de [[Heksenwoordenboek#A\|aarde]] is dit punt gelegen op het continent [[Heksenwoordenboek#A\|Antarctica]]. Doordat de aarde beschikt over een [[Heksenwoordenboek#M\|magnetisch veld]] is er eveneens sprake van de ''geomagnetische zuidpool'', wat natuurkundig gezien op de aarde een magnetische [[Heksenwoordenboek#N\|noordpool]] is. Aangezien de richting van het magnetisch veld op langere termijn niet stabiel is, is de locatie van de geomagnetische zuidpool niet vast. Zie ook [[Heksenwoordenboek#P\|pool]]. '''Zuidpoolcirkel''': een van de vijf belangrijke parallellen en een van de twee [[Astronomisch woordenboek#P\|poolcirkel]]s, zoals aangeduid op kaarten van de [[Astronomisch woordenboek#A\|aarde]]. De zuidpoolcirkel loopt op 66½° ten zuiden van de [[Astronomisch woordenboek#E\|evenaar]]. Binnen de zuidpoolcirkel gaat de zon, afhankelijk van de breedtegraad, in de zomer op het zuidelijk halfrond een aantal nachten niet onder en komt deze een aantal dagen niet op in de [[Astronomisch woordenboek#W\|winter]]. '''Zwaartekracht''' - '''Zwaartekrachtinstorting''' - '''Zwarte dwerg''' - Hypothetische - want nog nooit waargenomen - volledig afgekoelde [[Astronomisch woordenboek#W\|witte dwerg]] die ook geen licht meer geeft. Omdat het ontstaan van zwarte dwergen samenhangt met protonenverval waar nog niet veel over bekend is en waarvan zelfs niet zeker is of het bestaat, is onbekend hoe lang het duurt voordat een zwarte dwerg is onstaan. Schattingen lopen uiteen van 10<sup>15</sup> tot 10<sup>25</sup> jaar. *'''Zwart gat''' - De na een [[Astronomisch woordenboek#S\|supernova]] overgebleven kern van een zware ster. Als gevolg van de extreem hoge dichtheid van een zwart gat is de zwaartekracht zo sterk, dat zelfs licht er niet uit kan ontsnappen; vandaar de benaming "zwart gat". [[Categorie:Boeken in Wikibooks]]

Astronomisch woordenboek: verschil tussen versies