|
Voel je vrij om zelf constructief bij te dragen.
{{Woordenboek Index}}
{{Abc}}
==A==
[[Bestand:GoldCalf.jpg|thumb|De aanbidding van het "Gouden Kalf" (een afgodsbeeld), Nicolas Poussin]]
[[Bestand:Wiccan altar (1).PNG|thumb|Altaar]]
[[Bestand:Philippine mythology barnstar protection amulet.jpg|thumb|Amulet voor bescherming, gemaakt van barnsteen, Fillipijnen]]
[[File:ThaiMaisonDesEsprits.jpg|thumb|Geestenhuis in een animistische cultuur, Thailand]]
[[Bestand:Aradia-title-page.jpg|thumb|''Aradia or the gospel of the witches'' van Charles Leland, 1899]]
[[File:BLEgerton3028Fol30rStonehengeCropped.jpg|thumb|In de verhalen over koning Arthur speelt [[Heksenwoordenboek#M|Merlijn]] (de [[Heksenwoordenboek#T|tovenaar]]) een grote rol, hier helpt een reus Merlijn bij de bouw van [[Heksenwoordenboek#S|Stonehenge]], middeleeuwse miniatuur]]
[[File:Iconogrial.jpg|thumb|De ''Heilige Graal'' speelt een belangrijke rol in de Arthursagen]]
[[File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Reliëf O 37 op de verborgen voet van de Borobudur TMnr 10015775.jpg|thumb|Op 37a zijn de asceten te zien, die geminacht worden en reliëf 37b toont de personen die de asceten minachten, zuidzijde van de verborgen voet van de Borobudur (de oorspronkelijke basis van het heiligdom dat rond 800 gebouwd is toont beelden van de Mahakarmawibhangga)]]
[[Bestand:Richard Buchta - Portrait of a Zande witchdoctor.jpg|thumb|Een [[Heksenwoordenboek#H|heksendokter]] van de Azande, 1877-1880]]
*'''Aanbidding''': de verering van een [[Religieus woordenboek#G|god]], [[Heksenwoordenboek#G|geest]] of ander [[Heksenwoordenboek#B|bovennatuurlijk]] wezen.
*'''Aarde''': een van de vier basiselementen. Aarde komt voor in het [[Heksenwoordenboek#C|Chinese]], Indiase en Tibetaanse [[Heksenwoordenboek#E|elementensysteem]] en in de westerse reeksen van vier, vijf en negen. Aarde wordt gezien als vrouwelijk element. In astrologie wordt het gerelateerd aan [[Heksenwoordenboek#S|Stier]], [[Heksenwoordenboek#M|Maagd]] en [[Heksenwoordenboek#S|Steenbok]]. In de [[Heksenwoordenboek #T|tarot]] wordt Aarde vertegenwoordigd door [[Heksenwoordenboek#P|pentakels]] en door de aartsengel Uriel. De westerse systemen verbinden aarde met het noorden, [[Heksenwoordenboek#M|middernacht]], winter en [[Heksenwoordenboek#N|nieuwe maan]]. Met "aarde" kan ook de planeet Aarde bedoeld worden; zie ook [[Heksenwoordenboek#A|Moeder Aarde]].
*'''Aartsdruïde''':
*'''Aartsengel''': een [[Religieus woordenboek#E|engel]] uit hoge rang, uit het achtste der negen engelenkoren. De aartsengelen worden genoemd in de Hebreeuwse en christelijke bijbel en in de Koran. De aartsengelen spelen een rol in rituele magie en worden onder andere in verband gebracht met de dagen van de week. In de [[Heksenwoordenboek#T|tarot]] staan vier aartsengelen voor de vier elementen [[Heksenwoordenboek#V|vuur]] (Michael), [[Heksenwoordenboek#W|water]] (Gabriel), [[Heksenwoordenboek#L|lucht]] (Rafael) en [[Heksenwoordenboek#A|aarde]] (Uriel). Ook staan deze vier aartsenelen voor de seizoenen (respectievelijk herfst, winter, lente, zomer).
*'''Agrippa''': de zelfgekozen naam van [[Heksenwoordenboek#O|occultist]] <span style='color: Blue'>Heinrich Cornelius von Nettesheim</span>. Agrippa combineerde zijn studie van de [[Heksenwoordenboek#C|christelijke]] theologie met <span style='color: Blue'>alchemie</span>, <span style='color: Blue'>astrologie</span>, [[Heksenwoordenboek #K|kabbala]] en [[Heksenwoordenboek #M|magie]].
*'''Ahimsa''': een religieus of spiritueel [[Heksenwoordenboek#F|filosofisch]] concept van geweldloosheid en eerbied voor al het leven. Ahimsa is Sanskriet (अहिंसा ahiṁsā) voor het vermijden van himsa (letsel). Het wordt meestal geïnterpreteerd als het tonen van vrede en ontzag voor alle voelende wezens. Ahimsa is de kern van het [[Heksenwoordenboek#J|jaïnisme]] en een waarde in het [[Religieus woordenboek#B|boeddhisme]] en het [[Religieus woordenboek#H|hindoeïsme]].
*'''Alchemie''': een oude wetenschap die zich in het westen tot doel stelde de 'Steen der Wijzen' te vinden, die gewone [[Heksenwoordenboek#M|metalen]] kon omzetten in edele metalen en waarmee een [[Heksenwoordenboek#L|levenselixir]] kon bereid worden. Vooral de spirituele variant had veel invloed op latere [[Heksenwoordenboek#O|occulte]] scholen. Het woord stamt af van het Arabische '' al kimiya'' ([[Heksenwoordenboek#M|magische]] kunst van het zwarte land), de bron ligt bij de Griekse denkers. Er bestaan verschillende vormen van alchemie, zoals de Chinese (probeert de geest te perfectioneren en het lichaam te verfijnen om het Pad te kunnen ontvangen, er wordt geen onderscheid gemaakt tussen deze en de volgende wereld), Indiase, [[Heksenwoordenboek#H|hindoestaanse]] (technieken voor lichamelijke perfectie en toevoeging van energie) en [[Heksenwoordenboek#B|boeddhistische]] (interne [[Heksenwoordenboek#Y|yogische]] processen, verlenging van leven is alleen nuttig om totale bevrijding te bewerkstellingen). In de [[Heksenwoordenboek#I|islamitische]] alchemie staat de transmutatie van het materiële en spirituele naar de hoogste vorm van perfectie centraal. Alchemie wordt wel gezien als speculatieve voorganger van scheikunde.
*'''Alchemist''': beoefenaar van alchemie. Voorbeelden zijn Nicolas Flamel, Josepho Francisco Borri en Agrippa
*'''Altaar''': verhoogde plaats waar gewijde, [[Religieus woordenboek#H|heilig]]e voorwerpen worden geplaatst en waarvoor rituelen worden uitgevoerd. Op een heksenaltaar zijn (in ieder geval) de volgende voorwerpen aanwezig: <span style='color: Blue'>athame</span>, [[Heksenwoordenboek #K|kelk]], [[Heksenwoordenboek #P|pentakel]] en [[Heksenwoordenboek #S|staf]].
*'''Alvader''': de oppergod. Met Alvader wordt aangegeven dat het opperwezen mannelijk is. [[Heksenwoordenboek#O|Odin]], de oppergod uit de Noordse religie, wordt Alvader genoemd. Odin heeft vele namen, in Grímnismál alleen al vijftig verschillende.
*'''Amulet''': biedt bescherming en behoedt je voor gevaar. Veel gebruikt als amulet zijn: (edel)stenen, muntjes, tekeningen, ringen, religieuze objecten, planten en (delen van) dieren. Zelfs woorden worden gebruikt als 'amulet' (zie ook [[Heksenwoordenboek#M|mantra]], [[Heksenwoordenboek#P|Pa Kua]] en [[Heksenwoordenboek#T|toverspreuk]]). Een amulet wordt vaak verward met een [[Heksenwoordenboek#T|talisman]].
*'''Aradia''': een Italiaanse [[Religieus woordenboek#G|godin]], geboren uit een incestueuze verhouding tussen [[Religieus woordenboek#L|Lucifer]] (de Lichtbrenger) en de godin [[Religieus woordenboek#D|Diana]] (de [[Heksenwoordenboek#M|Maan]]). Charles Leland voert haar op in zijn boek ''Aradia or the gospel of the witches'' (Aradia, of het evangelie van de heksen), gepubliceerd in 1899. Volgens Leland is Aradia de Messiaanse dochter van de godin Diana, die naar de Aarde kwam om haar onderdrukte gelovigen [[Heksenwoordenboek#H|hekserij]] te leren. Vandaar dat zij nu nog beschouwd wordt als de voornaamste lerares die de [[Heksenwoordenboek#M|magisch]]e kunsten doorgaf aan de [[Heksenwoordenboek#H|heks]]en op aarde. In [[Heksenwoordenboek#H|heksenkringen]] wordt zij nog altijd vereerd als 'de Godin'. Aradia is de Italiaanse naam voor [[Religieus woordenboek#H|Herodias]] (in het [[Religieus woordenboek#N|Nieuwe Testament]] berucht om haar aandeel in de dood van Johannes de Doper)
*'''Arthur''': legendarische koning. Er worden verschillende plaatsen met koning Arthur in verband gebracht, bijvoorbeeld Arthuret, Tintagel, Dozmary Pool en Dinas Emrys. Bekender is Glastonbury Tor, een heuvel even buiten Glastonbury. Op de heuvel, die oprijst uit het vlakke land, prijkt de "St.-Michaels Tower", de toren van een verdwenen kerk uit de 14e eeuw. Een spiraalvormig pad, dat naar de top loopt, wordt wel gezien als een eeuwenoud [[Heksenwoordenboek#L|labyrint]]. Onder aan de heuvel ligt ''Chalice Well'' (een zeer actieve [[Heksenwoordenboek#B|bron]] en heeft nog nooit droog gestaan; het water is rijk aan ijzer en daarom rood van kleur). Het zou geneeskrachtig zijn. Dit zou de plaats zijn waar de ''[[Heksenwoordenboek#K|Kelk]] van het Laatste Avondmaal'' (de Heilige Graal) begraven ligt. Sommige pelgrims, zoals aanhangers van natuurgodsdiensten, vereren de bron als het vrouwelijke aspect van de godheid, terwijl de Glastonbury Tor voor hen het mannelijke aspect vertegenwoordigt. [[Heksenwoordenboek#M|Merlijn]] (de [[Heksenwoordenboek#T|tovenaar]]) wordt in verband gebracht met koning Arthur. Een ander belangrijk onderdeel van de sage zijn de ''Ridders van de Ronde Tafel''. De aantallen verschillen sterk in verhalen, men spreekt van 12 en soms zelfs van meer dan 150 ridders, die als gelijken aanzaten. Morgana le Fay komt voor in de Arthurlegenden, haar naam kan worden vertaald met de ''fee Morgana'' en haar Italiaanse naam is ''Fata Morgana'', wat onder andere in het Nederlands luchtspiegeling betekent (zie ook [[Heksenwoordenboek#F|fee]]).
<gallery>
File:King arthur.jpg|Koning Arthur, 13e eeuw
File:Excalibur the Sword, Howard Pyle 1902.jpg|Het [[Heksenwoordenboek#Z|zwaard]] Excalibur, 1902
File:La Dame du Lac.jpg|De Vrouwe van het Meer neemt de pasgeboren Lancelot mee, 1898
Bestand:Winchester - Table ronde du roi Arthur.JPG|De Ronde Tafel van koning Arthur in Winchester
<gallery>
File:DiezAlbumsBirth.jpg|Astrologen bij de geboorte van een prins, Staatsbibliothek Berlin, 14e eeuw
File:Astrological signs and human body parts 14th century.jpg|Astrologische symbolen en het menselijk lichaam, 14e eeuw
File:Antonio Zanchi Abraham enseña astrología a los egipcios 1665 Santa Maria del Giglio Venecia.jpg|Abraham leerde astrologie aan de Egyptenaren, Antonio Zanchi, 1665, Santa Maria del Giglio
</gallery>
*'''Astrologie''': de leer die gebeurtenissen aan het [[Heksenwoordenboek#H|hemelgewelf]] in verband brengt met gebeurtenissen op aarde. In de [[westerse astrologie]] worden de volgende tekens gebruikt: [[Heksenwoordenboek#S|Stier]], [[Heksenwoordenboek#M|Maagd]] en [[Heksenwoordenboek#S|Steenbok]] (<span style='color: Blue'>aarde</span>); [[Heksenwoordenboek#T|Tweelingen]], [[Heksenwoordenboek#W|Weegschaal]] en [[Heksenwoordenboek#W|Waterman]] ([[Heksenwoordenboek #L|lucht]]); [[Heksenwoordenboek#R|Ram]], [[Heksenwoordenboek#L|Leeuw]] en [[Heksenwoordenboek#B|Boogschutter]] ([[Heksenwoordenboek #V|vuur]]); [[Heksenwoordenboek#K|Kreeft]], [[Heksenwoordenboek#S|Schorpioen]] en [[Heksenwoordenboek#V|Vissen]] ([[Heksenwoordenboek #W|water]]). Zie ook [[Heksenwoordenboek#V|vedische astrologie]], in dit systeem wordt met 13 [[Heksenwoordenboek#S|sterrenbeelden]] gewerkt. Er zijn verschillende soorten, zoals de klassieke en psychologische astrologie.
*'''Astroloog''': beoefenaar van een of meerdere vormen van astrologie. Een bekende astroloog is Johannes Kepler. In 1616 werd zijn moeder Katherina Kepler, een kruidenvrouwtje, tijdens een [[Heksenwoordenboek#H|heksenvervolging]] beschuldigd [[Heksenwoordenboek#H|heks]] te zijn. Dankzij intensieve bemoeienis van haar zoon werd zij vrijgesproken. Ze stierf een half jaar later in het stadje Heumaden, in huis bij haar dochter, een domineesvrouw.
*'''Athame''': een met [[Heksenwoordenboek#S|symbolen]] versierd gewijd mes dat door [[Heksenwoordenboek#M|magiërs]] en [[Heksenwoordenboek#H|heksen]] in rituelen wordt gebruikt. Het is een van de rituele werktuigen die niet mogen ontbreken op een heksenaltaar. Met de athame trekt de magiër of heks bijvoorbeeld een [[Heksenwoordenboek#M|magische cirkel]] om zich bij magische praktijken tegen boze invloeden te beschermen. De voorschriften verschillen van [[Heksenwoordenboek #C|coven]] tot coven, maar doorgaans is het mes niet bedoeld om te snijden en is dus niet scherp. De athame staat voor het element [[Heksenwoordenboek #L|lucht]].
*'''Atmosfeer''': heeft verschillende betekenissen. In de [[Astronomisch woordenboek|astronomie]] is het de gaslaag om een vast [[Astronomisch woordenboek#H|hemellichaam]]; het is ook een verouderde eenheid van druk, overeenkomend met de luchtdruk op zeeniveau, ofwel 101 325 pascal; in de scheikunde is het de gasomgeving waarin een chemische reactie plaatsvindt; het kan ook duiden op de stemming in een gezelschap (een film of muziekstuk) en het is de aanduiding voor de dampkring van de aarde. De standaardatmosfeer is een internationaal vastgelegd theoretisch model van de aardatmosfeer.
*'''Aura''': is het energieveld dat elk fysiek lichaam (mineraal, plant, dier of mens) omgeeft. Het wordt in verschillende spirituele traditeis gezien als het etherisch lichaam, naast het fysieke lichaam. Aura heeft ook andere betekenissen, zoals de vage gewaarwording die een epilepticus voelt voor de aanvang van een toeval of een natuurverschijnsel dat een kring om [[Heksenwoordenboek#Z|zon]] of [[Heksenwoordenboek#M|maan]] veroorzaakt.
*'''Azande''': de [[Filosofisch woordenboek#A|antropoloog]] <span style='color: Blue'>Edward Evans-Pritchard</span> publiceerde in 1927 voor zijn doctoraat een studie over de rol die [[Heksenwoordenboek#H|hekserij]] speelde bij de Azande, een Afrikaanse volksstam uit Centraal-Afrika. Hij kwam tot het inzicht dat hekserij hun hele samenleving beheerste en reguleerde, zoals hun landbouw, hun [[Filosofisch woordenboek#F|filosofie]], de manier waarop ze met elkaar omgingen en het verklaren van ongelukken en ziekten. Het boek dat in 1937 over deze studie werd gepubliceerd kreeg de titel "Witchcraft, Oracles and Magic Among the Azande" en wordt nu beschouwd als een van de belangrijkste vroege studies over hekserij.
==B==
| 