Heksenwoordenboek: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 14:
In dit '''heksenwoordenboek''' worden allerlei termen uitgelegd die op de een of andere manier te maken hebben met hekserij, de moderne wicca en andere stromingen binnen het (neo)paganisme. Hekserij was in de westerse samenleving lange tijd een vorm van ketterij; demonologie heeft het beeld over heksen, hekserij en aanverwante zaken danig beïnvloed.
 
Gepoogd wordt om hekserij van zoveel mogelijk kanten te belichten. Wat "hekserij" nu precies is, hangt in hoge mate af van het wereldbeeld van de spreker. Er is dus geen eenduidige definitie van te geven. Als voorbeeld:
*Bij de protestanten wordt heiligenverering, inclusief Mariaverering, gezien als een afgodendienst.
*Tijdens epidemieën (1634-1640) dachten inheemse stammen in Amerika dat de jezuïeten-missionarissen aan hekserij deden. De beelden in kapellen, heilige hosties, etenswaren en medicijnen werden gewantrouwd. De Huron-opperhoofden bespraken zelfs of de "jezuïetenheksen" gedood moesten worden.
 
Een aantal van de hier besproken termen houdt tevens nauw verband met andere disciplines: met name religie - aangezien dit altijd zeer nauw verweven is geweest met hekserij en occultisme -, maar ook filosofie en astronomie. Waar nodig wordt dan ook naar de overeenkomende thematische woordenboeken hier op Wikibooks verwezen.
 
Voel je vrij om zelf constructief bij te dragen.
 
{{Woordenboek Index}}
 
==G==
[[Bestand:The Lancashire Witches 12.jpg|thumb|De heks Jennet stookt haar gezel (of [[Heksenwoordenboek#D|diergeest]]), de [[Heksenwoordenboek#Z|zwarte kat]] Tib, op om haar slachtoffer aan te vallen in ''The Lancashire Witches'', 1612]]
[[File:Feeding demonic imps.jpg|thumb|Houtsnede van een oude vrouw, die haar ''imps'' voert]]
[[File:Uppsalahovet by Carl Johan Billmark.jpg|thumb|De grafheuvels van Gamla Uppsala, Carl Johan Billmark (1804–1870)]]
[[File:DBP 1982 1155 400 Jahre Gregorianischer Kalender.jpg|thumb|Postzegel uit 1982 ter ere van het 400-jarig bestaan van de Gregoriaanse kalender]]
[[Bestand:Honorius.jpg|thumb|Grimoire uit 1760]]
[[Bestand:Horned-God-Symbol.PNG|thumb|[[Heksenwoordenboek#S|Symbool]] voor de "[[Heksenwoordenboek#G|Gehoornde God]]"]]
*'''Galdr''':
*'''Galster''': Middelhoogduits voor zang of betovering.
*'''Galsteren''': Duits voor hekserij.
*'''Galsterweib''': Duits voor een heks.
*'''Gardneriaanse traditie''': de leer naar het ''[[Heksenwoordenboek#B|Book of Shadows]]'' van Gerald Gardner.
*'''Gautama Boeddha''': de eerste [[Heksenwoordenboek#B|boeddha]]. Siddhartha Gautama (Sanskriet, Pali: Gotama Boeddha) was een spirituele leider die (volgens de historische wetenschap) waarschijnlijk leefde rond 6 eeuwen voor Christus, van 563 tot ca. 483 v.Chr. in Nepal.
*'''Geest''': een van de elementen in het [[Heksenwoordenboek#E|elementsysteem]] van de [[Heksenwoordenboek#W|wicca]]. De geest staat voor een verborgen dimensie van de gewone wereld. Met geest wordt ook wel een soort spook bedoeld. Zie ook [[Heksenwoordenboek#D|diergeest]]. Het christendom kent de 'Heilige Geest'.
*'''Geestenwereld''': een wereld die naast de fysieke wereld bestaat, een [[Heksenwoordenboek#M|magische]] wereld.
*'''Gehoornde God''': wordt samen met de <span style='color: Blue'>Grote Moeder</span> als god aanbeden. De Gehoornde God werd door het [[Heksenwoordenboek#C|christendom]] gedemoniseerd (zie [[Heksenwoordenboek#D|demonologie]]) en werd zo tot een soort [[Heksenwoordenboek#D|duivel]] gemaakt. Er zijn verschillende Gehoornde Goden, zoals <span style='color: Blue'>Cernunnos</span> en <span style='color: Blue'>Bafomet</span>. De Gehoornde God is een van de aanvoerders van de [[Heksenwoordenboek#W|Wilde Jacht]].
*'''Geografische polen''': de [[Heksenwoordenboek#N|noordpool]] en [[Heksenwoordenboek#Z|zuidpool]], zie [[Heksenwoordenboek#P|pool]].
*'''Geomagnetische polen''': zie [[Heksenwoordenboek#P|pool]].
*'''Geomantie''':
*'''Gerald Gardner''' (1884-1964) wordt door velen beschouwd als de vader van <span style='color: blue'>wicca</span>, de moderne [[Heksenwoordenboek#H|hekserij]]. Hij was sterk beïnvloed door het werk van [[Heksenwoordenboek#A|antropologe]] <span style='color: Blue'>Margaret Murray</span> en haar ideeën over de 'Oude Religie'. Nadat in Groot-Brittannië de wet tegen hekserij was ingetrokken publiceerde hij in 1954 het boek ''Witchcraft today', dat de basistekst zou worden van de moderne hekserij.
*'''Germanen''':
<gallery>
Bestand:Pre Migration Age Germanic.png|De verspreiding van Germaanse stammen voor de volksverhuizing
Bestand:Imperium Romanum Germania.png|Het [[Heksenwoordenboek#R|Romijnse Rijk]] en Germania Magna (met vermelding van enkele Germaanse stammen, die door Tacitus in het jaar 98 genoemd worden) in 116 na Christus
Bestand:IE1500BP.png|De verspreiding van Germanen rond 500 na Christus; niet overal werden Germaanse talen overgenomen.
</gallery>
*'''Gezel''': de helper van een [[Heksenwoordenboek#H|heks]] in de vorm van (de [[Heksenwoordenboek#G|geest]]) een dier of [[Heksenwoordenboek#F|faerie]], zie ook [[Heksenwoordenboek#D|diergeest]]. Tijdens de vroegmoderne periode in Europa werd het geloof in gezellen door de [[Heksenwoordenboek#C|christelijke]] kerk als relatie met [[Heksenwoordenboek#D|demonische]] geesten gezien.
*'''Glazen bol''': wordt ook wel ''kristallen bol'' genoemd, zie ook [[Heksenwoordenboek#K|kristalkijken]].
*'''Goeroe''':
*'''Gouden Dageraad''':
*'''Grafheuvel''': een heuvel waar een persoon, as of lichaamsdelen in begraven zijn. Een grafheuvel is een door mensen opgeworpen heuvel (vaak op een natuurlijke verhoging in het landschap). De opbouw van de heuvel maakt het mogelijk de verschillende bouwfasen van de heuvel te onderscheiden. Grafheuvels komen wereldwijd voor. Er zijn uitzonderlijke grafgiften en urnen teruggevonden. Er zijn veel verschillende typen grafheuvels, waarbij soms een bouwsel in de heuvel aanwezig is. De bouwsels zijn van hout of stenen en (de resten hiervan) zijn nog te herkennen bij archeologisch onderzoek. Een [[Heksenwoordenboek#K|koergan]] is een type grafheuvel. Ook [[Heksenwoordenboek#D|dolmens]] en [[Heksenwoordenboek#H|hunebedden]] worden wel gezien als grafmonument.
*'''Grimoire''': een boek met [[Heksenwoordenboek#M|magische]] [[Heksenwoordenboek#S|spreuken]], [[Heksenwoordenboek#T|toverformules]], [[Heksenwoordenboek#A|aanroepingen]], [[Heksenwoordenboek#S|symbolen]], rituelen en dergelijke. Zie ook [[Heksenwoordenboek#T|toverboek]].
*'''Grýla''': een figuur uit de [[Heksenwoordenboek#F|folklore]] van IJsland, speelt een belangrijke rol tijdens de kerstperiode. Haar naam wordt in de Proza-Edda genoemd. Met haar derde echtgenoot Leppalúði, hun zonen en hun huisdier (de grote zwarte Kerstmiskat) woont ze in de bergen. Ze neemt stoute kinderen mee in haar zak, om deze later op te eten. Ook de kerstmiskat eet kinderen, die geen nieuwe kleren hebben gekregen als cadeau.
*'''Grote Arcana''': 22 troeven uit de [[Heksenwoordenboek#T|tarot]]. De Dwaas, De Magiër, De Hogepriesteres, De Keizerin, De Keizer, De Hiërofant, De Geliefden, De Zegewagen, Kracht, De Kluizenaar, Het Rad van Fortuin, Gerechtigheid, De Gehangene, De Dood, Gematigdheid, De Duivel, De Toren, De ster, De Maan, De Zon, Het Oordeel en De Wereld. De kaarten van de [[Heksenwoordenboek#K|Kleine Arcana]] lijken veel op die van het huidige [[Heksenwoordenboek#K|kaartspel]]. De Dwaas is de enige kaart uit de [[Heksenwoordenboek#G|Grote Arcana]] die in het huidige kaartspel (als [[Heksenwoordenboek#J|joker]]) werd overgenomen.
<gallery>
Bestand:Fante di bastoni.jpg|De Dwaas, 1460-1470
Bestand:Moon tarot charles6.jpg|De Maan, 15e eeuw
Bestand:Trumpfkarte des Mantegna-Tarots - Sol.jpg|De Zon, ca. 1465
Bestand:RWS-21-World.jpg|De Wereld, Rider-Waite tarot
</gallery>
*'''Grote Moeder''', ook gewoon '''Godin''' genoemd is een van de twee godheden die in de moderne [[Heksenwoordenboek#W|wicca]] aanbeden worden samen met de <span style='color: Blue'>Gehoornde God</span>. Vrouwen worden in deze vorm van [[Heksenwoordenboek#H|hekserij]] geëerd als belichaming van de Godin. Ook het ontstaan van hekserij wordt soms gezocht in matriarchale tijden toen vrouwen heersten doordat zij maatschappelijk de belangrijkste rollen vervulden. Daar kwam pas een einde aan door de mannelijke god van latere paternalistische [[Heksenwoordenboek#M|monotheïstische]] religies. In rituelen van de <span style='color: Blue'>wicca</span> spelen priesteressen de rol van de Grote Moeder en worden zo met haar verenigd. De Grote Moeder wordt geïdentificeerd met de Natuur, zij is de levensbrenger en de schepper, maar zij vernietigt ook. Volgens de dichter <span style='color: Blue'>Robert Graves</span> bezit zij [[Heksenwoordenboek#D|drie]] dimensies die corresponderen met drie fasen van de [[Heksenwoordenboek#M|maan]]: de [[Heksenwoordenboek#W|wassende maan]], de [[Heksenwoordenboek#V|volle maan]] en de [[Heksenwoordenboek#A|afnemende maan]]. Zij vormt zo een [[Heksenwoordenboek#D|drieëenheid]] en haar drie dimensies zijn verbonden met de godinnen <span style='color: Blue'>Artemis</span> -of <span style='color: Blue'>Diana</span>- (wassende maan), <span style='color: Blue'>Selene</span> (volle maan) en <span style='color: Blue'>Hecate</span> (afnemende maan).
*'''Gullveig''': [[Heksenwoordenboek#G|godin]] uit de Noordse mythologie. Gullveig kon [[Heksenwoordenboek#S|spá]] 'volu vel spá' 'volva goed in spá' (voorspellen). Ook wordt zij ''het plezier van kwade vrouwen'' genoemd, wat suggereert dat zij een [[Heksenwoordenboek#H|heks]], [[Heksenwoordenboek#F|fordodha]], was.
*'''Gwyn ap Nudd''': een [[Heksenwoordenboek#E|elfenkoning]], hij heerst over de [[Heksenwoordenboek#O|onderwereld]] en is aanvoerder van de [[Heksenwoordenboek#W|Wilde Jacht]].
 
==H==
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.