Leer jezelf ecologisch tuinieren/Els: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Regel 6:
De soorten zijn eenhuizig en hebben dus zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen. Deze worden katjes genoemd. De mannelijke katjes zijn langwerpig en hangen. De vrouwelijke katjes staan min of meer rechtop. Na de bevruchting groeien de vrouwelijke katjes uit tot groene, ribbelige kegeltjes. Deze rijpen in de herfst tot de zogenoemde elzenproppen (kegels zonder zaad), die nog wel een jaar aan de boom kunnen blijven zitten.
 
=== ;Ecologie ===
Elzen kunnen uitstekend tegen vochtige omgevingen en ze staan dan ook veelal langs de waterkant of op moerassige grond.
[[Bestand:A sectioned alder root nodule gall.JPG|thumb|left|Doorgesneden wortelknol]]
Elzen leven in [[w:Mutualisme|mutualistische symbiose]] met bacteriën uit het geslacht ''[[w:Frankia|Frankia]]'' die zorgen voor de binding van stikstof uit de lucht. Deze levensgemeenschap bevindt zich in knolletjes aan de wortels. De knolletjes kunnen vuistgroot worden. De els functioneert als groenbemester. Na het omzagen van een els ontstaat er na vijf minuten een kleurverandering die kan variëren van rood tot bruin. Deze kleur wordt voornamelijk gevormd door koolstofmonoxide.
 
=== ;Toepassingen ===
De Els wordt samen met de [[../Italiaanse populier|Italiaanse populier]] in windsingels langs boomgaarden geplant. Doordat de fruitbomen in de luwte staan treedt er minder wind- en stormschade aan de vruchten op wat de oogst ten goede komt. Een windsingel groeit tot een bepaalde hoogte waarna de bomen getopt worden. Op Terschelling werden elzen in elzenhagen rond akkertjes geplant om deze akkertjes te beschermen tegen het stuivende duinzand.
[[Afbeelding:Geknotte els.jpg|thumb|left|Geknotte els]]
Regel 18:
Elzenhout is zacht hout met een rustige nerf en een rossige (Zwarte els) of lichtbruin/gele (Grauwe els) kleur. Het is ideaal om te bewerken, voor het snijden van houten lepels, schalen en andere producten. het is geen handelshout maar valt in de categorie "boerengebruikshout". Aan de lucht is het niet duurzaam, maar onder water is het vrijwel onbeperkt houdbaar - elzen funderingspalen werden vroeger o.a. onder Amsterdam gebruikt.
 
=== ;Medicinaal gebruik ===
Volgens een oud volksgebruik zijn elzenknopjes een effectief middel tegen reuma. Hiervoor moeten de knoppen na het plukken worden gedroogd, waarna er thee van kan worden gezet.<ref>Nijkamp J., Rook R., Slijper H. en Zweers K. (1976). ''De 12 maanden van het jaar.'' Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum.</ref>
 
Een geconcentreerd [[w:maceraat|maceraat]] van de knoppen (bourgeons) van de zwarte els (''Alnus glutinosa'') wordt eveneens gebruikt in de [[w:Edelsteentherapie|gemmotherapie]] (edelsteentherapie) ter verlichting van reumapijnen. De knoppen van de witte els (''Alnus incarnata'') zou deze eigenschappen nog sterker bezitten. <ref>bibip 28-11-2007</ref>
 
=== ;Soorten & cultivars ===
<gallery widths="95">
Bestand:Alnus_cordata.jpg|[[../Hartbladige els|''Alnus cordata'']] (Hartbladige of Italiaanse els)
Bestand:Alnus_glutinosa_flowers.jpg|[[../Zwarte els|''Alnus glutinosa'']] (Zwarte els)
Regel 30:
</gallery>
 
=== ;Waardplant ===
Dit geslacht is [[w:waardplant|waardplant]] voor onder andere:
<gallery widths="95">
Afbeelding:Elzenhaantjes closeup.jpg|[[w:Elzenhaantje|Elzenhaantje]] (''Agelastica alni'')
</gallery>
 
=== ;Referenties ===
{{references}}
{{commonscat|Alnus}}
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.