Leer jezelf ecologisch tuinieren/Grassenfamilie: verschil tussen versies

De '''Grassenfamilie''' (botanische naam: ''Gramineae'' of ''Poaceae'': beide namen zijn toegestaan) is één van de succesvolste plantenfamilies op aarde. Er bestaan ongeveer 8000 soorten. Leden van deze familie komen op alle werelddelen voor. Zelfs op Antarctica groeit nog een smele-soort.

 

Grassen zijn als gras goed herkenbaar: ze hebben een vrij karakteristiek bouwplan. Sommige kenmerken bevinden zich aan de stengel en het blad, andere aan de bloeiwijze.

 

De [[../Plantkunde/Blad|bladen]] zijn lang, smal en parallelnervig. In de lengte van het blad lopen vaak ribben. Het blad dat begint op een verdikking van de stengel, die knoop genoemd wordt. Het eerste deel van het blad vormt een koker rond de [[../Plantkunde/Stengel|stengel]]. Deze koker wordt schede genoemd. Naar boven toe wordt de omsluiting van de stengel door de schede minder volledig, hier kan dan aan de randen van de schede een vlies zijn gevormd. Het tweede deel staat af van de stengel en wordt bladschijf genoemd. Bij het topblad van de stengel heet dit het vlagblad. Op de overgang tussen deze twee delen is vaak een vliesje (het tongetje of [[w:Ligula|Ligula]]) of een rij haartjes te vinden. De voet van het afstaande deel van het blad omsluit de stengel vaak gedeeltelijk, aan weerszijden van deze gedeeltelijke omsluiting zijn ook vaak korte vliesjes te vinden, de [[w:oortje (plant)|oortjes]].

 

[[Bestand:Grasaartje.png|Grasaartje|thumb|left|'''Grasaartje'''<br /><br />A="volledig" aartje met een bloeiende bloem<br />B = stamper<br />C = helmhokjes<br />D= onderste kelkkafje<br />E = bovenste kelkkafje<br />F= bovenste kroonkafje (palea) al dan niet met korte naald<br />G = onderste kroonkafje (Lemma) al dan niet met grotere naald<br />H = stamper en overige bloemdelen in niet uiteengevouwen staat]]

Grassen zijn windbestuivers. Hierdoor ontbreken felgekleurde [[../Plantkunde/Bloem|bloemblaadjes]]. De bloeiwijze is vaak groenig en vormt veel stuifmeel. Vrij veel mensen vertonen een allergische reactie tegen stuifmeel. Zij krijgen [[w:hooikoorts|hooikoorts]].

Daarna komen de eigenlijk bloemonderdelen: lodiculae, meeldraden en de stamper. De lodiculae zijn kleine schubjes die bij het begin van de bloei gaan zwellen en zo lemma en palea uit elkaar duwen. Hierdoor krijgen de meeldraden en de stamper ruimte om zich uiteen te gaan vouwen.

 

De aartjes kunnen op verschillende wijzen de bloeiwijze vormen. Die bloeiwijze bevindt zich altijd boven in de plant en vormt het meest kenmerkende onderdeel van de grashalm. Die bloeiwijze bestaat vrijwel altijd uit meer aartjes, maar het kan soms voorkomen dat die maar uit één enkele aartje bestaat.

 

[[Bestand:Zachte dravik in bloei Bromus mollis.jpg|thumb|[[../Zachte dravik|Zachte dravik]]]]

 

De typische '''grasgeur''' wordt veroorzaakt door [[w:cis-3-hexeen-1-ol|cis-3-hexeen-1-ol]].

 

Het blad met al of niet een stukje stengel wordt door grazende dieren gegeten en de zaden vormen zo'n 80% van het voedsel van de mens. Een aanzienlijk deel van de rest van ons voedsel wordt gevormd door de grazende dieren die ook weer van gras afhankelijk zijn. Kortom, onze afhankelijkheid van de familie der grassen bedraagt zo'n 95% van onze voedselbehoefte. Vegetaties waar grassen in domineren worden graslanden genoemd.

 

De mens eet alleen de zaden van grassen. Die bevatten geen cellulose, maar hoofdzakelijk zetmeel. Soms kunnen de zaden tot wel 20% suiker bevatten, zoals bij [[../Suikermaïs|Suikermaïs]], waarvan de onrijpe zaden als groente gegeten wordt. Wij zijn grassoorten gaan veredelen die zo veel mogelijk energie in hun zaadproductie stoppen in plaats van in celwanden en nerven.

 

Al eeuwen wordt gras door de mens gebruikt, en dan met name in de vorm van grasvelden. Dergelijke grasvelden dienen uiteenlopende doelen: van decoratie van een tuin (wordt dan gazon genoemd) of park tot het gebruik als sportveld.

 

Een volledige '''lijst van geslachten van de Grassenfamilie''' (Poaceae) die in België en Nederland voorkomen:

Bestand:Ricegrass.jpg|''[[../Achnatherum|Achnatherum]]''

Bestand:afbeelding gezocht|''[[../Aeluropus|Aeluropus]]''

Bestand:afbeelding gezocht|''[[../Arthrostylidium|Arthrostylidium]]''

Bestand:afbeelding gezocht|''[[../Avellinia|Avellinia]]''

Bestand:Beckmannia_syzigachne_01.jpg|''[[../Beckmannia|Beckmannia]]''

Bestand:Bellardiochloa violacea - Botanischer Garten München-Nymphenburg - DSC07892.JPG|''[[../Bellardiochloa|Bellardiochloa]]''

*''[[w:Atractantha|Atractantha]]''

*''[[w:Aulonemia|Aulonemia]]''

*''[[w:Blepharidachne|Blepharidachne]]''

*''[[w:Calamagrostis|Calamagrostis]]''

|}

 

De soorten staan beschreven in de hoofdstukken over de geslachten.

 

In het [[w:Cronquist systeem|Cronquist systeem]] (1981) was de plaatsing van de familie in diens orde ''[[w:Cyperales|Cyperales]]''.

 

{{bron|bronvermelding=[[w:Lijst_van_geslachten_van_de_grassenfamilie|Wikipedia: Lijst_van_geslachten_van_de_grassenfamilie]]}}