Hekserij/Hekserij in Europa: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k typootje
→‎Mythen: paar kleine aanpassingen
Regel 17:
[[Bestand:Odysseus Circe Met 41.83.jpg|thumb|Odysseus achtervolgt Circe, ca. 440 v.Chr.]]
[[Bestand:Medeia child Louvre K300.jpg|thumb|Medea doodt één van haar kinderen, ca. 330 v.Chr.]]
Uit de klassieke Griekse en Romeinse literatuur zijn veel beschrijvingen bekend van vrouwen en van kwaadaardige wezens die gebruikmaken van schadelijke magie. Zo wordt Circe, die weliswaar van goddelijke oorsprong is, vaak ook als heks beschouwd. Medea wordt zelfs nog als boosaardiger beschreven. Zij was een priesteres van [[Heksenwoordenboek/H|Hekate]] en stond in contact met de duistere krachten van de onderwereld. Net als Circe werd zij het archetype van de heks zoals ze later in middeleeuwen en vroegmodern Europa werd opgevat. In het oude Griekenland en Rome was elke aanwijzing voor een associatie met Hekate een teken van hekserij. Zo bestond er In de vroege geschiedenis van Griekenland een speciale groep van rituele experten, de ''goetes'', zieners die als bemiddelaars optraden tussen de levenden en de pas gestorvenen. Zij waren gespecialiseerd in begrafenisrituelen en riepen daarbij vaak Hekate aan als godin van de onderwereld. Geleidelijk aan breidden zij echter hun domein uit. Zij kregen de reputatie dat zijn geesten en [[Heksenwoordenboek/D|daimones]]<ref>In de Griekse opvatting waren deze 'demonen' niet noodzakelijk boosaardig zoals in de middeleeuwen werd gedacht. Ze konden ook goede bedoelingen hebben met de mens.</ref> aan zich konden laten gehoorzamen om te helpen bij hun magische praktijken. Terwijl zij aanvankelijk dus een gewaardeerde sociale functie vervulden, werden zij allengs beschouwd als kwaadaardige figuren. De naam voor hun praktijken, ''goeteia'', wordt vaak vertaald als 'hekserij'.
 
De naam voor hun praktijken, ''goeteia'', wordt vaak vertaald als 'hekserij'. Andere vreselijke voorstellingen uit de literatuur zijn Horatius' ''Canidia'', die in kerkhoven ronddwaalt, op zoek naar organen van lijken om magische dranken mee te bereiden, en ''Eritho'' van de Romeinse dichter [[w:Marcus Annaeus Lucanus|Lucanus]]. Eritho werd afgebeeld als een gruwelijk, sinister, halfdemonisch wezen dat lijken roofde, planten deed verwelken en de lucht vergiftigde. Lucanus beschrijft in zijn Phasalia hoe ze een dode van het slagveld meesleept en in het woud tot leven wekt, om uit zijn mond berichten van de onderwereld te ontvangen.

Verhalen als deze geven enig inzicht wie in het oude Griekenland en Rome als heks werd beschouwd. Hoewel het kwaad in deze literaire voorstellingen meestal aan vrouwelijke figuren wordt toegeschreven, blijkt dit in de praktijk niet helemaal te kloppen. Uit niet-literaire bronnen zoals vervloekingen, vaak in loden tabletten gegrift , en uit andere aanwijzingen blijkt dat mannen als beoefenaars van magie even sterk of mogelijk zelfs sterker vertegenwoordigd waren als vrouwen.
 
Een wezen dat in het Grieks-Romeins geloof voorkomt als personificatie van het kwaad is de ''strix'' (Latijn voor ‘schreew-uil’, ook een vrouwelijk, [[Heksenwoordenboek/V|vampier]]achtig wezen dat ‘s nachts uitvliegt en jaagt op kinderen van mensen om hun bloed op te zuigen. Ook de ''[[Heksenwoordenboek/L|lamia]]'' is een nachtwezen dat op kinderen van andere vrouwen jaagt. Zij zijn niet identiek aan menselijke heksen, maar lijken er toch mee verwant. Uiteindelijk zouden deze strix en lamia in het Middellandse Zeegebied wel de betekenis krijgen van ‘heks’. Beschrijvingen als deze wijzen ook op de steeds terugkerende associatie van vrouwen met de nacht en duistere krachten, een erotiserend voorgestelde dreiging die belichaamd wordt in vrouwelijke monsters.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.