Verklarende woordenlijst biologie voor het secundair onderwijs/R: verschil tussen versies

__NOTOC__

{{Woordenboek Index}}

 

<br />[[w:rachitis| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:rangorde| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:ras#Biologie| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />

Enzymen zijn reactiespecifiek omdat elk enzym een eigen substraat heeft wat het kan omzetten. Zo kan {{vw|M|maltase}} enkel {{vw|M|maltose}} omzetten en bv. niet het er op gelijkende {{vw|L|lactose}}.

<br />[[w:Ernst_Haeckel| Zie Wikipedia]]<br/>

# Receptor kan synoniem zijn voor [[../Z#zintuig|zintuig]].

# Met receptor wordt ook het uiteinde van een vw|Z|zenuwcel}} dat signalen opvangt bedoeld [[w:receptor| Zie Wikipedia]].

# Een eiwit dat een specifieke molecule kan binden noemt men eer receptoreiwit. [[w:receptoreiwit| Zie Wikipedia]]. Dergelijke receptoreiwitten komen vaak voor in celmembranen.

# Immuunreceptoren zijn receptoren die een rol spelen bij het doorzenden van signalen in het {{vw|I|immuunsysteem}}.

<br />[[w:recessief_(genetica)| Zie Wikipedia]]<br/>

Een reciproke kruising is een monohybride kruising waarbij men de fenotypen van de geslachten omkeert.

De reciproke kruising van een mannelijke zwarte rat met een vrouwelijke bruin rat '''(♂zwart x ♀bruin)''' is de kruising tussen een mannelijke bruine rat en een vrouwelijke zwarte rat '''(♂bruin x zwart♀)'''.

 

<br />[[w:recombinant_DNA| Zie Wikipedia]]<br/>

 

<br />[[w:recombinatie_(genetica)| Zie Wikipedia]]<br/>

 

[[../E#endeldarm|Zie endeldarm]]

<br />[[w: rectum| Zie Wikipedia]]<br/>

 

Recycling, recycleren, is het omzetten van afval naar nieuwe grondstoffen. Voorbeeld: het terugwinnen van lood uit auto-accu's.

<br />

 

<br />[[w:redoxreactie| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:reducent| Zie Wikipedia]]<br/>

zie [[Verklarende woordenlijst biologie voor het secundair onderwijs/M#meiose/meiosis|meiose]]

<br />[[w:reductiedeling| Zie Wikipedia]]<br/>

 

<br />[[w:reflex_(biologie)|Zie Wikipedia]]<br/>

 

[[File:Anatomy and physiology of animals A reflex arc.jpg|thumb|right|Reflexboog]]

<br />[[w:reflexboog|Zie Wikipedia]]<br/>

 

<br />

 

[[w:refractaire periode| Zie Wikipedia]]<br/>

:Gebaseerd op het [[../#Biologielexicon VOB|biologielexicon VOB]]

<br />[[w:regeneratie| Zie Wikipedia]]<br/>

Eiwit of hormoon dat bepaalde activiteiten kan doen afnemen. Sommige remstoffen verlagen bijvoorbeeld de activiteit van een enzym door de rruimtelijke structuur van het enzym te wijzigen.

<br />[[w:renine| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:replicatie_(DNA)| Zie Wikipedia]]<br/>

Repolarisatie is het terugkeren naar de rustpotentiaal, na doortocht van een impuls doorheen de celmembraan van een zenuwcel. Dit gebeurt door het uitstoten van K⁺-ionen doorheen K-spanningskanalen in de celmembraan.

<br />

<br />[[w:reptielen| Zie Wikipedia]]<br/>

Residulucht is de lucht die achterblijft in de longen na diep uitademen.

<br/>

Resistentie is erfelijk verworven weerstand tegen giftige stoffen of tegen ziekteverwekkers. Organismen kunnen door mutatie resistentie verwerven. Zo kunnen bacteriën bijvoorbeeld resistent worden tegen antibiotica. Sommige planten kunnen bijvoorbeeld ook resistentie verwerven tegen bepaalde schimmels.

<br />[[w:resistentie| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:resorptie| Zie Wikipedia]]<br/>

[[../A#ademhaling|zie ademhaling]]

<br />[[w:respiratie| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:respons| Zie Wikipedia]]<br/>

Dit is de reactie van een organisme op een prikkel, dus een verandering in de uitwendige of inwendige omgeving.

<br />[[w:restrictie-enzym| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:resusantagonisme| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:resusfactor#Het resusbloedgroepsysteem| Zie Wikipedia]]<br/>

Retrovirussen hebben hun erfelijk materiaal onder de vorm van RNA. Bij de infectie van een gastheercel wordt de in het virale RNA vastgelegde genetische code naar DNA gekopieerd. Daartoe bevat dit retroviraal RNA een gen voor [[#reverse-transcriptase|reverse-transcriptase]]. Het meest bekende retrovirus is het {{vw|H|HIV}}.

<br />[[w:retrovirus_(virologie)| Zie Wikipedia]]<br/>

Reverse-transcriptase is een enzym dat RNA in DNA kan omzetten. Normaal hebben cellen enkel enzymen om DNA naar RNA om te zetten (tijdens het {{vw|T|transcriptie}}proces. Retrovirussen smokkelen via hun RNA dit gen binnen in de hun 'gastheercel'. Door dit gen gaat de gastheercel dan reverse-transcriptase aanmaken. Dit zorgt ervoor dat het virale RNA gekopieerd wordt in DNA. Dit stukje DNA kan zich incorporeren in het DNA van de gastheercel. Via de normale celdeling wordt het dan mee gekopieerd, zodat alle nakomelingen van de geïnfecteerde cel ook het virale genoom bezitten. Bepaalde kankers worden veroorzaakt door retrovirussen.

<br />[[w:reverse-transcriptase| Zie Wikipedia]]<br/>

Zie [[#RNA|RNA]]

<br />[[w:ribonucleïnezuur| Zie Wikipedia]]<br/>

[[File:Beta-D-Ribofuranose.svg|right|thumb|ribose]]

Ribose is een {{vw|M|monosacharide}}, meer bepaald een {{vw|P|pentose}} met brutoformule C₅H₁₀O₅. Ribose is de sacharose in een {{vw|N|nucleotide}} van [[#RNA|RNA]]. Het is eveneens de monosacharidecomponent van {{vw|A|ATP}}.

<br />[[w:ribose| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:Ribosomaal_RNA| Zie Wikipedia]]<br/>

[[File:Ribosome shape.png|right|thumb|Model van een ribosoom van ''E.coli'' bestaande uit een 50S- (rood) en een 30S-onderdeel (blauw).]]

<br />[[w:ribosoom| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:RNA| Zie Wikipedia]]<br/>

Dit is het {{vw|E|enzym}} dat verantwoordelijk is voor de {{vw|T|transcriptie}} van {{vw|D|DNA}} naar {{vw|M|mRNA}}.

<br />[[w:RNA-polymerase| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:RNA-virus| Zie Wikipedia]]<br/>

Het ronde venster bevindt zich onder het ovale venster op de scheiding tussen midden- en binnenoor. Een drukgolf die via de stijgbeugel het ovale venster naar binnen duwt, zorgt ervoor dat het ronde venster naar buiten wordt gedrukt.

<br />[[w:rond venster| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:verrotting| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:rRNA| Zie Wikipedia]]<br/>

[[File:Whale skeleton.png|thumb|right|Bij de huidige walvissen vormen enkele bekkenbeenderen (C) rudimentaire organen]]

<br />[[w:rudimentair_anatomie)| Zie Wikipedia]]<br/>

<br />[[w:ruggenmerg| Zie Wikipedia]]<br/>

Nemen we een zenuwcel die niet geprikkeld wordt. Met behulp van zeer gevoelige elektrodes kan men vaststellen dat er een potentiaalverschil heerst tussen de buiten- en de binnenkant van de plasmamembraan (een gemiddelde van -70 mV). Dit potentiaalverschil in rusttoestand noemt men de rustpotentiaal.

 

Nu blijkt dat de kaliumionen gemakkelijker naar buiten stromen, dan de natriumionen naar binnen. Hoe meer kaliumionen naar buiten stromen, hoe groter de negatieve lading wordt aan de andere kant van de membraan. Deze toenemende negatieve lading remt het naar buiten stromen van de kaliumionen af. Bovendien zitten in de membraan z.g. natrium-kaliumpompen, dit zijn eiwitcomplexen die actief natriumionen naar buiten pompen en kaliumionen naar binnen. Beide processen samen hebben tot gevolg, dat er zich uiteindelijk een evenwicht instelt waarbij aan de binnenkant van de membraan een grotere concentratie is aan negatieve ionen dan er buiten; de binnenzijde van de membraan is dus negatief geladen t.o.v. de buitenzijde. Het resulterend potentiaalverschil noemt men de rustpotentiaal van de cel (gemiddeld ca. - 70mV voor een neuron).

<br />[[w:rustpotentiaal| Zie Wikipedia]]<br/>

Het ruw {{vw|E|endoplasmatisch reticulum}} is in tegenstelling tot het {{vw|G|glad endoplasmatisch reticulium}} bekleed met [[#ribosoom|ribosomen]]

<br />[[w:ruw endoplasmatisch reticulum| Zie Wikipedia]]<br/>