Periodiek systeem/Geschiedenis: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 3:
Anno 2006 zijn er 111 elementen aangetoond, waarvan sommige zoals goud, zilver, ijzer en koper zijn al heel lang bekend zijn. Zij werden namelijk in de prehistorie gebruikt. Het duurde echter tot 1669 tot er weer een nieuw element werd ontdekt. {{w|Hennig Brand}} isoleerde ''fosfor'' uit menselijke urine. In de daaropvolgende 200 jaar werden regelmatig tot dan toe onbekende elementen ontdekt en er werden steeds meer eigenschappen van de elementen bekend.Hierdoor groeide de kennis van de elementen, en werd stukje bij beetje het overzicht bijeen gepuzzelt.
=== Elementenreeksen ===
In 1817 merkte {{w|Johann Döbereiner}} op dat de atoommassa van het element ''strontium'' tussen dat van ''calcium'' en ''barium'' in lag (zie de tabel), en dat de drie elementen vergelijkbare, overeenkomstige eigenschappen vertoonden. ▼
{| class="taxobox" class="plainlinks" cellspacing=0 cellpadding=3 style="width:100 ; background: white; border-collapse: collapse; border: solid 1px gray; float: left; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; font-size: 95%; z-index: 2; clear: right;"
| || bgcolor="#8080FF" | '''Element'''
Regel 18 ⟶ 17:
| bgcolor="#C0C0C0" | 137,327 u
|}
▲In 1817 merkte {{w|Johann Döbereiner}} op dat de atoommassa van het element ''strontium'' tussen dat van ''calcium'' en ''barium'' in lag (zie de tabel), en dat de drie elementen vergelijkbare, overeenkomstige eigenschappen vertoonden.
Twaalf jaar later, in 1829, was er een aantal van dit soort rijtjes bekend. Samen met de [[Periodiek systeem/Halogenen|halogenen]] ''chloor'', ''broom'' en ''jodium'' en de [[Periodiek systeem/Alkalimetalen|alkalimetalen]] ''lithium'', ''natrium'' en ''kalium'' werden het principe van deze reeksen bekend als de ''wet van de triaden''(van het Griekse τριάς, drie). Het element uit het midden van een triade had eigenschappen die het gemiddelde waren van de twee buitenste elementen. Döbereiner deelde hiertoe dertig van de toen 53 bekende elementen in in dit soort triaden. Tevens kon hij met behulp van deze theorie bijvoorbeeld de atoommassa van ''broom'' voorspellen.
Deze kijk op de elementen werd erg populair. Tussen 1829 en 1858 ontdekten enkele wetenschappers dat de onderlinge relaties niet beperkt bleven tot triaden. Het element ''fluor'' werd bijvoorbeeld toegevoegd aan de halogenen, en vormde zo een viertal, en er werden nog meer rijtjes "verlengd" zodat ''zuurstof'', ''zwavel'', ''seleen'', ''telluur'' en ''stikstof'', ''fosfor'', ''arseen'', ''antimoon'', ''bismut'' ontstonden.
=== De vorming van een Periodiek systeem ===
Het duurde tot 1862 voordat de triaden en de daarop volgende rijtjes aan elkaar gekoppeld werden tot het eerste periodiek systeem, namelijk de {{w|Tellurische helix}} (''La vis tellurique''). De Franse geoloog {{w|Beguyer de Chancourtois}} rangschikte de elementen langs een spiraal rondom een cylinder gewikkeld, op volgorde van atoommassa. Hierdoor kwamen de triaden onder elkaar te staan, en de elementen met bijna gelijke atoommassa naast elkaar. Elementen met vergelijkbare eigenschappen verschenen daardoor onder elkaar. Later bleek zijn systeem naast elementen ook ionen en verbindingen te bevatten.
Een jaar later, in 1863, classificeerde de Britse chemicus {{w|John Newlands}} 56 elementen in 11 groepen gebaseerd op hun overeenkomstige eigenschappen. Daarbij merkte hij op dat eigenschappen van elementen regelmatig terugkeerden met tussenpozen van acht elementen. In 1864 publiceerde hij zijn tabel als de '''wet van de octaven''' (hierbij refererend naar de [[w:octaaf (muziek)|octaaf]] uit de muziek, met een interval van zeven). Hoewel deze ''octaafwet'' door veel van zijn tijdgenoten bespot werd, was er niemand die de wet onderuit kon halen. Achteraf blijkt dat vanaf ''calcium'' de wet niet meer geldt, omdat dan de [[Periodiek systeem/Overgangsmetalen|overgangsmetalen]] komen. Vanaf calcium herhaalt het geheel zich, tot de lanthaniden en actiniden komen, om de 18 elementen. Na ''barium'' bestaat de cyclus uit een serie van
=== Tabel van Mendelejev ===
{| border=1 class="taxobox" class="plainlinks" cellspacing=0.1 cellpadding=3 style="width:100 ; background: white; border-collapse: collapse; border: solid 1px gray; float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; font-size: 95%; z-index: 2; clear: right;"
|-
| |||