Hekserij/Hekserij in Europa: verschil tussen versies

Dat 'heks' en 'hekserij' zo'n negatieve lading hebben gekregen, is terug te voeren op de strijd die de katholiekeKatholieke kerkKerk in het westenWesten heeft gevoerd tegen ketters en 'heidenen'. Hiermee werden in het algemeen mensen bedoeld die een religieuze overtuiging aanhingen die voorafging aan een van de monotheïstische [[Religieus woordenboek/A|Abrahamitische religies]]: jodendom, christendom en islam. Voordien waren heksen, of hoe men ze ook noemde, gewoon wijze vrouwen. Zo deden binnen Germaanse, Keltische of andere pre-christelijke culturen de 'heidense' [[Heksenwoordenboek/S|shamanen]], priesters en priesteressen dienst als genezer, psycholoog, vroedvrouw, medium en magiër. Dat veranderde drastisch tijdens de heksenvervolgingen. Toen kon zelfs elke (meestal) oudere, wat vreemd uitziende vrouw of man ervan verdacht worden een heks te zijn, en dus vervolgd worden. De beeldvorming rondom de heks is dus sterk beïnvloed door het christendom.

In de oudheid ging men erervan vanuituit dat magie werkte. Het gevolg van dat geloof, was dat men in bepaalde gevallen, wanneer de magie schadelijk werd bevonden, ertegen moest optreden. In het algemeen werd het getolereerd zolang het niet werd gebruikt om er iemand mee kwaad te doen. Zo vermeldde de Twaalftafelenwet, het eerste belangrijke Romeinse wetboek, ook het uitspreken van boze spreuken als misdaad: ''Qui malum carmen incantassit'' ("Wie een slecht lied heeft gezongen"). In het algemeen focuste de wetgeving in de oudheid zich op het effect van een magische handeling, niet op de handeling zelf, waardoor magie op zich niet dus niet verboden was. Ook al was het vaak moeilijk om een correcte wettelijke analyse te geven van wat er gebeurd was, werd, zolang geen misdaad gepleegd was, wettelijk niet opgetreden. Pas met de christianisatie zou hekserij in de categorie van misdaad terechtkomen.

Hoewel dit geloof ook al in de oudheid bestond, werd de term met name tijdens de heksenvervolgingen uit de late middeleeuwen en de renaissance gehanteerd als 'verklaring' voor ongelukken zoals mislukte oogsten, ziekten van het vee en ongevallen. Het hoefde niet eens zo spectaculair te zijn, want ook luizen of het verlies van een voorwerp, het zuur worden van de melk en elke denkbare tegenslag werd al gauw toegeschreven aan een heks of zwarte magiër. Sommige heksen zouden ook in staat zijn om problemen te veroorzaken door er gewoon aan te denken. Dat bestaande [[Heksenwoordenboek/V|volksgeloof]] werd door de Rooms-katholiekeKatholieke Kerk tijdens de renaissance gedemoniseerd. Geloofd werd dat achter de maleficia iemand zat die een pact met de [[Heksenwoordenboek/D|duivel]] had gesloten. Alles wat mis ging werd toegeschreven aan heksen, wat resulteerde in vervolging en veroordeling.