Nederlands/Grammatica/Persoonlijke voornaamwoorden/Hen, hun of zij: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →Discussie: Volgorde thematisch logischer; de regel zelf dient het eerste ter sprake te komen |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 2:
[[Image:Plume pen w.png|left|50px|Eerste hulp bij Nederlands]][[Image:Plume pen w.png|right|50px|Eerste hulp bij Nederlands]]<br><center>'''[[Nederlands/Eerste hulp|Keer terug naar het menu "Eerste hulp" door hier te klikken]]'''<!--kan iemand hier een mooi klikvenster van maken aub of iets dergelijks--></center>
Het juiste gebruik van de persoonlijke voornaamwoorden ''zij'' (''ze''), ''hen'' en ''hun'' is een aanhoudende bron van verwarring. Kortweg is ''hen'' de [[w:accusatief|accusatief]]vorm en ''hun'' de [[w:datief|datief]]vorm of [[w:genitief|genitief]]vorm ([[w:bezittelijk voornaamwoord|bezittelijk voornaamwoord]]). Dit onderscheid tussen een datief- en accusatiefvorm komt in het Nederlands alleen voor bij de derde persoon meervoud, terwijl het in andere talen zoals het [[Duits]] veel algemener is. Ter vergelijking: ''mij''/''me'', ''jou''/''je'', ''hem'', ''haar'', ''ons'', ''jullie'' kunnen alle zowel als accusatief als datief worden gebruikt.▼
Het woordje ''hun'' is dus volgens de officiële grammatica's een bezittelijk voornaamwoord voor de derde persoon meervoud en een persoonlijk voornaamwoord voor de derde persoon meervoud bij het meewerkend voorwerp. Na een voorzetsel en als lijdend voorwerp dient men ''hen'' te gebruiken, de onderwerpsvorm is ''zij''.▼
De onderwerpsvorm derde persoon meervoud is van oorsprong ''zij'', maar die vorm valt samen met het persoonlijk voornaamwoord van de derde persoon enkelvoud vrouwelijk. Om verwarring te voorkomen treft men ook wel vormen als ''zullie'' aan, samengesteld uit ''zij + lui'', en ''hullie'', uit ''hun + lui''. Ook ''hullie'' komt dialectisch voor (cfr. het Afrikaanse "hulle"). Het is afgeleid van "hunlieden", en valt daarmee in dezelfde categorie als "jullie" (uit "gijlieden, jijlieden"). In de standaardtaal is ''hullie'' incorrect.▼
==Regels==
Regel 45 ⟶ 49:
: ''Jan geeft een boek <u>aan hen</u> = Jan geeft <u>hun</u> een boek''
== Onduidelijkheid en discussie ==
Voor veel mensen is het niettemin onduidelijk of in bepaalde contexten ''hen'' of ''hun'' gebruikt dient te worden. Vaak kan zo'n zin anders worden geschreven, waardoor dit dilemma omzeild wordt. Zo kan "ik rook volgens hen te veel" prima worden herschreven tot: "Zij vinden dat ik te veel rook".
Tegenwoordig vervaagt met name in de gesproken taal dit onderscheid tussen de voorwerpsvormen ''hen'' en ''hun'' dan ook steeds meer. Volgens de [[w:Algemene Nederlandse Spraakkunst|Algemene Nederlandse Spraakkunst]] kan in geval van verwisseling van deze twee naamwoorden meestal niet worden gesproken van een fout, omdat het gebruik ervan aan het evolueren is en het onderscheid ''hen'' vs. ''hun'' van zichzelf eigenlijk al geheel kunstmatig is; het is in de 17e eeuw bedacht door [[w:Christiaen van Heule|Christiaen van Heule]] in zijn werk ''De Nederduytsche Grammatica ofte Spraec-konst'' (1625)<ref>[http://www.ernieramaker.nl/schrijfsels.php?tekst=henhun Hen/hun door E. Ramaker]</ref>) . ▼
▲Kortweg is ''hen'' de [[w:accusatief|accusatief]]vorm en ''hun'' de [[w:datief|datief]]vorm of [[w:genitief|genitief]]vorm ([[w:bezittelijk voornaamwoord|bezittelijk voornaamwoord]]). Dit onderscheid tussen een datief- en accusatiefvorm komt in het Nederlands alleen voor bij de derde persoon meervoud, terwijl het in andere talen zoals het [[Duits]] veel algemener is. Ter vergelijking: ''mij''/''me'', ''jou''/''je'', ''hem'', ''haar'', ''ons'', ''jullie'' kunnen alle zowel als accusatief als datief worden gebruikt.
▲Het woordje ''hun'' is dus volgens de officiële grammatica's een bezittelijk voornaamwoord voor de derde persoon meervoud en een persoonlijk voornaamwoord voor de derde persoon meervoud bij het meewerkend voorwerp. Na een voorzetsel en als lijdend voorwerp dient men ''hen'' te gebruiken, de onderwerpsvorm is ''zij''.
▲De onderwerpsvorm derde persoon meervoud is van oorsprong ''zij'', maar die vorm valt samen met het persoonlijk voornaamwoord van de derde persoon enkelvoud vrouwelijk. Om verwarring te voorkomen treft men ook wel vormen als ''zullie'' aan, samengesteld uit ''zij + lui'', en ''hullie'', uit ''hun + lui''. Ook ''hullie'' komt dialectisch voor (cfr. het Afrikaanse "hulle"). Het is afgeleid van "hunlieden", en valt daarmee in dezelfde categorie als "jullie" (uit "gijlieden, jijlieden"). In de standaardtaal is ''hullie'' incorrect.
▲Tegenwoordig vervaagt met name in de gesproken taal dit onderscheid tussen de voorwerpsvormen ''hen'' en ''hun'' steeds meer. Volgens de [[w:Algemene Nederlandse Spraakkunst|Algemene Nederlandse Spraakkunst]] kan in geval van verwisseling van deze twee naamwoorden meestal niet worden gesproken van een fout, omdat het gebruik ervan aan het evolueren is en het onderscheid ''hen'' vs. ''hun'' van zichzelf eigenlijk al geheel kunstmatig is; het is in de 17e eeuw bedacht door [[w:Christiaen van Heule|Christiaen van Heule]] in zijn werk ''De Nederduytsche Grammatica ofte Spraec-konst'' (1625)<ref>[http://www.ernieramaker.nl/schrijfsels.php?tekst=henhun Hen/hun door E. Ramaker]</ref>) .
Vaak kunnen ''hun'' en ''hen'' gewoon vervangen worden door ''ze'', al is dit qua stijl iets informeler: ''ik help hen'' wordt dan ''ik help ze''; ''ik geef hun een boek'' wordt ''ik geef ze een boek''. Echter als de klemtoon op ''hen'' of ''hun'' ligt kan dit niet: ''ik help hen en niet jullie'' kan niet geformuleerd worden als *''ik help ze en niet jullie''. Dit gebruik is overigens niet aan te bevelen in formele teksten zoals sollicitatiebrieven, omdat het tot de informele taal behoort.
| |||