Leer jezelf ecologisch tuinieren/Wilg: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vangelis (overleg | bijdragen)
wiu
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Regel 2:
__NOTOC__
{{Leer jezelf ecologisch tuinieren|Afbeelding=Knotwilgen_bij_oudewater_februari_2003.jpg}}
'''Wilg''' (''Salix'') is een geslacht van tweehuizige bomen en struiken uit de [[../Wilgenfamilie|Wilgenfamilie]] (''Salicaceae''). Wilgen zijn bladverliezende bomen met verspreide bladstand. De knop heeft één knopschub. De [[../Plantkunde/Bloem|bloem]] van de wilg heeft de vorm van katje en groeit uit de zijknoppen van een éénjarige twijg. De wilgenkatjes zitten of staan, dit in tegenstelling tot populieren die hangende katjes hebben.
 
[[Afbeelding:Knotwilgen_geknot_bij_oudewater_februari_2003.jpg|thumb|Zojuist geknotte knotwilgen
]]
'''Wilg''' (''Salix'') is een geslacht van tweehuizige bomen en struiken uit de Wilgenfamilie (''Salicaceae''). Wilgen zijn bladverliezende bomen met verspreide bladstand. De knop heeft één knopschub. De [[../Plantkunde/Bloem|bloem]] van de wilg heeft de vorm van katje en groeit uit de zijknoppen van een éénjarige twijg. De wilgenkatjes zitten of staan, dit in tegenstelling tot populieren die hangende katjes hebben.
 
De pluizige [[../Plantkunde/Zaad|zaden]] worden door de wind verspreid maar zijn slechts korte tijd kiemkrachtig. De meeste soorten zijn te vermenigvuldigen door middel van [[../Stekken|stekken]].
 
Wilgen zijn [[w:pioniersoort|pioniersoort]]en met een grote lichtbehoefte. Wilgen komen in Nederland veel voor langs sloten. Wilgen houden namelijk over het algemeen van een vochtige bodem en groeien zeer snel.
 
== Ecologie ==
Wilgen zijn pioniersplanten, die met name ontkiemen in [[w:ooibos|ooibos]]sen op de grens van land en water. Doordat de wortels de grond luchtig maken en door de humusvorming van blad en takafval wordt de grond geschikt voor soorten die volgen als [[../Es|Es]] en [[../Eik|Eik]].
 
Wilgen worden over het algemeen niet oud. De [[w:watermerkziekte|watermerkziekte]] en torsiekrachten van de wind zorgen dat een wilg meestal niet ouder dan veertig tot vijftig jaar wordt.
 
Wilgen zijn voor insecten een belangrijke leverancier van stuifmeel. Met name diverse solitaire [[../Dieren#Bij|bijen]] zijn afhankelijk van bloeiende wilgen. Het geslacht Salix omvat ongeveer driehonderd soorten, waarvan er een twaalftal in Nederland en België voorkomen.
 
; Soorten
== Wilgensoorten ==
<gallery widths="95">
Het geslacht Salix omvat ongeveer driehonderd soorten, waarvan er een twaalftal in Nederland en België voorkomen.
<!-- ImageNeeded.png|[[../NLnaam|NLnaam]] (''Latijn'') -->
[[Image:Salix-viminalis.JPG|thumb|Katwilg of teenwilg]]
*0305 Insekten PICT5039.JPG|[[../Amandelwilg|Amandelwilg]] (''Salix triandra'')
*Bandwilg Salix 'Sekka' bloeiwijze.jpg|[[../Bandwilg|Bandwilg]] (''Salix'' 'Sekka', synoniem: ''Salix sacchalinensis'' 'Sekka' - verwilderd)
*Salix daphnoides Bra62.png|[[../Berijpte wilg|Berijpte wilg]] (''Salix daphnoides'' - verwilderd)
*Salix purpurea 003.jpg|[[../Bittere wilg|Bittere wilg]] (''Salix purpurea'')
Westliche Honigbiene, Apis mellifera auf Weidenkätzchen, Salix 06.JPG|[[../Boswilg|Boswilg]] (''Salix caprea'')
* ImageNeeded.png|[[../Duitse dot|Duitse dot]] (''Salix dasyclados'')
*Salix aurita 006.jpg|[[../Geoorde wilg|Geoorde wilg]] (''Salix aurita'')
*Salix cinerea infructescence.jpg|[[../Grauwe wilg|Grauwe wilg]] (''Salix cinerea'' subsp. ''cinerea'')
* Salix-viminalis.JPG|[[../Katwilg|Katwilg]] (''Salix viminalis'')
*Salix fragilis 003.jpg|[[../Kraakwilg|Kraakwilg]] (''Salix fragilis'')
*Salix repens a2.jpg|[[../Kruipwilg|Kruipwilg]] (''Salix repens'')
*Salix pentandra(01).jpg|[[../Laurierwilg|Laurierwilg]] (''Salix pentandra'')
*Salix cinerea subsp. oleifolia branch.jpg|[[../Rossige wilg|Rossige wilg]] (''Salix cinerea'' subsp. ''oleifolia'')
*Salix alba 012.jpg|[[../Schietwilg|Schietwilg]] (''Salix alba'')
</gallery>
;Nog niet beschreven
[[Image:Weeping Willow.jpg|thumb|Treurwilg]]
* [[../Amandelwilg|Amandelwilg]] (''Salix triandra'')
* [[../Bandwilg|Bandwilg]] (''Salix'' 'Sekka', synoniem: ''Salix sacchalinensis'' 'Sekka' - verwilderd)
* [[../Berijpte wilg|Berijpte wilg]] (''Salix daphnoides'' - verwilderd)
* [[../Bittere wilg|Bittere wilg]] (''Salix purpurea'')
* [[../Boswilg|Boswilg]] (''Salix caprea'')
* [[../Duitse dot|Duitse dot]] (''Salix dasyclados'')
* [[../Geoorde wilg|Geoorde wilg]] (''Salix aurita'')
* [[../Grauwe wilg|Grauwe wilg]] (''Salix cinerea'' subsp. ''cinerea'')
* [[../Katwilg|Katwilg]] (''Salix viminalis'')
* [[../Kraakwilg|Kraakwilg]] (''Salix fragilis'')
* [[../Kruipwilg|Kruipwilg]] (''Salix repens'')
* [[../Laurierwilg|Laurierwilg]] (''Salix pentandra'')
* [[../Rossige wilg|Rossige wilg]] (''Salix cinerea'' subsp. ''oleifolia'')
* [[../Schietwilg|Schietwilg]] (''Salix alba'')
 
Andere soorten die eventueel niet in Nederland voorkomen zijn:
* ''Salix chaenomeloides''
Regel 47 ⟶ 42:
 
 
== Schietwilg ==
[[Afbeelding:Salix alba leaves.jpg|thumb|Schietwilg bladeren]]
De meeste soorten maken een stam. ''Salix alba'' wordt daarom schietwilg genoemd en kan tot 25 m hoog worden. Schietwilgen kunnen worden geknot. In een vlak en open landschap is dit soms noodzakelijk om te voorkomen dat de bomen door een najaarsstorm worden geveld.
 
== Knotwilg ==
De wilg kan op ongeveer 2 m hoogte afgezaagd worden en heet dan knotwilg. Aan de stam groeien vervolgens waterloten, die wilgentenen worden genoemd. Ze worden tegenwoordig vooral gebruikt om manden en tuinschermen te maken. Vroeger werden wanden van hutten gemaakt van vlechtwerk van wilgentenen, afgedicht met klei, en funderingen van dijken werden gelegd op matten van gevlochten wilgentenen. Deze zinkstukken blijven op hun plaats door ze af te zinken met basaltstenen en beschermen de bodem tegen erosie.
 
Regel 58 ⟶ 50:
Sommige wilgen zijn goed tot 'knotstruiken' te kweken. Zo is het ras Salix alba 'Chermesina' met oker/oranjekleurige takken in de winter niet alleen fraai als knotwilg, maar in kleinere tuinen goed te kweken als 'knotstruik' door deze elk of om het voorjaar tot bijna bij de grond af te snoeien. Fraaie wintercombinaties zijn dan ook mogelijk met bijvoorbeeld Cornus alba.
 
== Struikwilg ==
De grauwe wilg vormt in de regel meer dan 3 m hoge struiken. De geoorde wilg meestal niet hoger dan 3 meter en komt langs waterkanten voor.
[[Afbeelding:WilgStruik.JPG|thumb]]
[[Afbeelding:Wilgstruik2.JPG|thumb]]
 
== Kruipwilg ==
De kruipwilg blijft laag en was vroeger nuttig als vastlegger van stuifzand en komt voor in de duinen, op zandgrond en in moerassen. De kruipwilg komt algemeen voor in Nederland. De plant houdt van een niet te droge bodem; vanuit een vochtige kiemplaats kan zij zich sterk uitbreiden, ook naar drogere terreinen. Het zachte zaadpluis van de kruipwilg wordt door zangvogels gebruikt om hun nest mee te vullen. Kruipwilgstruwelen van de waddeneilanden zijn vermaard om hun rijke paddenstoelenflora, met veel bijzondere soorten.
 
== Krulwilg ==
[[Afbeelding:Peking-willow.jpg|thumb|left|Krulwilg in de "Jardin botanique de Montréal"]]
''Salix matsudana'' of krulwilg - ook bekend als Chinese wilg - werd genoemd naar de Japanse botanist Sadahisa Matsudo. De soort staat erom bekend zich zeer gemakkelijk te laten stekken. Het volstaat een tak van 1-3 cm in diameter tussen november en april - wanneer het blad van de boom is - in voldoende water te steken om wortelgroei te verkrijgen. Ook later heeft de boom, die zeer groot en breed uitgroeit, veel water nodig. De takken zijn populair voor het versieren van bloemstukken.
 
== Ander gebruik ==
De schors van enkele soorten, zoals Amandelwilg en Schietwilg, bevatten salicine, dat lang geleden gebruikt werd als pijnstiller. Er werd daarvoor op de wilgebast gekauwd, of er werd een drank van getrokken.
 
Salicine wordt ook gebruikt als looistof, voor het looien van leer. Wilgenhout wordt net als het hout van populieren gebruikt voor het maken van klompen en papier.
[[Image:Wilg_watermerkziekte_crop.jpg|thumb|Watermerkziekte bij schietwilg]]
Wilgenhout wordt net als het hout van populieren gebruikt voor het maken van klompen en papier.
De rem, de vang, bij windmolens bestaat uit blokken wilg.
 
Eénjarige scheuten worden gebruikt voor vlechtwerk.
 
Voor de teelt van wilg als biobrandstof is sinds kort zaad van enkele snelgroeiende rassen beschikbaar.
 
== Ziekten en plagen ==
De belangrijkste ziekte is de [[w:watermerkziekte|watermerkziekte]] (''Brenneria salicis''),die de vaten verstopt, waardoor delen van de boom of gehele bomen afsterven. Op de grens van levend en dood hout ontstaan bossige vormen van waterlot.
Bij de teelt van tenen kunnen insecten heel wat schade aanrichten.
 
{{Commonscat|Salix}}
== Bijgeloof ==
{{Wikipedia|Pagina={{SUBPAGENAME}}|Naam={{SUBPAGENAME}}}}
Volgens het bijgeloof zou de wilg een sterke magische lading hebben. Bij de Germanen was de boom een symbool van de dood. Heksen zouden in de kruinen van de wilgen rusten. Vroeger maakte men daarom fluitjes uit wilgenhout om heksen en duivels te verjagen. Een gebruik bij [[w:voodoo|voodoo]]-praktijken is een knoop leggen in een wilgentak. Daarmee zou men van op afstand iemand anders in het nauw kunnen drijven.
 
{{sub}}
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.