Maatschappijleer/Ons stipje op de waereldkaart - Piet de Rooy: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 4:
== Samenvatting ==
===
Laatste kwart achttiende eeuw: het idee van de volkssoevereiniteit (mensen zijn individuen met gelijke rechten).
Regel 71:
de Oranjevlag van het Haagse stadhuis gestoken en begon de omwenteling tegen de Franse overheersers. Op 21 november 1813 proclameerde het driemanschap dat "alle landgenoten worden ontslagen van hun eed van trouw aan de Keizer der Fransen" en riep het driemanschap het Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden uit. Op 30 november 1813 zette de erfprins Willem van Oranje-Nassau voet aan wal, op 1 december riepen de commissarissen-generaal van Algemeen bestuur Willem I tot "Souvereine-Vorst van Nederland" uit welk ambt Willem op 2 december bij proclamatie aanvaardde waarmee de onafhankelijkheid van het moderne Nederland een feit was
=== Hier vormt een nieuwe maatschappij 1813: De natiestaat ===
1799 - 1821 Ontwikkeling van een eenvormig stelsel van maten en gewichten.
1804 De spelling van de taal wordt vastgelegd.
1811 Invoering burgerlijke stand.
1812 Johannes van den Bosch keert terug naar Nederland. Hij publiceert in 1818 een voorstel
voor een nationale armeninrichting door deze over te brengen naar Drente en Overijsel
om daar het land te ontginnen en landbouwbedrijven in te richten.
1814 De Nederlandse Bank wordt opgericht.
1814 - 1815 Vredesoverleg van Wenen.
1815 Willem I aanvaard de soevereiniteit over de noordelijke en zuidelijke Nederlanden. Hij zou
een Union intime et complete tot stand moeten brengen tussen beide landsdelen.
1816 Willem I onderwerpt de Hervormde Kerk aan een reglement. De soeverein had het recht
de kerkgenootschappen te erkennen, er toezicht op te houden, te beschermen en voor
een deel te financieren.
1818 Stichting van Frederiksoord.
1818 De Lutheranen krijgen met harde hand een reglement opgelegd en onder streng
staatstoezicht geplaatst.
1819 De Franse essayist Benjamin Constantijn legt uit dat de internationale relaties nu bepaald
worden door vreedzame handelsbetrekkingen. Politiek diende afstand te bewaren. Dit
leidde tot een vrij brede stroming die het midden, het juiste milieu, zocht tussen hervorming en behoud (doctrinaires).
1822 Oprichting van de Algemene Nederlandse Maatschappij ter begunstiging van de Volksvlijt.
1823 Isaac da Costa publiceert zijn ‘ Bezwaren tegen den geest der eeuw’. Hij verklaarde zich
vervolgens voor de handhaving van de besluiten van de Dordtse Synode (1618 - 1619) en
tegen tolerantie, jezuïeten, onderwijsverbetering, afschaffing van de slavernij en de
Maatschappij van Weldadigheid.
1823 Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp bezoeken de kolonies van de Maatschappij
van Weldadigheid in het noordoosten van Nederland. Zij zijn niet onder de indruk van
wat ze aantreffen. Zo vonden zij het onderwijs aan de koloniekinderen veel te uitgebreid. Daarnaast viel er niet genoeg te verdienen en heerste honger en ziekte.
Zij werden hier geconfronteerd met de structurele armoede van een belangrijk deel van de bevolking. Een van de grote vraagstukken van Nederland in die periode.
Overal in Europa werd gezocht naar een balans tussen oude ijkpunten en nieuwe perspectieven.
Van de koning werd verwacht dat hij het land weer aan de gang zou krijgen. En die verantwoordelijkheid nam hij ook op zich.
1824 Oprichting van de Nederlandse Handelsmaatschappij (ABN-Amro is hiervan erfgenaam).
1827 Opstel des Konings. Een gezamenlijke kerkgang moet mogelijk worden door in de mis
over te gaan op de volkstaal. En aan priesters zou het huwelijk moeten worden
toegestaan.
1828 Engelse essayist, econoom, letterkundige en diplomaat Bowring komt naar Nederland en
behaalt een eredoctoraat aan de Universiteit te Groningen. Gezien de instabiele situatie
in het zuiden voorzag Bowring de opstand.
1929 Verstolk van Zoelen Schrijft een zeer uitvoerige nota over de aard en positie van het
nieuwe koninkrijk.
- buitenlandse politiek moest in dienst staan van de economie
- godsdienstpolitiek was cruciaal om het land bij elkaar te houden
- de constitutie moest gemoderniseerd worden en de koning zou effectiever kunnen
optreden als hij wat minder als alleenheersend soeverein op zou treden
1830 Van den Bosch wordt naar Batavia gestuurd om de winstgevendheid van de koloniën te
herstellen. Dit leverde tussen 1830 en 1870 aanzienlijke bijdragen aan de Nederlandse
economie.
1830 25 augustus Begin van de Belgische opstand. In november wordt het Huis van Oranje
voor eeuwig van de troon uitgesloten en in februari 1831 een grondwet afgekondigd.
1832 Paus Gregorius XVI vaardigt de encycliek (rondzendbrief) Mirari vos uit waarin hij
uiteenlopende moderne ontwikkelingen veroordeelt. Hij keert zich tegen iedereen die het
christendom beschouwd als moraalleer en die van oordeel zijn dat het celibaat afgeschaft
zou moeten worden.
Koning Willem I had vanaf het begin af aan veel te stellen met de katholieken in het zuiden. De inzichten liepen heel snel uiteen en van de invoering van een concordaat, in 1927 tussen Nederland en het Vaticaan gesloten, kwam niets terecht.
1834 Van den Bosch keert terug naar Nederland en wordt verheven tot baron.
1837 Guillaume Groen van Prinsteren publiceert een boekje over de Afscheiding waarin hij
alle begrip toont voor zijn orthodoxe geloofsgenoten.
1839 De Engelse gezant bericht in december aan Londen dat het debat tussen koning en het
parlement gaat om een verandering van de grondwet.Van den Bosch treedt af.
1840 Boislecomte wijdt een beschouwing aan de scheiding van kerk en staat.
Nederland zou volgens Boislecomte een land zijn waarin van oudsher religie en politiek met elkaar verbonden waren geweest. Doordat het volk nu weinig invloed had op de politiek zou deze zich op religieuze kwesties hebben gericht. En de concurrentiestrijd tussen dominees en pastoors werkte dit ook in de hand.
1844 Van den Bosch overlijdt. Thorbecke wordt gekozen om zijn plaats als lid van de Tweede
Kamer over te nemen.
1846 - 1847 Een aantal van de afgescheidenen verlaat de natiestaat en vertrekt naar de VS.
== Begrippenlijst ==
| |||