Plato/Leven en werk van Plato: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 302080 van 31.200.212.14 (overleg) ongedaan gemaakt. puberstreek
herstel
Regel 20:
Plato's geboorteplaats is ook omstreden. [[Filosofisch woordenboek/D|Diogenes Laërtius]] beweert dat Plato "werd geboren, volgens sommige schrijvers, in Aegina in het huis van Phidiades, de zoon van Thales". Als een van zijn bronnen noemt Diogenes de Universele Geschiedenis van [[w:Favorinus|Favorinus]]. Volgens Favorinus werden Ariston en de rest van Plato's gezin door Athene naar het eiland Aegina gezonden om zich daar te vestigen als ''cleruchs'' (kolonisten die hun Atheense burgerschap behielden). Daar werden ze echter na Plato's geboorte verdreven door de [[w:Sparta (Griekenland)|Spartanen]]. <ref name="LaIII">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', III</ref> Nails wijst er echter op dat er geen schriftelijke bron bestaat over zulke veronderstelde verdrijving van Atheense burgers uit Aegina door Spartanen in de periode tussen 431 en 411 v.Chr. <ref name="NA54">D. Nails, "Ariston", 54</ref> Daarbij komt nog dat bij de [[w:Vrede van Nicias|Vrede van Nicias]] Aegina onder Atheense controle bleef, en het zou tot de zomer van het 411 duren voor de Spartanen het eiland veroverden. <ref name="Th5.18.8.92">Thucydides, [[s:History of the Peloponnesian War/Book 5#5:18|5.18]]<br />* [[w:Thucydides (historicus)|Thucydides]], [[s:History of the Peloponnesian War/Book 8#8:92|8.92]]</ref> Daarom concludeert Nails dat "Ariston mogelijk een cleruch was, mogelijk in 431 naar [[w:Egina|Aegina]] ging, en dat Plato mogelijk werd geboren op Aegina, maar geen van deze veronderstellingen maakt een precieze datering van Aristons dood of Plato's geboorte mogelijk. <ref name="NA54" /> Aegina wordt ook door de Suda beschouwd als Plato's geboorteplaats. <ref name="Suda" />
 
== SwahilieFamilie ==
Plato's vader was [[w:Ariston (Plato)|Ariston]], van de [[w:Deme (bestuur)|deme]] van Colytus. Volgens een traditie, vermeld door Diogenes Laërtius maar betwist door Wilamowitz-Moellendorff, beriep Ariston zich op zijn afstamming van Codrus, de koning van Athene, en van Melanthus, de koning van Messenia, <ref name="DW">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', III<br />* U. von Wilamowitz-Moellendorff, ''Plato'', 46</ref> Dit argument komt echter niet voor in de dialogen van de filosoof. <ref name="NA53">D. Nails, "Ariston", 53</ref> Plato's moeder was [[w:Perictione|perictione]], wiens familie zou afstammen van de beroemde Atheense wetgever en lyrische dichter [[w:Solon|Solon]]. <ref name="LaI">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', I</ref> Perictione was de zus van Charmides en nicht van [[w:Critias (persoon)|Critias]], beiden prominente figuren onder de [[w:Dertig Tirannen|dertig tirannen]] tijdens het korte [[w:Oligarchie|oligarchisch]] regime, dat volgde op de ineenstorting van Athene aan het einde van de Peloponnesische oorlog (404-403 v.Chr.) <ref name="TW1">W. K. C. Guthrie, ''A History of Greek Philosophy''', IV, 10<br />* A.E. Taylor, ''Plato'', xiv<br />* U. von Wilamowitz-Moellendorff, ''Plato'', 47</ref>
 
Regel 29:
In tegenstelling tot zijn terughoudendheid om over zichzelf te praten, liet Plato zijn verwanten in zijn dialogen optreden en beschrijft ze daarbij vrij nauwkeurig. [[Plato/Charmides|Charmides]] heeft een naar hem vernoemde dialoog; [[Plato/Critias|Critias]] neemt zowel de [[Plato/Charmides|Charmides]] als in de [[Plato/Protagoras|Protagoras]] het woord; Adeimantus en Glaucon spelen een belangrijke rol in [[Plato/Staat|de Staat]]. <ref name="G11">W. K. C. Guthrie, ''A History of Greek Philosophy'', IV, 11</ref> Op basis van deze en andere verwijzingen (die wijzen op een zekere familietrots) kan Plato's stamboom gereconstrueerd worden. Volgens Burnet is "de openingsscène van de Charmides een verheerlijking van de familierelaties ..." Plato's dialogen zijn dus blijkbaar niet alleen een gedenkteken aan Socrates, maar ook aan gelukkiger dagen van zijn eigen familie. "<ref name="Kahn186">C.H. Kahn, ''Plato and the Socratic Dialogue'', 186</ref>
 
== RaamNaam ==
Volgens Diogenes werd de filosoof vernoemd naar zijn grootvader Aristocles, maar zijn worstelleraar, Ariston van Argos, noemde hem "Platon", "de brede", op grond van zijn robuuste figuur. <ref name="LaIV">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', IV</ref> Diogenes noemt drie bronnen voor de naam van Plato (Alexander Polyhistor, Neanthes van Cyzicus en niet nader genoemde bronnen), volgens welke de naam van Plato afgeleid zou zijn van de breedte (platutês) van zijn welsprekendheid, of anders aan zijn erg brede (platus) voorhoofd. <ref name="LaIV" /> Al deze bronnen van Diogenes dateren uit de Alexandrische periode waarin veel van de biografische informatie door peripatetische voorlopers werd verstrekt. <ref name="Not135">A. Notopoulos, ''The Name of Plato'', 135</ref> In de 21e eeuw weerspraken een aantal geleerden Diogenes en voerden aan dat Plato de oorspronkelijke naam van de filosoof was en dat de legende over zijn naam als ''Aristocles'' ontstaan was in de Hellenistische periode. WKC Guthrie wijst erop dat Ρlato een gewone naam was in het oude Griekenland, waarvan er nog 31 gevallen bekend zijn in Athene alleen. <ref name="GT">W. K. C. Guthrie, ''A History of Greek Philosophy'', IV, 10<br />* L. Tarán, ''Plato's Alleged Epitaph'', 61</ref>
 
== LegendaLegenden ==
Volgens bepaalde fantasierijke verhalen van antieke schrijvers, werd Plato's moeder zwanger door een goddelijke visioen: Ariston had geprobeerd Perictione voor zich te winnen en met haar te slapen, maar slaagde niet in zijn doel. Toen verscheen de oude Griekse god Apollo aan hem in een visioen, en daardoor liet Ariston Perictione verder ongestoord. Pas toen Perictione van Plato moest bevallen, had haar man betrekkingen met haar. Een andere legende in dat verband vertelt dat, terwijl Plato als kind lag te slapen op de berg Hymettus (waar zijn ouders een offer brachten aan de muzen en nimfen), er bijen waren neergedaald op zijn lippen, een voorteken van de zoetheid van stijl waarmee hij later filosofische discours zou houden. <ref>Cicero, ''De Divinatione'', I, 36</ref>
 
== OnderijsOnderwijs ==
[[Bestand:Socrates Louvre.jpg|thumb|Left|Beeld van Socrates in het [[Louvre]], [[Parijs]]]]
Apuleius informeert ons dat Speusippus Plato's "bescheidenheid en snelheid van geest" prees toen hij jong was, en verder dat hij "de eerste vruchten van zijn jeugd verdiend had met hard werken en liefde voor de studie. " <ref name="Ap2">Apuleius, ''De Dogmate Platonis'', 2</ref> Volgens Diogenes zou Plato later zelf de volgende eigenschappen karakteriseren als geschenken van de natuur: het gemak om te leren, het geheugen, de wijsheid, de snelheid van begrip, de jeugdige geest en de pracht van de ziel. <ref name="PlRep503c">Plato, ''Republic'', 6.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0168;query=section%3D%23807;layout=;loc=6.503d 503c]<br />* U. von Wilamowitz-Moellendorff, ''Plato'', 47</ref> Het onderricht van Plato omvatte, zoals bij elke andere Atheense jongen, zowel het fysieke als het mentale; hij werd onderwezen in grammatica (lezen en schrijven), muziek, schilderen en turnen door de meest vooraanstaande docenten van zijn tijd. <ref name="DS">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', IV<br />* W. Smith, ''Plato'', 393</ref> Hij muntte uit in fysieke oefeningen en [[w:Dicaearchus|Dicaerchus]] schreef in het eerste deel van zijn ''Levens'', dat Plato worstelde op de [[w:Isthmische spelen|Isthmische spelen]] en alom bekend was om zijn prestaties. <ref name="LaV">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', V</ref> Apuleius beweert dat de filosoof ook deelnam aan een openbare wedstrijd op de [[w:Pythische spelen|Pythische spelen]]. <ref name="Ap2" /> Plato had ook cursussen filosofie gevolgd voor hij Socrates ontmoette. Eerst maakte hij kennis met [[w:Cratylus|Cratylus]] (een leerling van [[Filosofisch woordenboek/H|Heraclitus]], een prominente presocratische Griekse filosoof) en met de Heraclitische doctrines. <ref name="Ar987a">Aristotle, ''Metaphysics'', 1.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0052&query=section%3D%2315&layout=&loc=1.987b 987a]</ref>
Regel 41:
Volgens de antieke schrijvers bestond er een overlevering dat Plato's favoriete bezigheid in zijn jonge jaren poëzie was. Hij schreef gedichten, eerst [[w:dithyramben|dithyramben]] en daarna lyrische gedichten en drama's (een [[w:tetralogie|tetralogie]]), maar toen hij Socrates ontmoette keerde hij deze passie de rug toe en verbrandde al zijn gedichten om zich met uitsluiting van al het andere op de filosofie te richten. <ref>E. Macfait, ''Remarks on the Life and Writings of Plato'', 7-8<br />* P. Murray, ''Introduction'', 13<br />* W.G. Tennemann, ''Life of Plato'', 315</ref> Er ging ook een verhaal dat Socrates, op de dag Plato aan hem werd toevertrouwd, zou gezegd hebben dat ''er een zwaan aan hem was geleverd''. <ref name="Suda" /> Er zijn ook enkele [[w:epigram|epigram]]men toegeschreven aan Plato, maar deze worden nu door sommige geleerden als twijfelachtig beschouwd. <ref name="Taylor554">A.E. Taylor, ''Plato'', 554</ref> Moderne wetenschappers denken dat Plato waarschijnlijk nog een jongen was toen hij kennismaakte met Socrates. Deze beoordeling is gebaseerd op het feit dat Critias en Charmides, twee naaste familieleden van Plato, vrienden waren van Socrates. De enige schriftelijke documentatie over Socrates' onderricht zijn niet geschreven door Socrates zelf, maar door zijn leerling Plato.
 
== Publieke zakkenzaken ==
"Sommige mannen van autoriteit riepen onze kameraad Socrates op voor de rechtbank, en beschuldigden hem van de meest onheilige zaken die Socrates van alle mannen het minst verdiende. Want het was op beschuldiging van goddeloosheid dat die mannen hem hadden opgeroepen en daarvoor veroordeelden de anderen hem en slachtten hem - dezelfde man die toen zij zelf beschuldigd waren en in verbanning leefden, hen had verdedigd en geweigerd had een vriend van hen te arresteren. "
(Plato (?), Zevende Brief (325b-c))
Regel 73:
*zijn concept van kennis als herinnering in plaats van als gewaarwording, in [[Plato/Theaetetus|Theaetetus]].
 
==VoetpotenVoetnoten==
{{references}}
 
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.