Geschiedenis van de filosofie/Moderne filosofie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
wikiboek, geen artikel |
spelling, lay-out |
||
Regel 2:
Zoals met vele periodiseringen zijn er in de praktijk meerdere afbakeningen voor de '''"moderne wijsbegeerte'''". Volgens één opvatting dateert de 'moderne filosofie' uit de [[w:Verlichting (stroming)|Verlichting]], het 'Tijdperk van de rede'. In deze periode werd systematische filosofie gemeengoed werd, waarbij [[w:Desiderius Erasmus|Desiderius Erasmus]] en [[w:Niccolò Machiavelli|Niccolò Machiavelli]] afvielen als "moderne filosofen". Een andere mogelijkheid is om aansluiting te zoeken bij de manier waarop de gehele moderne periode is gedateerd, vanaf de Renaissance. Soms laat men dan weer "Moderne filosofie" eindigen in 1800, met de opkomst van [[Filosofisch woordenboek#H|hegelianisme]] en het idealisme. Een historicus van de filosofie kiest er soms ook voor om in zijn overzicht gewoon secties van de filosofie volgens eeuwen te bespreken, wat in dit wikiboek ook voor een deel wordt gedaan. Op die manier worden lange discussies over perioden vermeden.
De eerste Renaissancefilosofen zetten zich af tegen het [[w:particularisme|particularisme]] dat gedurende lange tijd de gevestigde opvatting had gekenmerkt en en streefden in plaats daarvan naar een ruimer perspectief van het
Vanaf de eerste helft van de zeventiende eeuw was sprake van een duidelijke omslag. In plaats dat van dat men elkaar op het religieus vlak betwistte, werd er nu gezocht naar meer tolerantie en zekerheid en onbetwistbare uitgangspunten. Deze tweede periode in de geschiedenis van de moderne filosofie is door [[w:Michel Foucault|Michel Foucault]] later ''L' Âge classique'' genoemd
Een behandeling van de 18e-eeuwse filosofie heeft dan in het algemeen weer betrekking op de vroege periode, het eerste deel van de "Verlichting" en richt zich hoofdzakelijk op de opkomst van het systematische empirisme, volgend na [[w:Isaac Newton|Isaac Newtons]] 'natuurlijke filosofie'. Aldus maken enerzijds [[w:Denis Diderot|Diderot]], [[w:Voltaire|Voltaire]], [[w:Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]], [[w:Charles de Montesquieu|Montesquieu]], [[w:Immanuel kant|Kant]] - die met name bijdroeg aan de definitieve scheiding tussen wetenschap en religie - en anderzijds de politieke filosofieën belichaamd door en beïnvloed door de [[w:Amerikaanse Revolutie|Amerikaanse Revolutie]] en de Amerikaanse Verlichting deel uit van de Verlichting. Andere prominente filosofen van deze periode waren [[w:David Hume|David Hume]] en [[w:Adam Smith|Adam Smith]], die samen met [[w:Francis Hutcheson|Francis Hutcheson]] ook de voornaamste filosofen van de [[w:Schotse Verlichting|Schotse Verlichting]]<ref>De Schotse Verlichting was een periode in de 18e eeuw in Schotland die werd gekenmerkt door een opvallende bloei van intellectuele en wetenschappelijke prestaties. Omstreeks 1750 behoorden de Schotten tot de meest geletterde burgers van Europa.</ref> waren, en [[w:Thomas Paine|Thomas Paine]] en [[w:Thomas Jefferson|Thomas Jefferson]], de belangrijkste filosofen van de Amerikaanse Verlichting.
Regel 10:
In de 19de eeuw - de periode van de [[w:Romantiek (stroming)|Romantiek]] - was het werk van [[w:Georg Hegel|Hegel]] toonaangevend. Zijn ''Logica en fenomenologie van de geest'' leverde een [[w:dialectiek|dialectisch]] kader voor de filosofie om kennis - met name van de exacte wetenschappen - in te ordenen. In deze tijd werd ook [[w:Arthur Schopenhauer|Schopenhauers]] ''ontkenning van de wil'' een begrip. Net als in de 18e eeuw al het geval was, zouden het echter vooral de ontwikkelingen in de wetenschap zijn die de beweringen van de filosofische traditie zouden uitdagen. Zo was het werk van [[w:Charles Darwin|Charles Darwin]] gebaseerd op het idee van organische zelfregulering dat filosofen als [[w:Adam Smith|Adam Smith]] voorstonden, maar in wezen betwistte het de gevestigde filosofische opvattingen. Filosofen als [[w:Auguste Comte|Auguste Comte]] en [[w:John Stuart Mill|John Stuart Mill]] kunnen als de 19e-eeuwse voortzetters van het empirisme van Bacon worden gezien.
In de 19e eeuw laaide ook de onenigheid op het theologische gebied weer op, nu in die zin dat het hele
Eveneens in de 19e eeuw gaf de Deense filosoof [[w:Søren Kierkegaard|Søren Kierkegaard]] aan de filosofie een nieuwe wending door zich minder te richten op abstracte begrippen en meer op wat het betekent om een ''bestaand'' (existerend) persoon te zijn. Kierkegaard beweerde ook dat de westerse beschaving zeer ver van het "ware"
== noten ==
{{references}}
|