Engelse literatuur/blank vers: verschil tussen versies

'''Blank vers''' is poëzie geschreven in vijfvoetige ongerijmde [[w:jambeShakespeares sonnetten/De sonnetvorm|jamben]] ([[w:pentameterShakespeares sonnetten/De sonnetvorm|pentameters]]). Het is waarschijnlijk de meest voorkomende en invloedrijke vorm die Engelse poëzie heeft aangenomen sinds de zestiende eeuw en het werd ook bijzonder populair in Duitsland.

Deze dichtvorm werd geïntroduceerd in de 16e eeuw in Italië samen met andere klassieke versvoeten. [[w:Giovanni Rucellai|Giovanni Rucellai]] was de eerste die de term ''Versi sciolti'' (vertaald als blank vers) gebruikte. Vanaf toen werd deze versvoet bijzonder populair in het Italiaanse renaissancedrama: in de komedies van [[w:Ludovico Ariosto|Ludovico Ariosto]], ''L'Aminta'' van [[w:Torquato Tasso|Torquato Tasso]], en ''Il pastor fido'' van [[w:Battista Guarini|Battista Guarini]].

[[Engelse literatuur/Christopher Marlowe|Christopher Marlowe]] was de eerste Engelse auteur die ten volle gebruikmaakte van de mogelijkheden van blanke verzen. Zijn talent als dichter maakte het tot de dominante versvorm van het Engelse drama in het tijdperk van [[w:Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]] en [[w:Jacobus I van Engeland|Jacobus I]]. Het meest indrukwekkende werk in blanke verzen is dat van [[Shakespeares sonnetten/William Shakespeare|William Shakespeare]], die een groot deel van zijn werk in ongerijmde pentameters schreef. Een ander schitterend hoogtepunt vormt ''[[Engelse literatuur/Paradise Lost|Paradise Lost]]'' van [[Engelse literatuur/John Milton|John Milton]]. Miltons blanke verzen kregen op grote schaal navolging in de 18e eeuw met dichters als [[w:James Thomson|James Thomson]] (''The Seasons'') en [[w:William Cowper|William Cowper]] (''The Task)''. Romantische Engelse dichters als [[Engelse literatuur/William Wordsworth|William Wordsworth]], [[Engelse literatuur/Percy Bysshe Shelley|Percy Bysshe Shelley]] en [[Engelse literatuur/John Keats|John Keats]] gebruikten eveneens blank vers en nog later in de 19e eeuw zou [[Engelse literatuur/Alfred Tennyson|Alfred Tennyson]] zich er intensief op toeleggen. Een voorbeeld hiervan is zijn lange, verhalende gedicht ''The Princess'', alsook ''Ulysses'', een van zijn beroemdste gedichten. Onder de 20e-eeuwse Amerikaanse dichters lieten [[w:Amerikaanse literatuur/Hart Crane|Hart Crane]] en [[w:Amerikaanse literatuur/Wallace Stevens|Wallace Stevens]] zich opmerken door het gebruik van blanco vers toen hun tijdgenoten al waren overgestapt op [[w:VrijWoordenboek versliteratuur#V|vrije verzen]].

Onder invloed van het toen geldende [[w:ClassicismeNederlandse (literatuur)literatuurgeschiedenis/Het Frans-classicisme|classicisme]] werden in het Nederlandse taalgebied vertalingen van de blanke verzen van Shakespeare op rijm gezet, al zijn er wel experimenten met rijmloze gedichten aan te wijzen van bijvoorbeeld [[Nederlandse literatuurgeschiedenis/De renaissance|Hooft]] en [[Nederlandse literatuurgeschiedenis/De renaissance|Huygens]]. Eindrijm werd immers gezien als een voorwaarde voor goede poëzie. Pas in de 18e eeuw kwam hierin stilaan verandering. De eerste Nederlandstalige auteur die het rijmloze vers ging beoefenen was [[w:J.S. Bellamy|J.S. Bellamy]]<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/bork001lett01_01/bork001lett01_01_0003.php DBNL: Letterkundig lexicon voor de neerlandistiek]</ref>, die echter geen gebruikmaakte van de jambische pentameter: