Engelse literatuur/Romantische periode (1780-1830): verschil tussen versies

De schrijvers uit de laatste jaren van 18e eeuw en de eerste decennia van de 19e eeuw noemden zichzelf geen "romantici". Het is pas veel later dat [[w:August Wilhelm von Schlegel|August Wilhelm von Schlegel]] in zijn lezingen te Wenen in 1808-1809 onderscheid zou maken tussen een aantal schrijvers uit de romantische beweging en hun [[w:Classicisme|classicistische opvolgers]]. De superioriteit van natuur en gevoel boven beschaving was in zekere zin al verkondigd door [[w:Jean Jacques Rousseau|Jean Jacques Rousseau]] en zijn boodschap werd door de meeste Europese dichters opgepikt. De eersten in Engeland waren de ''[[w:Lake Poets|Lake Poets]]'', een groepje bevriende dichters waaronder [[Engelse literatuur/William Wordsworth|William Wordsworth]] en [[w:Engelse literatuur/Samuel Taylor Coleridge|Samuel Taylor Coleridge]]. De tweede generatie Romantische dichters omvatte [[Engelse literatuur/Lord Byron|Lord Byron]], [[Engelse literatuur/Percy Bysshe Shelley|Percy Bysshe Shelley]], [[Engelse literatuur/Mary Shelley|Mary Shelley]] en [[Engelse literatuur/John Keats|John Keats]]. In deze periode schreef [[w:Engelse literatuur/Jane Austen|Jane Austen]] haar roman ''[[w:Engelse literatuur/Pride and Prejudice (boek)|Pride and Predudice]]'' (1813) en ook [[w:Engelse literatuur/William Blake|William Blake]] wordt met zijn wat apart visionair werk gewoonlijk tot de Engelse Romantiek gerekend. Andere belangrijke figuren waren Sir [[w:Walter Scott (dichter)|Walter Scott]] en de dichters [[w:Engelse literatuur/Thomas Moore|Thomas Moore]] en [[w:Engelse literatuur/Thomas Lovell Beddoes|Thomas Lovell Beddoes]]. Een genre dat in de romantische periode veel succes kende was de ''[[gothic novel]]'', zoals [[Engelse literatuur/Mary Shelley|Mary Shelley]]'s [[w:FrankensteinEngelse (roman)literatuur|Frankenstein]].

Het jaar 1798 blijft ondanks deze voorgangers een grenslijn voor de romantische beweging. In een op een manifest lijkend voorwoord bij de tweede editie van ''Lyrical Ballads'' (1800) scheidde William Wordsworth (1770-1850) de toekomst van de poëzie van haar neoclassicistisch verleden. De nieuwe dichtkunst moest volgens hem gaan over het gewone leven, en uitgedrukt worden in gewone taal. Poëzie beschreef hij als "het spontane overstromen van krachtige gevoelens." De komende drie decennia bleven dit ook de karakteristieken van de Engelse romantische poëzie, die duurde tot de dood van Wordsworth. Wordsworths literaire productie omvatte korte lyrische gedichten, meditatieve odes zoals ''Tintern Abbey'' en ''Intimations of Immortality'', en lange gedichten zoals het meesterlijke, autobiografische ''[[Engelse literatuur/The Prelude|The Prelude]]'' dat hij in 1805 voltooide, maar dat pas postuum werd gepubliceerd. [[Engelse literatuur/Samuel Taylor Coleridge|Samuel Taylor Coleridge]] (1772-1834) schreef ook meditatieve verzen, maar dan in een bovennatuurlijke sfeer, zoals ''The Rime of the Ancient Mariner'', dat werd gepubliceerd in ''Lyrical Ballads''.

De relatieve kortheid van de romantiek werd mede veroorzaakt door de vroege dood van drie van de grootste dichters van de tweede generatie: [[Engelse literatuur/Lord Byron|Lord Byron]], [[Engelse literatuur/Percy Bysshe Shelley|Percy Bysshe Shelley]] en [[Engelse literatuur/John Keats|John Keats]]. De oudste van deze drie, Byron (1788-1824), was in zijn tijd een berucht minnaar en een enorm populair schrijver. Tot zijn beste werk behoren zijn lange verhalende en satirische gedichten ''Childe Harold's Pilgrimage'' en ''Don Juan''. Byron creëerde ook de opstandige, immorele "[[Engelse literatuur/Byronic hero|Byronic hero]]".