Quenya/Instrumentalis: verschil tussen versies

 

De instrumentalis correspondeert met het voorzetsel "met".

::'''técantë <u>tecilden</u>''' "zij zijn met een pen aan het schrijven"

 

Maar niet alle gevallen waarin we "met" gebruiken komen overeen met een instrumentalis, enkel als de onderliggende betekenis "met behulp van" of "door middel van" is dan gebruiken we deze naamval.

::'''cennenyet as elda''' "ik zag hen met een elf"

In deze zin bedoelen we dat ze samen waren met een elf, niet dat ze een elf gebruikten om beter te kunnen zien.

 

In sommige gevallen komt de instrumentalis overeen met het voorzetsel "door":

::'''lassi lantar <u>i súrinen</u>''' "bladeren vallen door de wind"

 

In het passief (zie [[Quenya/Syntaxis]]) zie je dat de instrumentalis ook gebruikt wordt voor het handelend voorwerp en dus ook overeenkomt met "door".

 

Behalve met de instrumentalis kunnen we "met" nog op verschillende manieren in Quenya weergeven:

::'''óso'''/'''ósë'''/'''ós''' "met hem/haar"

 

 

We bekijken elk getal afzonderlijk:

 

===Enkelvoud===

::'''tári''' "koningin" &rarr; '''tárinen'''

::'''vendë''' "meisje" &rarr; '''vendenen'''

 

Als het substantief op -'''r''' of -'''n''' eindigt, voegen we -'''nen''' toe zonder tussenletter:

De instrumentalis van samengetrokken stammen maakt geen gebruik van de stamvorm maar van de nominatief enkelvoud:

::'''toron''' "broer" &rarr; '''toronnen''' (stamvorm ''torn-'')

 

Als een substantief of de stamvorm op -'''p''', -'''c''' of -'''t''' eindigt dan treedt nasale inversie op (zie [[Quenya/Verleden tijd]]):

::'''ecet''' "degen" &rarr; '''ecenten'''

::'''filit''' "vogeltje" &rarr; '''filincen''' (stamvorm ''filic-'')

 

Bij woorden op -'''l''' vinden we de uitgang -'''den''':

::'''macil''' "zwaard" &rarr; '''macilden'''

 

Alle andere woorden op een medeklinker hebben -'''enen''' als uitgang:

::'''nís''' "vrouw" &rarr; '''nissenen''' (stamvorm ''niss-'')

 

 

In het meervoud voegen we altijd -'''en''' toe aan de [[Quenya/Datief|datief]]:

::'''elda''' "elf" &rarr; eldain &rarr; '''eldainen'''

(merk op: dit vormt een tweeklank indien het woord eindigt op -'''a''', -'''o''' of -'''u''').

 

Zodra je de datief kent zijn alle uitzonderingen regelmatig:

::'''lómë''' "nacht" &rarr; lómín &rarr; '''lómínen'''

 

 

In het duaal voegen we weer -'''en''' toe aan de [[Quenya/Datief|datief]]:

::'''aranet''' "een paar koningen" &rarr; aranent &rarr; '''aranenten''' (nom.enk.: aran)

 

 

Als de nominatief partitief meervoud op -'''lli''' eindigt, dan eindigt de instrumentalis op -'''llinen''':

::'''toron''' "broer" &rarr; '''torolli''' &rarr; '''torollinen'''

::'''macil''' "zwaard" &rarr; '''macilli''' &rarr; '''macillinen'''

 

Als de nominatief partitief meervoud slechts één '''l''' heeft voor de eind-'''i''' dan eindigt de instrumentalis op -'''línen''':

::'''cirya''' "schip" &rarr; '''ciryali''' &rarr; '''ciryalínen'''

::'''sarat''' "teken" &rarr; '''sarateli''' &rarr; '''saratelínen'''

 

 

>> [[Quenya]] >> [[Quenya/Substantieven]] >> [[Quenya/Instrumentalis]]