Maatschappijleer/Maatschappijleer 5 vwo: verschil tussen versies

https://nl.wikibooks.org/wiki/Maatschappijleer/Maatschappijleer_5_vwo

 

 

{| class="wikitable"

<br />

 

 

Onderstaande indeling is afgestemd op een les van 100 minuten.

|}

 

 

* Les 1: [[Maatschappijleer/Maatschappijleer 5 vwo/Wat is maatschappijleer? | Wat is maatschappijleer? ]]

* Les 12: [[Maatschappijleer/Maatschappijleer 5 vwo/Verzorgingsstaat III | Verzorgingsstaat III ]]

 

 

 

Als je meer wilt wten over wikibooks en hoe je teksten kunt opmaken, kijk dan op de hoofdpagina van Wikibooks of ga direct naar de instructies: https://nl.wikibooks.org/wiki/Wikibooks:Instructies.

 

 

 

<br />

 

 

[[ File:Takeshita_street_view.jpg|thumb|upright=1|Takeshita Street, Tokio]]

 

 

Om te zorgen dat alle mensen goed kunnen samenleven aken we regels en wetten. In Nederland worden alle belangrijke regels democratisch bepaald.Vaak zijn niet alle partijen het eens dus zoeken ze naar een compromis.

dilemma:een lastige keuze uit twee of meer alternatieven die allemaal duidelijke nadelen hebben.

 

 

 

[[ File:Milgram_experiment_v2.svg | thumb | Milgram experiment]]

Sociale cohesie zorgt ervoor dat iedereen deel uit maakt van de samenleving, en dat niemand wordt buitengesloten.

 

 

<br />

 

 

 

[[ File:Communication_shannon-weaver2.svg | thumb | Veelgebruikt model voor de visualisatie van een communicatieproces, gebaseerd op het werk van Shannon en Weaver. Links de (af)zender, rechts een ontvanger die een reactie (boogpijl) geeft. Zender, medium en ontvanger zijn ook nodig voor het overbrengen van deze feedback.]]

 

 

[[File:Censorship in cinema.jpg|thumb|upright=1.5|Censuur op videomateriaal]]

Gemanipuleerde informatie kan grote gevolgen hebben op ons wereldbeeld. Als een journalist er bijvoorbeeld voor kiest om de identiteit van een crimineel expliciet te vermelden, kan dat leiden tot '''stereotypering''' oftewel '''generaliseren''' en '''vooroordelen'''(mensen gaan dan misschien denken dat bijvoorbeeld veel Poolse mensen criminelen zijn). Mensen gebruiken vooroordelen en stereotypen vaak om zich af te zetten tegen andere groepen. Het gevaar hiervan is dat het kan leiden tot intolerantie en discriminatie(op grond van bijvoorbeeld ras, sekse, geloof, uiterlijk).

 

 

<br />

 

 

<br />

 

Nederland is een '''democratische rechtsstaat'''. Dit zorgt voor zekerheid onder de burgers. Ze kunnen meedoen aan verkiezingen en hebben zo invloed en ze worden beschermd tegen de machthebbers. Een '''rechtsstaat''' is dus ''een staat waarin burgers met burgers met grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.''

Ook is Nederland een '''sociale rechtsstaat''', er zijn wetten die de welvaart en het welzijn van de burgers bevorderen.

De rechtstaat is ontstaan doordat er twee eeuwen lang een ongelukkige sfeer heerste in Europa, dit kwam deels door de enorme macht die de koning had, dus werd er naar verlichting gezocht. De rechtsstaat was deze verlichting.

 

 

 

Een rechtsstaat is een staat waar burgers door wetten worden beschermd tegen de staatsmacht.

De staat heeft hierbij het geweldsmonopolie, maar door het legaliteitsbeginsel, wat er voor zorgt dat de overheid zich ook aan de wet houdt, worden de burgers alsnog beschermd.

Een ander belangrijk kenmerk van een rechtsstaat is de trias politica, de scheiding der machten. De scheiding der machten houdt in dat de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht geen invloed op elkaar kunnen hebben, waardoor er geen vriendjespolitiek ontstaat en de burgers geen kans meer hebben op een eerlijke behandeling.

 

In de zestiende eeuw was in Europa sociale onrust. Mensen met macht pakten mensen links en recht op om ze uit de weg te ruimen. Dit was zo genaamd in de naam van god. Echter toen de drukpers werd uitgevonden werden nieuwe ideeën verspreid over wat de wil van god is. Mensen besefte dat oorlog en armoede niet de wil van god is maar de hebberigheid van de macht hebbers. In de tweede helft van de achttiende eeuw kwamen de mensen in opstand tegen deze onrechtvaardige samenleving.

 

Mensen begonnen te vertrouwen op het gezonde verstand in plaats van een koning. ze bedachte dat ze met nadenken de beste samenleving konden opbouwen. ze begonnen pamfletten op te hangen en genootschappen te vormen. om elkaar vertrouwen wilde de mensen een staat die ook handhaafde. maar om te zorgen dat de staat dan niet gelijk teveel macht zou hebben maakte de bevolking zelf wetten die ze beschermde tegen de overheid. dit is het begin van de rechtsstaat.

 

 

<br />

 

 

 

[[File:Grondwet 1848 (6).JPG|thumb|upright=1|Grondwet van 1848]]

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden bijna alle grondrechten van de burgers overschreden, ze werden gediscrimineerd, afgeluisterd en ze waren niet meer veilig. Na de oorlog werd de grondwet weer toegepast en in 1983 werden er nieuwe wetten ingevoerd.

 

 

 

<br />

 

 

 

 

 

<br />

 

 

[[File:Separation of Powers.jpg|thumb|upright=1]]

Zelfs als deze drie machten goed gescheiden zijn, kan binnen een van de drie machten machtsmisbruik ontstaan. Daarom bedacht Montesquieu nog een systeem, waarbij de machten elkaar controleren en evenwichtig samenwerken: checks and balances. De wetgevende macht controleert de uitvoerende macht en de rechterlijke macht controleert de wetgevende macht. Maar niemand heeft in een democratische rechtstaat het laatste woord, iedereen mag elkaar controleren, in bepaalde situaties.

 

 

 

<br />

 

De rechtspraak is opgedeeld in 3 rechtsgebieden: civiel recht, strafrecht en bestuursrecht. Kantonrechtspraak is een bijzondere vorm. Hieronder vallen namelijk meer lichte strafzaken en arbeidszaken. Met welk rechtsgebied je te maken krijgt, is afhankelijk van de zaak die je hebt.