Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Sociale controle: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Ruziezoekers: img |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{Sociale controle geschiedenis van Europa 1500-1795}}
<big>'''13. Sociale controle'''</big>
==Charivari's==
Een '''charivari''' was een spot- en bestraffingsritueel dat vanaf de veertiende eeuw tot in de negentiende eeuw in vele landen van Europa, zoals Frankrijk, Duitsland, Engeland<ref name=Thomas>Religion and the decline of magic, Keith Thomas, ISBN 978-0-14-013744-6</ref> en de Nederlanden werd "gegeven" aan mensen die de fatsoensnormen overtraden. In Frankrijk werden de charivari's georganiseerd door de [[Sociale controle geschiedenis van Europa 1500-1795/Van geestelijke verwantschap naar gezelligheid#Jongerenverenigingen|jongerenverenigingen]]. Het was een vorm van sociale controle die de nodige slachtoffers heeft gemaakt.
Charivari's werden voornamelijk in de steden gegeven en wel in het milieu van ambachtslieden, winkeliers en kleine klerken, hoewel ze ook in de dorpen op het platteland voorkwamen. Na 1750 begonnen de slachtoffers van deze vorm van sociale controle zich te verzetten en spanden steeds meer rechtszaken aan tegen de aanstichters ervan. Rond 1810 waren ze in de steden verleden tijd. Op het platteland vonden ze nog tot diep in de negentiende eeuw plaats.
Regel 18:
===Dwaze maagd van het jaar===
Tijdens de [[w:carnaval|carnaval]] en dan vooral in de zuidelijke streken, konden de jongeren ook nog op andere manieren blijk geven van hun afkeur. Zo was er de "dwaze maagd van het jaar". Daar werd een meisje voor uitgekozen dat "in de fout" was gegaan. Vaak was dat een dienstmeisje dat seksueel door haar meester gebruikt werd<ref>[[Sociale controle geschiedenis van Europa 1500-1795/Liefde en vriendschap#Liefde en seksualiteit|Veel rijke mannen waren rokkenjagers. Het was beslist niet abnormaal dat zij hun handen onder de rokken van vrouwen staken en vooral dienstmeisjes hadden dat maar te accepteren, anders konden ze ontslagen worden.]]</ref>. Er werd een grote pop gemaakt die dat meisje moest voorstellen.
De mannen hadden 's winters in een afgelegen hut een lied ingestudeerd waarin al haar avontuurtjes werden opgenoemd. Op de zondag voor de carnaval, bij het uitgaan van de kerk, zongen ze dat lied op het kerkplein rondom die pop. Niet alleen een "overspelig" meisje werd afgekeurd, een meisje kon op deze manier ook kritiek krijgen op haar uiterlijk of taalgebruik, op de manier waarop ze verliefde jongens afwimpelde, op de mate waarin ze vriendelijk was en of ze haar vrienden trouw bleef.
Regel 27:
In de Middeleeuwen werden [[w:prostitutie|prostituées]] en overspelige vrouwen eerst met honing ingesmeerd en door een hoop veren gerold en daarna werden ze achterstevoren op een ezel rondgereden met een gevlochten mand over hun hoofd.
Al in 1375 was het gebruikelijk dat een man die bij zijn vrouw onder de plak zat of die zich door haar liet slaan, achterstevoren op een ezel werd rondgereden<ref>Ook werd wel eens de vrouw die haar man had geslagen achterstevoren op een ezel rondgereden, terwijl haar man de ezel bij de teugel moest leiden</ref>. De echtelijke strijd moest eerst bij iedereen bekend zijn<ref>[[Sociale controle geschiedenis van Europa 1500-1795/Leven in de absolute monarchie#Het volk|De buren beschermden elkaar door de zwijgplicht, zolang ze het nog maar niet hoorden en zagen, zolang het nog maar niet overal bekend was.]]</ref>, als iedereen het al wist, dan hoefde men er niet meer over te zwijgen.
In de zestiende eeuw werd de ezelsrit vaak uitgevoerd door de jongerenverenigingen. Tot circa 1790 waren er "hoorndragershoven"<ref>Een hoorndrager was een man die door zijn vrouw bedrogen was.</ref>, "ezelgenootschappen", en "carnivore tribunalen" die dit soort rituelen uitvoerden.
Regel 50:
*Als een weduwe trouwde met een vrijgezel of als een weduwnaar trouwde met een nog nooit getrouwde vrouw. De weduwnaar wàs al getrouwd geweest en nu wilde hij nòg een vrouw, terwijll veel jongeren moeite hadden om een vrouw te vinden.
*Als de jongeren het leeftijdsverschil tussen de toekomstige echtelieden te groot vonden.
*Als ze het verschil in sociale controle status te groot vonden.
*Als de partner een vreemdeling was. Je was al een vreemdeling als je uit een nabijgelegen dorp of wijk kwam (waarmee men in onmin leefde).
Regel 76:
===Charivari's door vrouwen===
Normaal oefenden vrouwen wel veel sociale controle uit, maar gingen ze niet verder dan hun bevindingen aan de grote klok te hangen<ref>[[Sociale controle geschiedenis van Europa 1500-1795/Leven in de absolute monarchie#Gerucht en publieke tijding|Vrouwen konden de publieke opinie ophitsen door een privéschandaal te onthullen. Zij konden de wet van het stilzwijgen doorbreken.]]</ref>. Dat vrouwen zelf een charivari begonnen, was vrij zeldzaam en gebeurde waarschijnlijk alleen in die streken waar vrouwen relatief economisch en cultureel onafhankelijk waren.
In het begin van de negentiende eeuw kwam dit soort gevallen ook nog wel voor. Vrouwen, geholpen door kinderen, begonnen een charivari. Ze zetten hoornen op deuren en schreven beledigende teksten op de muren. Ze gingen bijvoorbeeld te keer tegen een kantoorbediende die de verloofde van een ander zwanger had gemaakt, of tegen de jonge echtgenote van een oude man die de ene minnaar na de andere had.
Regel 83:
Een vrouw werd er door zes andere vrouwen publiekelijk van beschuldigd dat ze de hoerenmadam van haar dochter was. De dames schreven liedjes over haar, waarin ze haar uitmaakten voor hoer en dronkelap. Ze zou ooit gebraakt hebben nadat ze teveel wijn had gedronken en haar man zou een kroegtijger zijn die bij haar onder de plak zat. Ze verkochten kopieën van de liedjes aan belangstellenden. Zij hitsten de kinderen van een van haar huurders op om haar uit te schelden.
Deze zes vrouwen werden in staat van beschuldiging gesteld. Ze waren tussen de 25 en 40 jaar oud. Sommigen hadden een winkel, en op één na konden ze allemaal hun handtekening zetten<ref>[[Sociale controle geschiedenis van Europa 1500-1795/Alfabetisering#Handtekeningen tellen|Alfabetisering.]]</ref>. De aanstichtster had blijkbaar een dermate goede opvoeding genoten dat ze tijdens haar ondervraging verklaarde dat ze geen dialect kende.
===Begrafenis===
| |||