Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen/Lichaam: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k herred./lf
QZandenBot (overleg | bijdragen)
k M -> m met AWB
Regel 4:
 
==Naakt==
[[FileBestand:Sandro Botticelli 042.jpg|thumb|200px|left|[[w:Sandro Botticelli|Sandro Botticelli]], [[w:Nimf (mythologie)|nimf]] en [[w:satyr|satyr]], 1485-1487]]
Na eeuwen van bangmakerij door de Kerk had bijna iedereen moeite met zijn naakte lichaam. Een enkeling kon zichzelf zonder kleren niet eens herkennen. Mensen die in de middeleeuwen naakt op straat liepen golden als gek en het werd als een daad van vroomheid gezien om hen te kleden en weer terug te brengen in de gemeenschap.
 
Regel 36:
 
<gallery>
FileBestand:Die Ermordung des Ulisses, Bênoit de Sainte-More.jpg|1350
FileBestand:BNMsFr2643FroissartFol97vExecHughDespenser.jpg|[[w:Jean Froissart|Jean Froissart]], ca. 1385
FileBestand:Pisanello 010.jpg|[[w:Pisanello|Pisanello]], 1436-38
FileBestand:Dieric Bouts 013.jpg|[[w:Dirk Bouts|Dirk Bouts]], 1470-75
FileBestand:Hanging_and_burning_of_Girolamo_Savonarola_in_FlorenceHanging and burning of Girolamo Savonarola in Florence.jpg|Openbare terechtstelling van de [[w:Dominicanen|dominicaner]] boeteprediker [[w:Girolamo Savonarola|Girolamo Savonarola]], 1498
FileBestand:Gerard David - The Judgment of Cambyses, panel 2 - The shedding of the corrupt judge Sisamnes.jpg|Levend villen, [[w:Gerard David|Gerard David]], 1499
</gallery>
 
==Lichaam==
[[Afbeelding:Four_temperament_bFour temperament b.PNG|thumb|110px|right|Met de klok van boven rechts:
*Cholerisch
*Melancholisch
Regel 56:
#Het [[w:Flegmatisch|flegmatische]]: teveel slijm, kalm en weinig emotioneel.
 
[[ImageAfbeelding:Lucas Cranach d. Ä. 010.jpg|De oude liefhebber|thumb|200px|left|[[w:Lucas Cranach de Oude|Lucas Cranach de Oude]], oude snoeper, mogelijk een boer 1515]]
De gelaatskleur vond men dermate belangrijk, dat als de heldin van een roman zich onherkenbaar wilde maken, ze eenvoudigweg haar gezicht verfde. Men denkt dat boeren een gebronsde of rode gelaatskleur hadden, omdat ze altijd buiten werkten. Ook werden ze zo beschreven in de literatuur en werden ze zo afgebeeld op schilderijen, althans de heel enkele keer dat ze geschilderd werden zonder dat het de bedoeling was om ze bespottelijk te maken.
 
Regel 68:
Er zijn echter ook een aantal graven onderzocht van mijnwerkers die in loodmijnen werkten en die bleken allen een chronische [[w:loodvergiftiging|loodvergiftiging]] te hebben met bijbehorende misvormingen van het beenderstelsel. Overigens waren er wel meer ongezonde beroepen: [[w:spiegel (optica)#Geschiedenis|spiegelmaker]], [[w:leerlooien|leerlooier]], textielverver enzovoort.
 
Aan het einde van de Middeleeuwenmiddeleeuwen was de voeding beter dan in de eeuwen daarvoor. Na de [[w:pest (ziekte)|pestepidemieën]] kregen de mensen het beter<ref>[[Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)/Inleiding#Na 1300|Vanwege de ontvolking door de pestepidemieën steeg na 1350 het levenspeil van de overgeblevenen.]]</ref>:
*De graanproductie steeg. Er waren minder boeren overgebleven en die waren zo veel mogelijk naar de meest vruchtbare gronden getrokken.
*De lonen in de steden stegen omdat er krapte op de arbeidsmarkt was.
Regel 96:
 
{{wrapper|links}}
| [[FileBestand:52-aspetti di vita quotidiana, amore,Taccuino Sanitatis, Cas.jpg|thumb|200px|left|[[w:Geslachtsgemeenschap|Geslachtsgemeenschap]], Liber Tacuina sanitatis, 14de eeuw]]
|-
| [[FileBestand:Leda - after Michelangelo Buonarroti.jpg|thumb|200px|left|Leda en de zwaan, 16de eeuwse kopie naar verloren gegaan schilderij van [[w:Michelangelo Buonarroti|Michelangelo]], 1530]]
|}
 
Regel 107:
Afbeeldingen die van de paring werden gemaakt, beeldden doorgaans een monsterlijke of fantastische gebeurtenis uit. Monsters verkrachtten hun verdwaalde slachtoffers, [[w:Leda (mythologie)|Leda]] werd door een zwaan lastig gevallen, [[w:Ganymedes (mythologie)|Ganymedes]] door een adelaar. Hoe de geslachtsdaad echt verliep, werd zelden getoond.
 
Van het einde van de Middeleeuwenmiddeleeuwen kennen we een paar teksten waardoor we ons een voorstelling kunnen maken van de seksuele gedragingen in die tijd. Een aartsbisschop in [[w:Florence (stad)|Florence]] hield ooit een donderpreek over het feit dat naïeve meisjes zich door hun man voor sodomie (anale gemeenschap) lieten gebruiken<ref>[[Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)/Gezinsleven#Intimiteit|De christelijke predikers geloofden dat sodomie veroorzaakt werd door de totale argeloosheid van de jonge vrouwen die niet begrepen zouden hebben wat hen overkwam.]]</ref>. We kunnen nu niet meer uitmaken of de aartsbisschop deze preek hield naar aanleiding van wat hem bij slechts een paar biechten ter ore was gekomen of dat hij het heel vaak had gehoord, maar men denkt dat sodomie in het huwelijk vrij vaak voorkwam.
 
Uit veel verklaringen onder ede (bijvoorbeeld aan de [[Heksenvervolging in Europa (1300-1720)/Rechtsgang|inquisitie]]) bleek dat de geslachtsdaad bij mannen een elementaire behoefte bevredigde en dat zij daarvoor een partner zochten, was het niet goedschiks dan maar kwaadschiks. Geweld was vaak een onderdeel van de geslachtsdaad, voornamelijk door mannen, maar vrouwen konden ook wel verbale en psychische druk uitoefenen.
Regel 115:
Er waren bij de notabelen veel huwelijken tussen een zeer jonge vrouw en een veel oudere man<ref>[[Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)/Huwelijk#De onderhandelingen|Uiteindelijk werd ze door haar familie uitgehuwelijkt aan een oudere man.]]</ref>. De vrouw voelde zich daarbij vaak ongelukkig. Er waren dan ook mannen die daarvan profiteerden door een geheime relatie met zo'n ongelukkige vrouw aan te knopen. Dit was een geliefd thema in de [[w:occitanië|Occitaanse]] literatuur: de [[w:fr:flamenca|flamenca]].
 
[[w:Homoseksualiteit|Homoseksualiteit]] onder volwassenen werd streng bestraft. Het staat niet vast dat homoseksualiteit uitsluitend in de steden voorkwam. Het kwam in alle milieus voor en was eerder een kwestie van leeftijd. Vaak sliep men met meerderen in een bed<ref>[[Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)/Geboorte en opvoeding#Privéleven|Bij het gewone volk sliepen kinderen vaak in een bed met broers en zussen.]]</ref><ref>[[Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen/Het bed#Alleen of met meerderen in een bed|Als in de Middeleeuwenmiddeleeuwen een echtpaar niet puissant rijk was dan sliepen in hetzelfde bed ook hun kinderen en soms ook een paar broers en zusters, soms een paar vrienden, dienaren, zelfs vreemdelingen: hoe het uitkwam.]]</ref> en daar kwamen waarschijnlijk regelmatig allerlei soorten seksuele handelingen uit voort. Jongens trouwden vrij laat en trokken 10-15 jaar met elkaar op zodat homoseksualiteit waarschijnlijk een vrij gebruikelijk verschijnsel was<ref>[[Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)/Sociaal netwerk#Homoseksuelen|Homoseksualiteit kwam in de veertiende en vijftiende eeuw overal in Italië voor.]]</ref>. Sommige jongens werden al vóór hun twaalfde ingewijd in de [[w:herenliefde|herenliefde]].
 
We weten (nog) minder over hoe meisjes met elkaar omgingen in de [[Sociale geschiedenis van de hoge middeleeuwen/Leven in de Noord-Franse kastelen#Vrouwenvertrekken|vrouwenvertrekken]]. De mannen hadden allerlei wilde fantasieën over de [[Sociale geschiedenis van de hoge middeleeuwen/Leven in de Noord-Franse kastelen#Vrouwenbezigheden|vrouwenbezigheden]]. Men dacht dat de aristocratische dames onder elkaar wel grove taal zouden bezigen en in het begin van de zestiende eeuw waren de mannen er vast van overtuigd dat de dames, als ze toilet maakten, elkaar schaamteloos zouden betasten en strelen.
 
===Verzorging en kerk===
Vanaf ~1280 waren er vormen van [[w:devotie|devotie]]<ref>[[Sociale geschiedenis van de hoge middeleeuwen/Opkomst van het individu#Devotie|Er kwam een persoonlijke devotie, aanvankelijk alleen bij de hogere klasse maar rond 1320 was deze doorgedrongen tot de onderste lagen van de maatschappij.]]</ref> en [[w:ascese|ascese]] die stelden dat de hoogste vorm van heiligheid zou worden bereikt door afstand te nemen van het lichamelijke omhulsel. Ook kwamen er boetedoeners en [[w:flagellant|flagellanten]]. Toch gingen de meeste gelovigen op het einde van de Middeleeuwenmiddeleeuwen meer aandacht aan de verzorging van hun lichaam besteden.
 
De donderpreken van de kerk golden voornamelijk de overdreven aandacht die sommigen aan hun lichaam besteedden want die zou hen afleiden van het geestelijke leven. Men moest maat houden, hoewel: een goede geest hoorde in een gezond lichaam ([[w:Mens sana in corpore sano|Mens sana in corpore sano]]) dus ook van de kerk moest men goed eten, voldoende bewegen, veel frisse lucht krijgen en zich vaak wassen.
Regel 131:
 
==Voorzorgen==
In de veertiende en vijftiende eeuw kreeg men steeds meer oog voor het voorkómen van ziekten. Men probeerde om plaatsen en voorwerpen te ontsmetten, men droeg halsbanden en bolletjes van [[w:Amber (potvis)|amber]]. Het Venetiaanse triakel<ref>[http://www.dbnl.be/tekst/dijs002lotv01/dijs002lotv01_001dijs002lotv01 001.htm Venetiaanse triakel]</ref> (voornamelijk gemaakt van gekookt [[w:adder|addervlees]]) zou zo ongeveer alles kunnen genezen.
 
Reizigers werd geadviseerd om voorzorgen te nemen tegen de verandering van lucht want die zou hen vatbaar maken voor [[w:en:Pestilence|pestilentie]]. Ten behoeve van ambassadeurs werden er gegevens verzameld over de wegen in Midden-Europa en werden er adviezen gegeven over welke voorzorgsmaatregelen men moest nemen als men te paard reisde en in herbergen overnachtte.
Regel 151:
 
==Luizen==
Bijna iedereen had [[w:luis|luizen]] in de Middeleeuwenmiddeleeuwen. Men liet zich ontluizen door zijn geliefden, maar meestal moesten de vrouwen zowel elkaar als de mannen ontluizen. Elkaar ontluizen deed men onder een praatje en als de zon scheen, voor de deur of op het platte dak.
 
De voornoemde Felix Fabri beschreef hoe op het galeischip van de pelgrims de parasieten bijzonder welig tierden. De pelgrims hadden geen schone kleren, ze zweetten en ze stonken. Hun kleren, haren en baard zaten onder het ongedierte. Ook al had je ze zelf nog niet, bij het minste contact met een zeeman of pelgrim die ze al had, zou jij ze ook krijgen. Dus raadde Felix Fabri de pelgrims aan om zich elke dag te wassen en zich niet te schamen om iemand te vragen zijn baard te ontluizen. De pelgrim moest elke dag zijn baard verzorgen, anders zou hij hem moeten afscheren en op zee diende men nu eenmaal een baard te dragen. Wel was het beter als hij zijn haren afschoor; sommige edelen weigerden dat echter en daardoor zaten ze onder de luizen, die ze ook aan hun vrienden en buren doorgaven.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.