Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen/Religie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Vangelis heeft de pagina Sociale geschiedenis van de late Middeleeuwen/Religie hernoemd naar Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen/Religie zonder een doorverwijzing achter te laten: kleine m |
k M -> m met AWB |
||
Regel 1:
{{Sociale geschiedenis van de late
<big>'''9. Religie'''</big>
==Zich terugtrekken==
Niet alleen [[Sociale geschiedenis van de late
Petrarca trok zich ook nog terug door de [[w:Beklimming van de Mont Ventoux|Mont Ventoux]] te beklimmen. Sommigen konden zich terugtrekken in de "vesting der stilte" die iedereen in zich heeft. Door zich voor de wereld af te sluiten, kon men alleen zijn met [[w:Jezus (traditioneel-christelijk)|Christus]] temidden van alle anderen, hoewel dat niet voor iedereen was weggelegd. [[Sociale geschiedenis van de hoge
==Zelfbeheersing==
Regel 12:
==Geheugen==
Tijdens de hele
Men herinnerde zich bijna alles wat was overgeleverd van het leven van de (acht!) overgrootouders. Uit het eigen leven herinnerde men zich voorvallen van 25 jaar of langer geleden. Vaak herinnerde men zich zelfs de precieze woorden die iemand gesproken had, zo blijkt uit processtukken van de [[Heksenvervolging in Europa (1300-1720)/Rechtsgang|inquisitie]].
Regel 26:
Wat hielp bij de meditatie was het almaar herhalen van bepaalde formules en het monotone en roesverwekkende murmelen van gebeden, zoals aanbevolen door het [[w:Concilies van Lateranen#Vierde Lateraans concilie|vierde Lateraanse concilie]] van 1215. De parelketting, de voorloper van de [[w:rozenkrans|rozenkrans]], bestond al in de vierde eeuw. In het begin van de vijftiende eeuw begon men reeksen van telkens tien Ave Maria's ("[[w:weesgegroet|weesgegroetjes]]") en een paternoster ("[[w:Onzevader|Onzevader]]") te bidden waarbij elke parel van de ketting voor een gebed stond. De meditatie zou zodoende besloten raken in de parelketting want de gedachten mochten niet afdwalen of zelfs verdwalen. Rond 1500 werd de rozenkrans populair.
Met dit [[w:ascese|ascetisme]] op grond van het eindeloos herhalen van automatisch uitgevoerde handelingen of formules, werd op het einde van de
Men telde de 5500 wonden van Christus, men telde de 1000 stappen die hij deed toen hij zijn kruis droeg. Vooral de bedelmonniken maar ook rijke particulieren begonnen zo veel mogelijk [[w:relikwie|relikwieën]] te sparen, men droeg altijd een rozenkrans en vrome afbeeldingen bij zich want deze voorwerpen konden als middelaar tussen God en de mens dienen. Al rond 1300 was er een grote [[Sociale geschiedenis van de hoge
===Afbeeldingen===
Regel 35:
Zo was er een blad in omloop dat was bedrukt met de afbeelding van [[w:Onze-Lieve-Vrouw van Smarten|Maria van smarten]], bedroefd peinzend over het leven van Christus en omgeven door korte stukjes tekst en tekens. Deze tekens waren een soort [[w:idiogram|idiogrammen]] of [[w:rebus|rebussen]] die gebeurtenissen uit het leven van Christus kernachtig samenvatten. Door de afbeeldingen, teksten en tekens als leidraad te gebruiken, kon men al deze gebeurtenissen uit het leven van Christus door zijn hart laten gaan en daardoor gevoelens van vroomheid ervaren.
Onder de koorstoelen van monniken heeft men later van alles gevonden: spelden, messen, [[Sociale geschiedenis van de late
Rond 1300 stopten de schilders en beeldhouwers ermee om Christus af te beelden als een koning en begon men hem af te beelden als een mens. Als zij hem aan het kruis hangend afbeeldden, beeldden zij zijn lijden uit. Als men mediteerde, probeerde men zich het lijden van Christus voor de geest te halen. Op veel van de plaatjes die mensen bij zich droegen, werden de instrumenten getoond waarmee hij gemarteld was: de zweep, de doornenkroon en de spijkers. Ook werden de vijf wonden en de gapende wond in zijn zijde getoond. De mediterende mens herleefde in tranen elke episode van het lijdensverhaal. Men aanschouwde het zweet en het bloed, de slagen in het gezicht, de striemen van de zweep, de bespotting en het spuwen, het inslaan van de spijkers, het oprichten van het kruis, de bittere spons waarmee de dorst gelest werd en de gruwelijke dood. Men probeerde innerlijk na te bootsen wat Christus had doorgemaakt.
Regel 42:
<gallery>
Bestand:
</gallery>
Regel 61:
==Mystieke vervoering==
De [[w:mystiek|mystiek]] had op het einde van de
==Visioenen==
Regel 73:
<gallery>
Bestand:Transfiguration Raphael.jpg|[[w:Rafaël Santi|Rafaël]], [[w:en:Transfiguration (Raphael)|transfiguratie]] (verheerlijking), 1519
</gallery>
Regel 85:
Sommige mensen hadden dromen en nachtmerries over onzichtbare spoken en doden. Er was in de literatuur al een oude traditie van schrijven over [[Sociale geschiedenis in de literatuur/Portret, droom en spiegel#De droom|voorspellende dromen]] die tevens vaak [[Sociale geschiedenis in de literatuur/Portret, droom en spiegel#De politieke droom|politieke dromen]] waren. Deze zeiden zo goed als niets over het intieme leven maar ze lieten wel zien hoe de mensen zich de geestenwereld voorstelden.
*Zo zag [[w:Karel IV van het Heilige Roomse Rijk|Karel IV]] in zijn droom een engel van God en vloog hij, hangend aan diens haar over uitgestrekte landschappen en ontwaakte uitgeput van al dat vliegen.
*Een graaf beschreef in zijn [[Sociale geschiedenis van de late
*Een burger beschreef in zijn [[Sociale geschiedenis van de late
==De duivel==
De kerk was na 1200 begonnen om de mensen doodsbang voor de duivel te maken<ref>Joseph Klaits, Servants of Satan.</ref><ref>Dresen Coenders, Het verbond van heks en duivel.</ref><ref>Keith Thomas, religion and the decline of magic.</ref><ref>[[Sociale geschiedenis van de hoge
Karel IV liet een anekdote uit zijn jeugd optekenen waarin de duivel te kennen gaf dat hij er was door een beker wijn over de vloer te gooien en het geluid van voetstappen na te doen. Anderen zagen zijn aanwezigheid in het plotseling rood aanlopen van iemands gezicht en in de hartkloppingen als men in paniek raakte. Verder had hij de hand in vroegtijdige veroudering, in [[w:en:Fatigue (medical)|lethargie]] en in [[w:hysterie|hysterie]].
|