Basis ICT/Basis Elektrotechniek: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 31.149.113.234 hersteld tot de versie na de laatste wijziging door Erik Baas
Label: Terugdraaiing
Regel 14:
2. Van veel voorkomende huishoudelijke en ICT apparaten het energiegebruik onderzoeken en berekenen
 
== Elektriciteit ==
Apparaten : [[w
{|style=width:65em class="vatop"
|Elektriciteit is een energiebron voor vele apparaten. De energie wordt gemaakt in elektriciteitscentrales en komt via kabels en stopcontacten in huis of kantoor. <br />
Elektriciteit werkt alleen als het “rond gaat”, dat heet een '''stroomkring'''. Voorbeeld: in een stopcontact zitten twee gaten. Als de stekker van een apparaat in het stopcontact wordt gestoken gaat de stroom van het ene gat van het stopcontact (de “plus”) door het apparaat heen het andere gat in (de “min”). Door de energie uit het stopcontact werkt het apparaat.<br />
[[Afbeelding:SlotcarElecCircuit.svg|center|300px|Racebaan]]<br />
Dus: elektriciteit gaat in een stroomkring van plus naar min. Over elektriciteit op een bepaalde plaats wil je drie dingen weten:
*Hoe sterk: ''spanning''
*Hoeveel: ''stroom''
*Hoeveel energie: ''vermogen''
----<br />
 
''' Spanning '''<br />
De sterkte van elektriciteit heet '''spanning''' en wordt gemeten in '''Volt''', afgekort “V”. De Italiaan Alessandro Volta was een natuurkundige uit de 19e eeuw.
Vergelijking met water: spanning is de druk die op een waterleiding staat.
De stopcontacten in Europa hebben allemaal 230 Volt, die in de USA 110 V. De meeste apparaten werken op 230 of 110 volt. Apparaten die op een lager voltage werken gebruiken een adapter die de spanning terugbrengt van 230 V naar bijvoorbeeld 12 V.<br />
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Elektrische_spanning|Elektrische spanning]]
----<br />
 
'''Stroom'''<br />
De hoeveelheid elektriciteit heet '''stroom''' en wordt gemeten in '''Ampère''', afgekort “A”. De Fransman André-Marie Ampère was een natuurkundige uit de 19e eeuw.
Vergelijking met water: stroom is de hoeveelheid water die uit een kraan kan stromen. Bij een kraan kun je kiezen hoever je deze opendraait, een stopcontact geeft een vast aantal ampères.<br />
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Elektrische_stroom|Elektrische stroom]]
----<br />
 
'''Vermogen'''<br />
De energie van elektriciteit heet elektrisch '''vermogen''' en wordt gemeten in '''Watt''', afgekort “W”. De Schot James Watt was een ingenieur uit de 19e eeuw.
Vergelijking met water: voor het blussen van een brand heb je veel waterdruk en veel water nodig. Als één van beiden onvoldoende is wordt er niet goed geblust.
 
Vermogen = Spanning x Stroom, dus Watt = Volt x Ampère.
Voorbeeld: 230 Volt x 16 Ampére = 3680 Watt. Dat is in een woonhuis ongeveer het vermogen van één stroomgroep.
 
Alle elektrische apparaten halen vermogen uit het stopcontact. Omdat de spanning altijd 230V is nemen ze dus een verschillend aantal Ampères (dat heet '''Ampèrage''') op.<br />
Voorbeelden van vermogen:
:*Licht: gloeilampen tussen de 40 en 100 Watt, spaarlampen tussen de 8 en 20 Watt
:*Kracht: stofzuiger 1000-2000 Watt
:*Warmte: elektrische radiator 2000 Watt, wasdroger 2000 Watt
:*Consumentenelektronica: een computer 100-400 Watt, een TV 100-300 Watt
Het werkelijk gebruikte vermogen zit meestal tussen een minimum en een maximum: een wasmachine die water spoelt gebruikt 200 Watt, het water opwarmen vraagt 1500 Watt.
{| class="wikitable"
|-
|align="center"|[[Afbeelding:Free standing lamp.jpg|154px|Verlichting 40-100 Watt, spaarlampen 8-20 Watt]]
|align="center"|[[Afbeelding:Washer.600pix.jpg|180px|Wasmachine 200-1500 Watt]]
|align="center"|[[Afbeelding:電気ストーブ.JPG|270px|Verwarming 1000-2000 Watt]]
|align="center"|[[Afbeelding:Modified-pc-case.png|180px|Computers 100-500 Watt]]
|}
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Vermogen_(natuurkunde)#Elektriciteitsleer|Vermogen]]
----<br />
 
'''Wisselstroom en gelijkstroom'''<br />
Er zijn twee soorten elektriciteit: wisselstroom en gelijkstroom. Ze zijn allebei even goed maar hebben verschillende technische eigenschappen, van belang voor de elektrotechnicus.
:*'''Wisselstroom''': stopcontact, hoogspanningsleidingen
:*'''Gelijkstroom''': batterijen, computers binnenin, (auto)accu’s<br />
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Gelijkstroom|Gelijkstroom]] en [[w:Wisselstroom|Wisselstroom]]
----<br />
 
'''Statische elektriciteit'''<br />
Er bestaat ook “vrije” elektriciteit die niet in een vaste stroomkring zit. Deze '''statische elektriciteit''' ontstaat door natuurkundige krachten. Een systeembeheerder gebruikt een anti–statisch polsbandje bij het assembleren van hardware. Deze voert statische elektriciteit af naar de aarde voordat de hardware beschadigt.<br />
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Statische_elektriciteit|Statische elektriciteit]]
----<br />
 
'''Geleiding, weerstand en isolatoren'''<br />
Elektriciteit stroomt van plus naar min. Dat kan omdat het materiaal waar het doorheen gaat dat toelaat, dat materiaal noem je '''geleidend'''. Voorbeelden van geleidende materialen zijn ijzer, koper en water.<br />
 
Alle materialen houden elektriciteit een beetje tot sterk tegen, dat heet '''weerstand'''. Weerstand wordt gemeten in Ohm, afgekort “Ω”, de Griekse letter Omega. De Duitser Georg Ohm was een wis– en natuurkundige uit de 19e eeuw. De [[w:Wet_van_Ohm|Wet van Ohm]] zegt dat Spanning = Stroom x Weerstand. Voor systeembeheerders: hoe meer weerstand hoe minder stroom en hoe minder vermogen.<br />
 
Ook geleidende materialen houden elektriciteit een hééél klein beetje tegen. Dunne, koperen elektriciteitskabels houden meer elektriciteit tegen dan dikke kabels.
Materiaal dat elektriciteit niet doorlaat noem je een '''isolator'''. Voorbeelden van isolatoren zijn kunststoffen en porselein.<br />
 
Geleiding, weerstand en isolatie hangen samen: je hebt koperdraad nodig om elektriciteit van het stopcontact naar een apparaat te krijgen. Om die koperdraad moet isolerend materiaal zitten omdat de elektriciteit anders weglekt. Die koperdraad moet dik genoeg zijn om met weinig weerstand vermogen door te laten.<br />
Daarom:
:*Is de voedingskabel van de computer dikker dan de voeding voor een harddisk (geschikt voor veel vermogen t.o.v. weinig vermogen)
:*Heb je alleen bliksem bij onweersbuien en niet bij zonneschijn (natte lucht t.o.v. droge lucht)
:*Hangen hoogspanningskabels met grote isolatoren aan de masten (anders kortsluiting met 220.000 V)
:*Worden dunne kabels warm als er ''te'' veel vermogen doorheen gaat (te veel weerstand)
----<br />
 
== Elektrische installaties ==
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.