Leer jezelf ecologisch tuinieren/Sporkehout: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
sjabloon |
voorlopige aanvul |
||
Regel 6:
|plaatje3=
|plaatje4= <!-- Alleen als het past. Zie voor foto's de link naar Commons onderaan deze pagina -->
|divers= De plant lijkt een beetje op de [[../Wegedoorn|wegedoorn]] (Rhamnus cathartica). De wegedoorn verschilt van het sporkehout daarin dat het blad een variabele vorm heeft, met twee helften die iets ten opzichte van elkaar zijn "verschoven", de bladrand niet gaaf maar fijngezaagd is, de bladstand niet duidelijk verspreid maar bijna tegenoverstaand is, de bloemen niet vijftallig en tweeslachtig maar viertallig en functioneel eenslachtig zijn, de plant tweehuizig is, en de takken uitlopen in een doorn.Andere namen voor sporkehout zijn spork, gewone vuilboom, bloedboom, pijlhout, hondskers, honzehout, sprokkel, peggehout, duvelskeersj, houtjeshout, buskruithout, en stinkboom, en die hangen meestal samen met het (vroegere) gebruik ervan. Sporkehout is een bladverliezende, meestal meerstammige struik.
|familie=
|latijn=
|geslacht=
|soort=
|nlnaam= <!-- NLsoortnaam als in woordenboek voorkomt (kleine letters)-->
|geschikt= <!-- Hier bijv. stinsenplant, bodembedekker, snijbloem -->
Regel 16:
|beschermd= <!-- Vul in 'ja' als het gewas op de lijst staat van de beschermde gewassen -->
|wortel= <!-- Omschrijving van de/het wortel/gestel -->
|stengel= De schors is donker paarsbruin, met heldergeel hout dat zichtbaar wordt als de bast wordt verwijderd.
|blad= De jonge bladeren zijn karakteristiek goudbruin. De bladeren zijn eirond, 3-7 (-11) cm lang en 2½-4 (-6) cm breed, met een toepgespitste top, een gave rand, een wigvormige voet, en een bladsteel van 8-15 mm lang. De 6-10 paren van prominent gegroefde nerven zijn aan de onderkant licht donzig behaard. Ze staan verspreid langs de stengels.
|groenblijvend= <!--Vul in 'ja' als de plant winterhard/groenblijvend is -->
|bloei= April tot juli.
|kleur= De bloemen zijn klein, 3-5 mm in diameter, stervormig met vijf groenwitte spitsdriehoekige bloemblaadjes, tweeslachtig, en staan met 2-10 samen in de bladoksels.
|vrucht= De vrucht is een kleine bes (eigenlijk een meerkernige steenvrucht) van 6-10 mm in diameter, die rijpt van groen via rood tot donkerpaars of zwart, waarbij opvalt dat in de late zomer aan dezelfde tak alle kleuren bes tegelijk voorkomen. De bes bevat twee halfronde grijsbeige steenkernen van 5 mm lang.
|hoog=
|grond1= Laagveen. Prefereert een zure grond.
|compost1= <!-- Hoeveelheid compost die bij grond1 moet worden toegevoegd: veel/matig/geen -->
|kali1= <!-- Idem voor de hoeveelheid kali: veel/matig/geen -->
Regel 35:
<small>◕</small> Zwaar beschaduwd
● Schaduw -->
|goede buren= Planten uit de [[w:kensoort|kensoort]] voor de [[w:klasse van de wilgenbroekstruwelen|klasse van de wilgenbroekstruwelen]] (Franguletea).
▲<small><font color="blue">'''∼'''</font color></small> Vochtig/Normaal
|slechte buren= <!-- Gewassen die de (groei van de) plant belemmeren -->
|weert= <!-- Dieren of ziektes die de door de plant worden geweerd -->
|lokt= onder andere vlinders. De soort is [[w:waardplant|waardplant]] voor de dagvlinders [[w:citroenvlinder|citroenvlinder]] en [[w:boomblauwtje|boomblauwtje]]. Ook een aantal motten leeft van het blad van deze heester zoals de [[w:sporkehoutspanner|sporkehoutspanner]] (Philereme vetulata), de [[w:grote boomspanner|grote boomspanner]] (Triphosa dubitata), de [[w:rossige haakbladroller|rossige haakbladroller]] (Ancylis obtusana), en de [[w:vuilboomooglapmot|vuilboomooglapmot]] (Bucculatrix frangutella) die het blad [[w:bladmineerder|mineert]]. Tot slot is het sporkehout ook nog een waardplant voor de wants Apolygus rhamnicola, en de bladvlo [[w:Trichochermes walkeri|Trichochermes walkeri]]. De bladeren van wegedoorn en sporkehout hebben vaak oranje zwellingen die worden veroorzaakt door kroontjesroest [[w:Puccinia|Puccinia]] coronata. De bessen worden voornamelijk gegeten door frugivore (vruchtetende) vogels zoals [[w:grote lijster|grote lijster]], [[w:kramsvogel|kramsvogel]] en [[w:fazant|fazant]], die zo de zaden verspreiden in de uitwerpselen.[5] Omdat deze struik zo´n lange bloeiperiode heeft, is het een zeer belangrijke drachtplant voor [[../Dieren#Bij|honingbijen]].
|keuken= De bessen kunnen worden gebruikt voor verschillende verfstoffen zoals [[w:schijtgeel|schijtgeel]] en sapgroen. Doordat het hout weinig anorganisch materiaal (as) bevat kan er goede houtskool van gemaakt worden dat werd gebruikt om te tekenen en als bestanddeel van buskruit. In de imkerij werden de dunne, lange, rechte twijgen gebruikt als spijlen in bijenkorven om de bijen van daaruit eenvoudig uitneembare raten te laten bouwen.
|kookboek= <!-- Naam van de plant (hoofdletter) voor een eventuele link naar recepten in het kookboek -->
|genees= [[w:constipatie|constipatie]]. zowel de bessen als de bast kunnen als laxeermiddel gebruikt worden.
|waarschuwing= Licht giftig.
|zaaimaand=
|zaaiomschrijf= <!-- Maand(en) waarin gezaaid wordt en een omschrijving daarvan -->
Regel 59 ⟶ 54:
|pa= <!-- Plantafstand -->
|ra= <!-- Rijafstand -->
|verzorgmaand= ?
|verzorgomschrijf= Sporkehout heeft baat bij het afhakken doordat de stronken weer snel veel nieuwe takken maken.
|oogstmaand=
|oogstomschrijf= <!-- Maand(en) van het oogsten en omschrijving (ook hoe te bewaren) -->
|