|
== Atomen rangschikken ==
=== Reacties van stoffen ===
Rond 1800 was de kennis van elementen zover gevorderd dat een aantal zaken begon op te vallen. Een van die zaken was dat elementen steeds in een vaste massaverhouding met elkaar reageren.
IJzer en zwavel reageren met elkaar tot ijzersulfide. Dit gebeurt altijd in een verhouding van 7:4, of in formulevorm:
::<math> \frac{Massa_{IJzer}}{Massa_{Zwavel}} = \frac{7}{4} </math>
Dit wil dus zeggen dat 4 gram zwavel met 7 gram ijzer zal reageren tot 11 gram ijzersulfide. Of 3.5 gram ijzer met 2 gram zwavel.
Als je probeert 5 gram zwavel met 7 gram ijzer te laten reageren, treedt er wel een reactie op, je krijgt 11 gram ijzersulfide maar je houdt ook 1 gram zwavel over.
Ook voor andere verbindingen werd een vaste massaverhouding tussen de elementen gevonden. Rond 1800 was de conclusie:
Een element reageert altijd alsof het bestaat uit deeltjes met een vaste massa.
Voor ijzer en zwavel geldt blijkbaar dat de massaverhouding tussen deeltjes ijzer en deeltjes zwavel 7:4 is. Voor calcium en zuurstof bleek de verhouding 5:2, voor chloor en waterstof 70:2, voor kwik en zuurstof 25:2. Door van veel verbindingen de massaverhouding te bepalen kon een lijst opgesteld worden van relatieve atoommassa's. Data wil zeggen: er was bijvoorbeeld wel bekend dat een atoom waterstof het lichtste atoom was, koolstof was twaalf keer zo zwaar als waterstof, zuursrof 16 keer en chloor 35.5 keer zo zwaar als waterstof.
Dat er atomen moesten bestaan was in 1800 met deze resultaten overtuigend aangetoond. Het bepalen van de massa van één atoom was toen nog niet mogelijk. Ook nu nog kunnen we één atoom niet wegen. Atomen zijn gewoon te klein. Om hier toch mee te kunnen werken is in eerste instantie besloten dat als de massa van atomen nodig was, deze vermeld wordt voor het aantal atomen dat voorkomt in 1 gram waterstof. Zonder te weten hoeveel atomen dit waren, werd dit aantal atomen [[w:Mol (eenheid)|{{nowrap|1=1 mol}}]] genoemd.
Later is om praktische redenen, waterstof is als gas lastig te wegen en bovendien brandbaar, besloten dat de mol iets anders gedefinieerd wordt:
1 mol is het aantal deeltjes dat voorkomt in 12 gram koolstof.<ref>Strikt genomen is dat tegenwoordig niet meer correct. Het waarom daarvan wordt uitgelegd in [[Basiskennis chemie/Classificatie van stoffen/Kernfysica|de atoomkern]].</ref>
Een mol is daarmee compleet vergelijkbaar met een {{nowrap|1=dozijn (12 stuks)}} of een {{nowrap|1=gros (144 stuks)}}.
=== Orde in de chaos ===
| 