Wikibooks:Zandbak: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Basiskennis chemie 4/Organische chemie/Alkanen + {{Kolommen4|text-align=center
Versie 344637 van Erik Baas (overleg) ongedaan gemaakt
Labels: Vervangen Ongedaan maken
Regel 1:
{{Zandbakbericht}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Header = 1
| Kop = Alkanen
| KopLevel = 2
| Kol1 = Binnen de groep organische verbindingen is een groot aantal subgroepen aan te wijzen. Een van de eenvoudigste daarvan wordt gevormd door de alkanen. Deze verbindingen bestaan uitsluitend uit koolstof en waterstof.
| Kol2 = Alkanen
| Anker = alkanen beschrijving
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Methaan naam
| Kop = Methaan
| KopLevel = 3
| Kol1 = Waterstofatomen kunnen maar één [[Basiskennis chemie 4/Organische chemie#aantal bindingen per atoom|covalente binding]] vormen, koolstof 4. Voor de vorming van de eenvoudigste verbinding tussen koolstof en waterstof zijn daarom vier waterstof-atomen en één koolstof-atoom nodig. De formule van deze verbinding is dan <chem>CH4</chem>. Deze verbinding heeft de naam [[w:methaan|methaan]] gekregen.<br />
{{Kolommen3
|Kolom1=[[bestand:ModeleMoleculaire-CH4.png|100px]]
|Kolom2=[[bestand:Methane-2D-square.png|100px]]
|Kolom3=[[bestand:Methane-2D-stereo.svg|100px]]
}}
Hierboven staan drie weergaven van een molecuul methaan. De linker afbeelding is een ruimtelijk model van het methaan-molecuul. Wat opvalt is dat het molecuul niet plat is. De vier waterstof-atomen zijn zo aan het koolstof-atoom gekoppeld dat ze even ver bij elkaar vandaan zitten.
 
De middelste figuur geeft ook een molecuul methaan weer, maar nu op de simpele manier getekend. Het molecuul is als het ware plat geslagen.
 
De rechter manier is een tekening die probeert de ruimtelijke structuur weer te geven: de gewone streepjes voor de binding (en dus ook het koolstof- en de waterstof-atomen) liggen in het vlak van de tekening. De steeds breder wordende bindingsstreep komt naar je toe (en het waterstof-atoom eraan ligt dus dichter bij dan het koolstofatoom). De gestreepte binding ligt juist achter de andere atomen.
| Kol2 = Methaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Ethaan naam
| Kop = Ethaan
| KopLevel = 3
| Kol1 = Vooral door één speciale eigenschap van koolstof zijn er meer mogelijkheden voor verbindingen tussen koolstof en waterstof dan methaan. Koolstofatomen kunnen ook bindingen met elkaar aangaan. Twee koolstofatomen kunnen elektronen met elkaar delen. Als ze elk één elektron beschikbaar stellen voor de binding "zien" ze beide vijf elektronen, en hebben ze elk nog drie bindingsmogelijkheden over. Aan elk van de twee koolstof-atomen kunnen dus nog drie waterstof-atomen gebonden worden, zes in totaal.
 
{{Kolommen3
|Kolom1=[[bestand:Ethane molecule.png|100px]]
|Kolom2=[[bestand:Ethane-2D-flat.png|100px]]
|Kolom3=[[bestand:Ethan lb 2d.png|100px]]
}}
 
De zelfde manieren van weergeven van het molecuul als voor methaan leveren bovenstaande plaatjes.<br />Deze verbinding met de formule <chem>C2H6</chem> heet ethaan
| Kol2 = Ethaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Kop = Propaan en verder
| KopLevel = 3
| Kol1 = De mogelijkheid om koolstof-atomen aan elkaar te koppelen beperkt zich niet tot 2. Koolstofatomen kunnen tot hele lange ketens aan elkaar gekoppeld worden. De bindingen die niet gebruikt worden om de koolstofatomen aan elkaar te binden worden gebruikt om waterstof aan de koolstof-sliert vast te maken. Hieronder staan een aantal voorbeelden van stoffen waarvan de moleculen steeds langere koolstofketens hebben.
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Propaanstructuren
| Kol1 =
{{Kolommen4
|text-align=center
|Kolom1=[[bestand:C3H8.PNG|100px]]
|Kolom2=[[bestand:Propan Lewis.svg|100px]]
|Kolom3=[[bestand:Propan Keilstrich.svg|100px]]
|Kolom4=[[bestand:Propane-2D-Skeletal.svg|100px]]
}}
| Kol2 = Propaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Butaanstructuren
| Kol1 =
{{Kolommen4
|text-align=center
|Kolom1=[[bestand:Butane 3D spacefill.png|100px]]
|Kolom2=[[bestand:Butan Lewis.svg|100px]]
|Kolom3=[[bestand:Butane.png|100px]]
|Kolom4=[[bestand:Butane simple.svg|100px]]
}}
| Kol2 = Butaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = pentaanstructuren
| Kol1 =
{{Kolommen4
|text-align=center
|Kolom1=[[bestand:Pentane-3D-space-filling.png|100px]]
|Kolom2=[[bestand:Pentane vector.svg|100px]]
|Kolom3=[[bestand:Structure of n-Pentan.svg|100px]]
|Kolom4=[[bestand:Pentane-2D-Skeletal.svg|100px]]
}}
| Kol2 = Pentaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = hexaanstructuren
| Kol1 =
{{Kolommen4
|text-align=center
|Kolom1=[[bestand:Hexane 3D spacefill.png|100px]]
|Kolom2=[[bestand:6 - hexane.svg|100px]]
|Kolom3=[[bestand:Hexane-2D-A-stereo.png|100px]]
|Kolom4=[[bestand:Bygging 3.png|100px]]
}}
| Kol2 = Hexaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = heptaanstructuren
| Kol1 =
{{Kolommen4
|text-align=center
|Kolom1=[[bestand:Heptane 3D spacefill.png|100px]]
|Kolom2=[[bestand:CNX Chem 20 01 heptane img.png|150px]]
|Kolom3=[[bestand:HeptaneFull.png|100px]]
|Kolom4=[[bestand:Heptane-2D-Skeletal.svg|100px]]
}}
| Kol2 = Heptaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Octaanstructuren
| Kol1 =
{{Kolommen4
|text-align=center
|Kolom1=[[bestand:Octane 3D spacefill.png|100px]]
|Kolom2=[[bestand:Octane-in-full.png|150px]]
|Kolom3=[[bestand:N octano de quimica.png|100px]]
|Kolom4=[[bestand:N-Octane.png|100px]]
}}
| Kol2 = Octaan
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Alkanen algemene formule
| Kol1 = In bovenstaande lijst zijn de moleculen weergegeven van de alkanen tot en met 8 koolstofatomen in hun molecuul. Als je naar de verschillende plaatjes kijkt merk je zelf ook dat de eerste kolom op een bepaald moment lastig te lezen wordt. Deze manier van weergeven wordt daarom alleen bij modellen gebruikt, bijna nooit om als plaatjes in een boek te gebruiken<br />
Ook in de derde kolom met alle waterstofatomen zo getekend dat de ruimtelijke structuur van het molecuul tot zijn recht komt wordt het steeds moeilijker het aantal atomen goed te tellen.<br />
In de vierde kolom is juist doordat een deel van de informatie uit het plaatje in de [[Basiskennis chemie 2/Biomoleculen#chemische stenografie|afspraken]] rond deze manier van tekenen zit, goed te lezen. Deze manier wordt daarom het meest gebruikt.<br />
De tweede kolom geeft wel de mogelijkheid om de algemene formule voor alkanen tot te lichten. Je ziet dat elk molecuul bestaat uit een aantal koolstofatomen op een rij. Elk koolstof-atoom heeft twee waterstofatomen, behalve het eerste en het laatste. Aan die '''twee''' koolstofatomen zit een extra waterstof-atoom. Als je het aantal koolstofatomen in een alkaan weet, is het aantal waterstof-atomen twee keer zo groot '''plus 2'''. De algemene formule voor alkanen kan geschreven worden als <math>\mathrm{C_nH_{2n+2}}</math>.
| Kol2 = Algemene formule
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Footer = 2
| Anker =
| Kol1 = Een van de dingen die we nog moeten bekijken is of verschillende manieren van alkanen tekenen, ook betekent dat je met verschillende moleculen, en dus verschillende stoffen, te maken hebt. Hieronder staan een aantal manieren om de koolstof-atomen van ??? weer te geven.<br />
{{Kolommen4
|Kolom1=[[bestand:Drawing n-Hexane almost full circle.jpg|70px]]
|Kolom4=[[bestand:Drawing n-Hexane elongated.jpg|120px]]
|Kolom3=[[bestand:Drawing n-Hexane hat.jpg|125px]]
|Kolom2=[[bestand:Drawing n-Hexane pan.jpg|125px]]
}}
De conclusie is: Nee, de manier van tekenen is wat de tekenaar handig vond, maar 6 koolstof-atomen op rij, gekoppeld aan alleen waterstofatomen, geeft maar één soort molecuul. De stukken van het molecuul kunnen om de bindingen tussen de koolstofatomen draaien.<br />
De tweede weergave hierboven ontstaat uit de eerste als je de bovenste binding om de linker verticale binding laat draaien. De vierde ontstaat uit de derde door het linker deel van het molecuul om de middelste binding te laten draaien. In onderstaande figuur is voor ethaan de rotatie te zien:
::[[bestand:Ethan.ogv|300px]]
Je kunt het vergelijken met de slang van het kinderspeelgoed. De slang kan ontzettend veel verschillende vormen neergezet worden, maar het blijft toch steeds dezelfde slang.<br />
{{Kolommen3
|Kolom1=[[bestand:Plasic Snake pose 1.jpg|100px]]
|Kolom2=[[bestand:Plasic Snake pose 2.jpg|100px]]
|Kolom3=[[bestand:Plasic Snake pose 3.jpg|200px]]
}}
| Kol2 = manier van tekenen
}}
 
== Overzicht ==
{{Tabellen voor Scheikunde/Alkanen/Eigenschappen}}
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.